Wyrobisko podziemne
Przeczytaj także...
Szyb – wyrobisko kapitalne górnicze pionowe lub pochyłe o nachyleniu powyżej 45° o przekroju poprzecznym powyżej 4 m² i znacznej głębokości, prowadzące z powierzchni terenu do położonego w głębi ziemi złoża kopaliny użytecznej, lub łączące wyrobiska poziome pod ziemią.Wyrobisko przygotowawcze – wyrobisko podziemne, którego celem jest podział złoża na pola wybierania, stworzenie najkrótszych dróg transportowych i najkrótszej drogi obiegu powietrza. Przez wyrobiska przygotowawcze może zachodzić konieczność odprowadzania wody.
Wyrobisko udostępniające – wyrobisko wykonane w skałach płonnych, które umożliwia dostęp do złoża lub jego części. Wyrobiska udostępniające dzielą się na: kapitalne, główne i polowe. Podziemnymi wyrobiskami udostępniającymi są np. przecznica lub przekop. Wyrobiska te zakładane są na poziomach wydobywczych. Wyrobiska udostępniające kapitalne są to wyrobiska mające kontakt z powierzchnią, np. szyb, sztolnia, upadowa z powierzchni ziemi, oraz na poziomach: podszybie, wytyczna lub przecznica. Wyrobiska udostępniające główne to przecznice kierunkowe. Wyrobiska udostępniające polowe to przecznice polowe, przekopy polowe, szybiki polowe i inne wyrobiska wykonane w skałach płonnych w obrębie pola eksploatacyjnego.
Szyb – wyrobisko kapitalne górnicze pionowe lub pochyłe o nachyleniu powyżej 45° o przekroju poprzecznym powyżej 4 m² i znacznej głębokości, prowadzące z powierzchni terenu do położonego w głębi ziemi złoża kopaliny użytecznej, lub łączące wyrobiska poziome pod ziemią.Wyrobisko przygotowawcze – wyrobisko podziemne, którego celem jest podział złoża na pola wybierania, stworzenie najkrótszych dróg transportowych i najkrótszej drogi obiegu powietrza. Przez wyrobiska przygotowawcze może zachodzić konieczność odprowadzania wody.
Wyrobisko udostępniające – wyrobisko wykonane w skałach płonnych, które umożliwia dostęp do złoża lub jego części. Wyrobiska udostępniające dzielą się na: kapitalne, główne i polowe. Podziemnymi wyrobiskami udostępniającymi są np. przecznica lub przekop. Wyrobiska te zakładane są na poziomach wydobywczych. Wyrobiska udostępniające kapitalne są to wyrobiska mające kontakt z powierzchnią, np. szyb, sztolnia, upadowa z powierzchni ziemi, oraz na poziomach: podszybie, wytyczna lub przecznica. Wyrobiska udostępniające główne to przecznice kierunkowe. Wyrobiska udostępniające polowe to przecznice polowe, przekopy polowe, szybiki polowe i inne wyrobiska wykonane w skałach płonnych w obrębie pola eksploatacyjnego.
Wyrobisko podziemne - pusta przestrzeń w górotworze powstała wskutek usunięcia skał w ramach robót górniczych. Aby przestrzeń ta zachowała swą funkcjonalność, najczęściej niezbędne jest jej zabezpieczenie zwane obudową górniczą.
Spis treści
Podział górniczych wyrobisk podziemnych[]
Wśród podziemnych wyrobisk górniczych możemy wyróżnić:
Zabierka - wyrobisko podziemne eksploatacyjne o wąskim przodku, rzędu od 3 do 8 metrów. Wysokość zabierki nie przekracza 8 metrów, najczęściej są to wyrobiska o wysokości 5 metrów. Przy wykonywaniu wyrobisk zabierkowych kierunek drążenia przodka jest prostopadły do kierunku postępu frontu eksploatacyjnego.Wyrobisko korytarzowe – wyrobisko podziemne o małym przekroju poprzecznym, ale o dużej długości nawet kilku kilometrów. Przekrój na całej długości w zasadzie pozostaje taki sam. Wyrobisko korytarzowe ma szerokość 3 – 6 m, a wysokość najczęściej 2,5 – 3 m. Wyrobiska korytarzowe mogą mieć przekrój prostokątny, owalny (wycinek elipsy lub paraboli), trapezowy lub okrągły.
Ze względu na przebieg[]
Ze względu na kształt przekroju poprzecznego[]
Ze względu na przeznaczenie[]
Ze względu na usytuowanie[]
Bibliografia[]
S. Piechota - Technika podziemnej eksploatacji złóż i likwidacji kopalń, Kraków 2008
Wyrobiska eksploatacyjne - wyrobiska górnicze, z których bezpośrednio wydobywa się złoże. Wykonuje się je w złożu wzdłuż jego rozciągłości i upadu. Są to tzw. przecinki lub rozcinki ścianowe (tzw. ściany).Przecznica - poziome wyrobisko korytarzowe wykonane w skale płonnej, łączące szyb z pokładami lub pokłady w poprzek ich rozciągłości
Warto wiedzieć że... beta
Skała płonna – skała uważana za nieużyteczną (w odniesieniu do eksploatowanej kopaliny). Jest ona urabiana w trakcie eksploatacji złoża wraz z kopaliną użyteczną np. w celu udostępnienia właściwego złoża, ze względów technologicznych, ze względu na uwarunkowania złoża (niewielką miąższość). W przypadku złóż pokładowych jest to skała otaczająca, przerosty lub nadkład, który w trakcie eksploatacji dostaje się do urobku. W przypadku złóż metali, kiedy mineralizacja kruszcowa występuje w obrębie skał goszczących, za skałę płonną uznaje się skałę, w obrębie której koncentracja rozproszonego pierwiastka lub pierwiastków (w przypadku złóż polimetalicznych) spada poniżej arbitralnie wyznaczonej zawartości brzegowej.
Upadowa – wyrobisko korytarzowe usytuowane w złożu, nachylone do 45°, łączące 2 wykonane na różnych poziomach chodniki – drążone po upadzie (od góry do dołu), z transportem realizowanym z poziomu dolnego na górny.
Pochylnia - nachylone do 45° wyrobisko korytarzowe usytuowane w złożu, łączące dwa wykonane na różnych poziomach chodniki, drążone od dołu do góry, z transportem realizowanym z poziomu górnego na dolny.
Ściana eksploatacyjna (wydobywcza) – wyrobisko podziemne ograniczone dwoma, w zasadzie równoległymi do siebie, wyrobiskami poziomymi (chodnikami) (nadścianowym i podścianowym) lub pochyłymi (pochylnia). W ścianie eksploatacyjnej zachodzi urabianie węgla.
System eksploatacji – sposób w jaki kopalina jest wybierana ze złoża. W skład każdego systemu eksploatacji wchodzą geometria systemu eksploatacyjnego oraz wszystkie elementy procesu technologicznego wraz z robotami pomocniczymi.
Obudowa górnicza to ogół środków technicznych zapewniających stabilność i trwałość wyrobiska (mogą istnieć wyrobiska, które nie wymagają żadnych środków technicznych czyli obudowy - np. jaskinie).
Tak rozumiana obudowa chroni przestrzeń wyrobiska przed:
Chodnik – w górnictwie podziemnym wyrobisko korytarzowe prowadzone poziomo lub prawie poziomo (do 5° nachylenia), niemające bezpośredniego wyjścia na powierzchnię ziemi. Drążone są w złożu i dają urobek będący kopaliną użyteczną (np. chodniki węglowe).