Wykrojnik

Przeczytaj także...
Perforowanie (perforować)- czynność introligatorska, polegająca na wycinaniu otworów z arkusza (lub stosu arkuszy) papieru, kartonu, tektury lub innego podobnego podłoża, pożądanego kształtu wyrobu papierniczego lub poligraficznego. Do perforowania używa się wykrojników, pracujących na maszynie sztancującej.Wykrawanie (potocznie sztancowanie) – czynność introligatorska polegająca na wykrawaniu z arkusza (lub stosu arkuszy) papieru, kartonu, tektury lub innego podobnego podłoża pożądanego kształtu wyrobu papierniczego lub poligraficznego o skomplikowanych kształtach, których nie można uzyskać za pomocą zwykłego krojenia na gilotynie introligatorskiej; jest to również jedna z metod obróbki plastycznej.
Bigowanie (zapożyczony termin z języka niemieckiego jako zginanie) – proces introligatorski polegający na ułatwieniu zginania materiału w określonym i zamierzonym miejscu materiału. Proces bigowania składa się z dwóch etapów (pełny proces bigowania). Pierwszy z nich polega na zmianie geometrii lub samej struktury materiału w miejscu bigowania, natomiast drugi na zerwaniu części połączeń w strukturze materiału. Rozróżna się dwa rodzaje tego procesu.

Wykrojnik – stosowane w poligrafii, w masowej produkcji, narzędzie do wycinania określonego kształtu z arkusza zazwyczaj zadrukowanego – płaszczyzna z trwale umocowanymi ostrzami jest przyciskana do zadrukowanego papieru i jednym uderzeniem wycina z arkusza cały złożony wzór np. siatkę pudełka. Często listwom tnącym (noże tnące, noże sztancujące) towarzyszą listwy bigujące (bigi), a czasami listwy perforujące (noże perforujące).

Poligrafia jest dziedziną techniki zajmującą się procesami wytwarzania druków. Na przestrzeni wieków zachodziły w niej zmiany, aż osiągnęła ona dzisiejszy etap przemysłowy, którego rozwój zachodzi w jeszcze szybszym tempie. Przemysł poligraficzny jest szczególną dziedziną produkcyjną – obejmuje on opracowywanie wzorców (form drukowych) oryginałów tekstowych i rysunkowych, i drukowanie za ich pomocą kopii, w większości na potrzeby masowego odbiorcy. Jak każdą dziedzinę produkcyjną, tak i poligrafię można określić poprzez wykorzystywane technologie, charakterystykę wyrobów i powiązania z innymi dziedzinami gospodarki.Gramatura papieru – masa (pot. „ciężar”) wyrobu papierniczego wyrażona w gramach na metr kwadratowy czy dawniej (w krajach anglosaskich) w funtach na ryzę.

Zatem wykrojnik, oprócz zasadniczej funkcji wycinania (sztancowania), może również przygniatać (bigować) lub perforować. Klasyczne wykrojniki wykonuje się, umieszczając w desce (zazwyczaj sklejce) z rowkami odcinki listew sztancujących, bigujących, perforujących. Wykrojniki dodatkowo zaopatrzone są w listwy gumowe, które wystają ponad powierzchnię noży sztancujących czy perforujących i umieszczane są po obu ich stronach. Gumy te są ściśliwe, a ich rolą jest wypchnięcie wykrawanego materiału z wnętrza wykrojnika. Do bigowania zazwyczaj stosowane są listwy dwupunktowe, tj. o grubości 0,7 mm. Do przygniatania tektur o wyższej gramaturze stosuje się bigi trzypunktowe, tj. o grubości listwy 1,05 mm. Do wykrawania etykiet, w których trzeba wycinać linie po krzywiznach często stosuje się precyzyjniejsze i trwalsze (ale też i kosztowniejsze) metalowe wykrojniki kowalskie. Wymienione wykrojniki należą do wykrojników płaskich. Stosuje się też wykrojniki rotacyjne. Wykrojniki płaskie poruszają się w kierunku: góra-dół, wykrojniki rotacyjne pracują obracając się na cylindrze maszyny sztancującej. Wykrojnik rotacyjny może być w postaci blachy z umieszczonymi nożami tnącymi i listwami bigującymi. Taki wykrojnik jest mocowany do cylindra magnetycznego.

Tektura – najgrubszy materiał papierniczy (ma do 5 mm grubości). Powstaje przez sklejenie od dwóch do kilku warstw masy papierniczej. Do jej wyrobu używa się grubszych włókien ścieru drzewnego, szmat, makulatury. Niektórzy producenci dodają również wypełniacze i dodatki chemiczne powodujące wzrost odporności na obciążenia, kontakt z wodą lub mrożenie. Produkuje się również tektury powlekane m.in. folią spożywczą, przydatne do kontaktów z żywnością. Tektury nie używa się do pisania, ale jest materiałem nadającym się do druku offsetowego, jak i fleksograficznego. Rozróżnia się kilka gatunków tektury: białą, brązową (szarą), techniczną, powlekaną.

Wykrojnik płaski: A-listwy bigujące, B-nóż sztancujący (lub perforujący), D-sklejka, E-listwy gumowe

Projekt pudełka: linie koloru czerwonego to linie do sztancowania, linie koloru niebieskiego to linie do bigowania

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

Wykrojnik

Reklama