Wrony - Indianie
Platte (ang. Platte River) – rzeka w Stanach Zjednoczonych, w stanie Nebraska, jeden z najważniejszych dopływów Missouri. Jej długość wynosi 499 km, a 1493 km licząc od źródeł Platte Północnej.Owca kanadyjska, owca gruboroga, muflon kanadyjski (Ovis canadensis, ang. Bighorn Sheep) – jeden z dwóch (obok Ovis dalli) gatunków górskiej owcy z rzędu parzystokopytnych żyjącej w Ameryce Północnej. Dorosły samiec waży ok. 135 kg i jest wysoki na ok. 1 m (w kłębie).
Stany Zjednoczone, Stany Zjednoczone Ameryki (ang. United States, US, United States of America, USA) – federacyjne państwo w Ameryce Północnej graniczące z Kanadą od północy, Meksykiem od południa, Oceanem Spokojnym od zachodu, Oceanem Arktycznym od północnego zachodu i Oceanem Atlantyckim od wschodu.
Wrony (oryg. Absaroka lub Apsáalooke, ang. Crow, także Kruki) – plemię Indian Ameryki Północnej zamieszkujące Montanę. Słowo „Apsáalooke” oznacza dosłownie „Dzieci wielkodziobego ptaka” (prawdopodobnie wymarłego gatunku, który biali – zapewne błędnie – uznali za wrony).
Historia[ | edytuj kod]

Pierwotnie Apsáalooke zamieszkiwali tereny Gór Skalistych wzdłuż Rzeki Pudrowej, Rzeki Wiatrowej, rzeki Big Horn, oraz na południe od brzegu Yellowstone aż po Fort Laramie nad rzeką Platte.
W czasach historycznych sami Apsáalooke dzielili swoje plemię na trzy lokalne grupy: Mine'sepe're, A'c'araho', Erarapi'o (Obecnie stosują podział według dystryktów w rezerwacie, tj.: Black Lodge, Reno, Lodge Grass, Big Horn (górne i dolne), Pryor).
Podobnie jak sąsiednie plemiona, Apsáalooke dostosowali się do nomadycznego stylu życia, hodując konie oraz psy. Pierwotnie zorganizowani w egzogamiczne i matrylinearne klany, żyli ze zbieractwa (np. owoców leśnych) oraz z myślistwa – polowali na bizony, owce kanadyjskie, jelenie oraz inną zwierzynę. Ich język był jednym z języków z rodziny siouańskiej.
Pierwszy kontakt tego plemienia z białymi osadnikami miał miejsce w 1743, kiedy Indianie napotkali handlarzy skór z francuskiej Kanady.
Od 1868 Apsáalooke zamieszkują między innymi rezerwat (Crow Indian Reservation) w południowo-wschodniej części stanu Montana.
Współczesność[ | edytuj kod]
Współcześnie Crow Indian Reservation zamieszkuje około 7900 członków plemienia Apsáalooke. Rezerwat zajmuje powierzchnię 2,3 miliona akrów i obejmuje północną część Pasma Bighorn oraz Pasma Wolf w hrabstwach Big Horn i Yellowstone.
Dziś Apsáalooke są w większości chrześcijanami lub należą do Native American Church (Kościoła Tubylczoamerykańskiego), ale niektórzy są też wyznawcami tradycyjnych wierzeń (uczestnicząc m.in. w Tańcu Słońca, czy obrzędach Stowarzyszenia Tytoniowego). Największą w roku imprezą odbywającą się na terenie rezerwatu jest Crow Fair, festyn odbywający się od 1918 r.
W roku 2001 Apsáalooke przyjęli nową konstytucję w miejsce obowiązującej od 1948 r. Na jej mocy, rząd plemienny posiada obecnie odrębną władzę sądowniczą, wykonawczą i ustawodawczą. Wymieniono w niej m.in. uprawnienia władzy wykonawczej i ustawodawczej i wydłużono – z 2 do 4 lat – długość kadencji. Do najbardziej znanych członków plemienia należał wódz Joe Medicine Crow (1913-2016). Od 2002 do 2008 roku przewodniczącym Rady Plemiennej był Carl Venne (zmarły 15 lutego 2009). Obecnym przewodniczącym jest Cedric Black Eagle (Czarny Orzeł).
Populacja[ | edytuj kod]
Według danych U.S. Census Bureau, podczas spisu powszechnego w 2000 roku 9117 obywateli USA zadeklarowało, że ma pochodzenie wyłącznie Crow, zaś 13 394 oświadczyło, że ma pochodzenie wyłącznie lub między innymi Crow. Dla 85% członków plemienia pierwszym językiem jest język apsáalooke (crow).
Przypisy[ | edytuj kod]
- David S.Lewis: How Do You Say Absaroka? (ang.). [dostęp 22 czerwca 2010].
- Crow Tribal Government (ang.). [dostęp 22 czerwca 2010].
- Crow Tribal Chairman Carl Venne dies at age 62 (ang.). [dostęp 22 czerwca 2010].