Wojna domowa w Libanie

Wojna domowa w Libanie – wojna domowa w latach 1975–1990 w Libanie, zakończona porozumieniem z Taif (1989).

Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny – Główne Dowództwo (arab. الجبهة الشعبية لتحرير فلسطين – القيادة العامة) – zbrojna palestyńska organizacja nacjonalistyczna. Wojna domowa – konflikt zbrojny, w którym stronami są obywatele jednego państwa, plemienia lub grupy etnicznej. Wojna domowa jest częstą przyczyną osłabienia państwa czy plemienia. Jest rodzajem wojny.

Przyczyną wybuchu wojny były narastające antagonizmy wśród ludności zamieszkującej terytorium Libanu. Zmiany demograficzne, obecność uzbrojonych grup bojowników palestyńskich (którzy w latach 1948–1982 przybywali do Libanu jako uchodźcy), wmieszanie się Syrii, Izraela i Organizacji Wyzwolenia Palestyny w wewnętrzne sprawy Libanu doprowadziły do wybuchu walk wewnętrznych. Pierwsza strona konfliktu pozostawała na czele z radykalnie prawicowymi chrześcijańskimi Falangami Libańskimi wiernymi Baszirowi al-Dżumajilowi oraz milicjami Tygrysów prowadzonymi przez Danego Szamuna (syna byłego prezydenta Kamila Szamuna). Przeciwnikami Falangi i Tygrysów były zbrojne grupy palestyńskie częściowo zgrupowane w Organizacji Wyzwolenia Palestyny (al-Fatah, Front Wyzwolenia Palestyny, Demokratyczny Front Wyzwolenia Palestyny, Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny), koalicja ugrupowań lewicowych muzułmanów oraz druzów z Libańskiego Ruchu Narodowego na czele z Kamalem Dżumblattem z druzyjskiej Socjalistycznej Partii Postępu) i Libańska Partia Komunistyczna skupiająca głównie chrześcijan.

Al-Fatah (arab فتح; akronim od nazwy Harakat al-Tahrir al-Watani al-Filastini; arab حركة التحرير الوطني الفلسطيني, dosłownie: „Ruch Wyzwolenia Narodowego Palestyny”) – jedna z największych palestyńskich partii politycznych i największa frakcja Organizacji Wyzwolenia Palestyny. Na scenie polityki w Autonomii Palestyńskiej zajmuje pozycję centrolewicową.Chrześcijaństwo, chrystianizm (gr. Χριστιανισμóς, łac. Christianitas) – monoteistyczna religia objawienia, bazująca na nauczaniu Jezusa Chrystusa zawartym w kanonicznych ewangeliach. Jej wyznawcy uznają w nim obiecanego Mesjasza i Zbawiciela, który ustanowił Królestwo Boże poprzez swoje Zmartwychwstanie. Kanon wiary chrześcijańskiej został spisany w Nowym Testamencie i przekazywany jest przez Kościoły.

Starcia zainicjowane zostały po tym, gdy w lutym 1975 roku został zastrzelony propalestyński parlamentarzysta libański Maarouf Saad (za zamachem prawdopodobnie stała libańska armia). Konflikt pogłębił się w następnym miesiącu, gdy siły Falangi dokonały masakry 27 Palestyńczyków i Libańczyków podróżujących autobusem linii Sabra-Szatila z obozu dla uchodźców do innego obozu Tall az-Zataru położonego w Bejrucie. Umiarkowane przywództwo al-Fatahu stojącego na czele OWP było przeciwne akcjom odwetowym. Sprzeciw ten nie spodobał się niektórym frakcjom OWP, a także niektórym radykalniejszym działaczom al-Fatahu. Wbrew stanowisku liderów OWP, Demokratyczny Front Wyzwolenia Palestyny przeprowadził kilka odwetowych ataków na armię libańską. Walki rozgorzały na pełną skalę. Początkowo siły Fatahu wsparł prezydent Syrii Hafiz al-Asad, jednak już wkrótce poparł on prawicowych chrześcijan. W 1976 walki stopniowo objęły terytorium całego Libanu, przyjmując postać najbardziej krwawych masakr i pogromów. W maju 1976 libański prezydent Sulajman Farandżijja zwrócił się do Izraela z prośbą o udzielenie pomocy wojskowej. Izrael zaczął wówczas dostarczać sprzęt wojskowy i amunicję do oddziałów chrześcijańskich maronitów. W czerwcu 1976 do Libanu wkroczyła syryjska armia, wymuszając na wszystkich stronach przyjęcie zawieszenia broni. Siły syryjskie wsparły prosyryjskie ugrupowanie palestyńskie As-Sa’ika i Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny – Główne Dowództwo.

Skrajna prawica (radykalna prawica, ultraprawica, reakcyjna prawica, ekstremizm prawicowy) – terminy używane na określenie osób i ugrupowań o poglądach prawicowych, charakteryzujących się skrajnym programem lub radykalnymi metodami działania. W sprawach gospodarczych skrajna prawica zazwyczaj opowiada się za neoliberalnym kapitalizmem lub korporacjonizmem. Osoby o skrajnie prawicowych poglądach najczęściej dążą do wyróżnienia swojego narodu na tle innych. Uznają, iż naród danego kraju powinien przyjmować imigrantów na swoich warunkach.Oblężenie Tall az-Zatar – walki o kontrolę nad bejruckim obozem dla uchodźców Tall az-Zatar między milicjami chrześcijańskim a zbrojnymi formacjami palestyńskimi podczas wojny domowej w Libanie.

Mimo zawieszenia broni walki trwały dalej, a w 1976 roku sojusz milicji chrześcijańskiej z poparciem armii libańskiej i syryjskiej przystąpił do oblężenia Tall az-Zataru. Sześciomiesięczne oblężenie Tall az-Zatar zakończyło się zwycięstwem sił chrześcijańskich, które następnie przystąpiły do masakr. W wyniku tych działań zginęły tysiące Palestyńczyków.

Front Wyzwolenia Palestyny jest kolejną organizacją, która powstała z Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny. Narodziła się ona w roku 1977 w wyniku rozpadu Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny. Uległa podziałowi na cztery frakcje w latach 1983-1984 (każda frakcja twierdziła, że jest prawdziwym Frontem Wyzwolenia Palestyny). W roku 1989 dwie z tych frakcji dokonały zjednoczenia, a po rozpoczęciu procesu pokojowego włączyły się do Organizacji Wyzwolenia Palestyny (zachowując odrębność jako Front Wyzwolenia Palestyny) i zaprzestały ataków terrorystycznych na Izrael. Front Wyzwolenia Palestyny działał na terytorium Libanu, ale otrzymywał pomoc z Iraku. Do jego najbardziej znanych akcji należy porwanie statku MS Achille Lauro. Natomiast do najbardziej oryginalnych należy zaliczyć próbę nalotu na Izrael przy użyciu dwóch spadolotni, z których zamachowcy mieli zrzucać granaty, i próbę wtargnięcia balonem na terytorium Izraela. W kwietniu 2003 roku Amerykanie aresztowali w Iraku kierującego akcją na Achille Lauro Abu Abbasa.Islam (arab. الإسلام ; al-islām) – religia monoteistyczna, druga na świecie pod względem liczby wyznawców po chrześcijaństwie. Świętą księgą islamu jest Koran, a zawarte w niej objawienie ma stanowić ostateczne i niezmienne przesłanie Boga do ludzi.

Osobne artykuły: operacja Litani, wojna stu dni (Liban) i wojna libańska.

Pod koniec lat 70. OWP przeprowadziło serię przygranicznych ataków na siły izraelskie. W odpowiedzi siły zbrojne Izraela w 1978 roku rozpoczęły operację Litani skierowaną przeciwko oddziałom OWP. W operacji wojska izraelskie wsparły siły libańskich chrześcijan. Celem misji było przejęcie kontroli nad południowym Libanem, aż do rzeki Litani. Izrael osiągnął ten cel, a OWP wraz z Arafatem wycofało się na północ do Bejrutu. Armia izraelska i Armia Południowego Libanu zajęły wąski pas ziemi, określony jako strefa bezpieczeństwa. W 1978 roku w czasie „wojny studniowej” Baszir al-Dżumajjil czasowo wyparł oddziały wojsk syryjskich z obszarów zamieszkanych przez chrześcijan.

„Wojna stu dni” – konflikt zbrojny pomiędzy libańskimi formacjami chrześcijańskimi a Arabskimi Siłami Odstraszającymi, rozgrywający się w 1978 roku podczas wojny domowej w Libanie.Liban (arab. لبنان Lubnān; الجمهوريّة اللبنانيّة al-Jumhūrīya al-Lubnānīya, Republika Libańska) – państwo w zachodniej Azji, na obszarze Bliskiego Wschodu, nad Morzem Śródziemnym graniczące z Syrią i Izraelem.

W dalszym ciągu dochodziło do przygranicznych starć, w rezultacie czego w sierpniu 1981 roku OWP przyjęło trwającą do maja 1982 roku oficjalną politykę powstrzymywania się od odpowiedzi na izraelskie prowokacje. 6 czerwca 1982 roku wojsko izraelskie rozpoczęło inwazję na Liban w celu ponownego wydalenia sił OWP z południa kraju. Wkrótce wojska izraelskie rozpoczęły oblężenie i bombardowanie Bejrutu. Wraz z zakończeniem pierwszej fazy wojny domowej lider OWP Jasir Arafat, dowodzący siłami al-Fatahu w Tel al-Zaatarze, ledwo co uciekł z pogrążonego w ciężkich walkach miasta. Pod koniec oblężenia miasta USA i zaangażowane politycznie w konflikt państwa europejskie wynegocjowały umowę, na skutek której Arafatowi i OWP zagwarantowano bezpieczną ewakuację z terenów Libanu do Tunisu. Arafat powrócił jeszcze do Libanu rok po jego ewakuacji z Bejrutu, jednak został wygnany z miasta przez palestyńskich bojowników wiernych Hafizowi al-Asadowi. Arafat nie powrócił już do Libanu, choć zrobiło to wielu bojowników al-Fatahu, którzy kontynuowali walki w tym kraju. Atak wojsk izraelskich doprowadził do otwartej wojny z Syrią. Po wycofaniu się sił OWP przewodnictwo w walce z siłami prawicowych chrześcijan i Izraelem objęły grupy prosyryjskie, tj. Hezbollah i Ruch Amal, rekrutujące się spośród szyitów.

Armia Południowego Libanu, arab.: الجنوبي - Dżaisz Lubnaan al-Dżanuubi, ang.: South Lebanon Army (SLA) – proizraelska, libańska formacja zbrojna, działająca w latach 1976-2000 na obszarze południowego Libanu.Hafiz al-Asad, Hafez al-Asad (ur. 6 października 1930 w Al-Kardaha, zm. 10 czerwca 2000 w Damaszku) – polityk syryjski, prezydent w latach 1971-2000.

Podczas wojny ciągle zmieniały się sojusze. W czasie trwania konfliktu prawie każda strona łączyła się, a później zdradzała inną stronę. Lata 80. były okresem szczególnie gorącym, z ogromną ilością masakr (zarówno w stosunku do chrześcijan, jak i Palestyńczyków), po których Bejrut został zmieniony w ruinę. Wojna przyczyniła się do gospodarczej zapaści Libanu. Po podpisaniu porozumienia z Taif władzę w Libanie przejęli politycy prosyryjscy, a Syria wymusiła realizację rozejmu. W 1992 rozbrojono prawie wszystkie organizacje paramilitarne i odbyły się pierwsze od 1972 roku wybory do parlamentu, zbojkotowane przez większość partii chrześcijańskich.

Syria (arab. سوريا / سورية, transk. Sūriyya), nazwa oficjalna: Syryjska Republika Arabska (arab. الجمهورية العربية السورية, transk. Al-Dżumhurijja al-Arabijja as-Surijja) – arabskie państwo na Bliskim Wschodzie, graniczące z Turcją (822 km), Irakiem (605 km), Jordanią (375 km), Libanem (375 km) i Izraelem (76 km).As-Sa’ika (arab.: الصاعقة - Burza) - palestyńska organizacja będąca jedną z frakcji OWP, założona w 1966 roku jako część syryjskiej partii Baas. Działalność zbrojną rozpoczęła w 1968 roku. Szczególnie aktywnie uczestniczyła w libańskiej wojnie domowej, walcząc przeciwko siłom chrześcijańskim, a później także innym frakcjom palestyńskim („Wojna o obozy”). As-Sa’ika prowadzi działalność również obecnie, ale nie cieszy się dużymi wpływami politycznymi wśród Palestyńczyków. Działacze: Mahmud al-Ma’ajita, Jusuf Zu’ajjin, Zuhajr Muhsin, Isam al-Kadi.

Przypisy[ | edytuj kod]

About this Collection - Country Studies | Digital Collections | Library of Congress, lcweb2.loc.gov [dostęp 2017-11-27] (ang.).
↑ Aburish, Said K. (1998). From Defender to Dictator. Bloomsbury Publishing. s. 150–175. ISBN 978-1-58234-049-4.
Mardelli, Bassil A. (2012), Middle East Perspectives: From Lebanon, iUniverse, s. 260, ISBN 978-1-4759-0672-1
Noam Chomsky (1999). The Fateful Triangle: The United States, Israel and the Palestinians. South End Press. s. 184. ISBN 978-0-89608-601-2.
Sayigh, Yezid (1997). Armed Struggle and the Search for State, the Palestinian National Movement, 1949–1993. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-829643-0.
Charles D. Smith: Palestine and the Arab Israeli Conflict. s. 354.
Robert Fisk: Pity the Nation: Lebanon at War. Nation Books, 2002, s. 78-81. ISBN 0-19-280130-9.
Harris, William (1996). Faces of Lebanon. Sects, Wars, and Global Extensions. Markus Wiener Publishers. s. 162–165. ISBN 978-1-55876-115-5.
In Faces of Lebanon. Sects, Wars, and Global Extensions s.162–165
"Time Line: Lebanon Israel Controls South". BBC News.
Andrew Gowers, Tony Walker: Arafat. Bertelsmann Media, 2005, s. 136. ISBN 83-7391-860-4.
Historical Fact: The Assassination of Bashir Gemayel – www.lebaneseforces.com (ang.)
Noam Chomsky, Fatal Triangle, 1999 s.346
"The Battle of Tel al-Zaatar".
Molly Moore: Fight Over Icon Has Plenty of Precedent. 9 listopada 2004. [dostęp 2011-09-11].

Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]

Krótka charakterystyka konfliktu

Bogato ilustrowane kalendarium

Demokratyczny Front Wyzwolenia Palestyny (arab. ‏الجبهة الديموقراطية لتحرير فلسطين‎) – polityczno-militarna organizacja palestyńskich maoistów. Bejrut (arab. بيروت, Bayrūt, fr. Beyrouth, gr. Berytos) – stolica i największe miasto Libanu, leżące w środkowej części kraju. Liczy 2 mln 60 tys. mieszkańców (2012), większość pochodzenia arabskiego. Dawniej miasto było nazywane: Birutu, Berytos. Znajduje się tu wiele zabytków i dobytku historycznego kraju.

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

[1] About this Collection - Country Studies | Digital Collections | Library of Congress, lcweb2.loc.gov [dostęp 2017-11-27] (ang.).

[Aburish,_Said_K._1998-2] Aburish, Said K. (1998). From Defender to Dictator. Bloomsbury Publishing. s. 150–175. ISBN 978-1-58234-049-4.

[3] Mardelli, Bassil A. (2012), Middle East Perspectives: From Lebanon, iUniverse, s. 260, ISBN 978-1-4759-0672-1

[4] Noam Chomsky (1999). The Fateful Triangle: The United States, Israel and the Palestinians. South End Press. s. 184. ISBN 978-0-89608-601-2.

[5] Sayigh, Yezid (1997). Armed Struggle and the Search for State, the Palestinian National Movement, 1949–1993. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-829643-0.

[smith-6] Charles D. Smith: Palestine and the Arab Israeli Conflict. s. 354.

[7] Robert Fisk: Pity the Nation: Lebanon at War. Nation Books, 2002, s. 78-81. ISBN 0-19-280130-9.

[8] Harris, William (1996). Faces of Lebanon. Sects, Wars, and Global Extensions. Markus Wiener Publishers. s. 162–165. ISBN 978-1-55876-115-5.

[9] In Faces of Lebanon. Sects, Wars, and Global Extensions s.162–165

[10] "Time Line: Lebanon Israel Controls South". BBC News.

[11] Andrew Gowers, Tony Walker: Arafat. Bertelsmann Media, 2005, s. 136. ISBN 83-7391-860-4.