Wodniczka - ptak
Torfowisko (ang. peatland, mire, niem. Moor, Moos, Ried, Filz) – jeden z typów mokradeł, siedlisk na tyle uwodnionych, że występuje tam specyficzna roślinność i zachodzą procesy akumulacji osadów organicznych. Jest to teren stale podmokły, o podłożu trudno przepuszczalnym, pokryty zbiorowiskami roślin bagiennych i bagienno-łąkowych. Torfowiska występują głównie w strefie klimatu umiarkowanego, wilgotnego i chłodnego (północna część Eurazji i Ameryki Północnej, a także obszary górskie). Obszary te są cenne pod względem przyrodniczym, można je także wykorzystać gospodarczo – poprzez wydobywanie torfu. Torfowisko przyrasta średnio o 1 mm w ciągu roku.Delta Świny (PLB320002) – obszar specjalnej ochrony ptaków w północno-zachodniej Polsce, nad Morzem Bałtyckim, o powierzchni 8286,1 ha, w całości w woj. zachodniopomorskim, na Pobrzeżu Szczecińskim. Obejmuje obszar delty wstecznej cieśniny Świny, wraz z sąsiednimi kanałami, akwenami i wyspami.
Gatunkowa ochrona zwierząt – jedna z form ochrony przyrody przyjęta w ustawie o ochronie przyrody. W stosunku do dziko występujących zwierząt objętych ochroną gatunkową wprowadzone są następujące zakazy: zabijania, okaleczania, chwytania, transportu, pozyskiwania, przetrzymywania, posiadania żywych zwierząt, posiadania zwierząt martwych lub ich części, niszczenia siedlisk i ostoi, wybierania, posiadania oraz przechowywania jaj i inne.
Wodniczka (Acrocephalus paludicola) – gatunek niewielkiego ptaka wędrownego z rodziny trzciniaków (Acrocephalidae), wcześniej zaliczanego do pokrzewkowatych. Zamieszkuje wschodnią Europę i zachodnią Azję po Ural, w pasie klimatu umiarkowanego. Jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem w skali globalnej. Na całym świecie żyje zaledwie ok. 20 tys. par, głównie w Polsce, Niemczech, na Białorusi, Litwie, Łotwie, Ukrainie, Węgrzech i zachodniej Rosji.
Jeszcze w początkach XX wieku zasięg występowania wodniczki obejmował dużą część Europy zachodniej i środkowej (Holandia i Belgia, Niemcy, Bałkany). Od lat 60. i 70. obserwuje się drastyczny spadek jej liczebności, a w wielu rejonach całkowity zanik. Jest to spowodowane przede wszystkim kurczeniem się odpowiednich miejsc lęgowych – człowiek osusza tereny podmokłe, reguluje rzeki, rozbudowuje infrastrukturę komunikacyjną i na inne sposoby przekształca środowisko naturalne. Z drugiej strony, łąki bagienne na których zaniechano wypasu bydła lub wykaszania zarastają trzciną i krzewami, co również nie jest korzystne dla wodniczki.
Wodniczka zimuje w zachodniej Afryce, jednak dokładne miejsca zimowania są słabo poznane. Ostatnie badania wskazują na Park Narodowy Djoudj w Senegalu, na wydmach porośniętych dzikim ryżem. Przeloty IV-VI i VII-X. Rejestrowanie zaobrączkowanych ptaków skłoniło naukowców (De By, 1990) do wysunięcia teorii o nietypowej trasie wędrówki wodniczek: ptaki nie migrują bezpośrednio na południe, ale najpierw "krótkimi skokami" udają się na zachód - w kierunku Francji, Belgii i Holandii, zatrzymując się na terenach zasobnych w pożywienie. Zebrawszy odpowiednią ilość tłuszczu, rozpoczynają jednorazową dłuższą wędrówkę na południe, przez Półwysep Iberyjski do Afryki.
W Polsce jest to nieliczny ptak lęgowy na północy kraju. Jej liczebność szacuje się na 2900-2950 śpiewających samców - jest to największe skupisko wodniczki w Unii Europejskiej. W Polsce gniazduje 25% światowej populacji. 50% populacji żyje na Białorusi i ok. 25% na Ukrainie. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu obserwowano gniazdowanie wodniczki niemal na całym niżu, wzdłuż dolin rzecznych, nad zalewami i na podmokłych łąkach; większość tych stanowisk jednak już zanikła. Stosunkowo najliczniej występuje na Bagnach Biebrzańskich (co najmniej 1000 śpiewających samców) i w dolinie Narwi. Inne, izolowane stanowiska to torfowiska węglanowe pod Chełmem i rejon Delty Świny (rezerwat społeczny Karsiborska Kępa). Gatunek ten występuje także na obszarze Dąbskich Błot, które należą do sieci obszarów specjalnej ochrony Natura 2000.
rozpiętość skrzydeł 19 cm
masa ciała 12 g Biotop Wymagania siedliskowe bardzo wysokie. Zamieszkuje żyzne torfowiska, podmokłe, rozległe łąki porośnięte turzycą z nielicznymi krzewami oraz rozlewiska nie głębsze niż 10-15 cm. Gniazdo Podobne wielkością i usytuowaniem do gniazda rokitniczki, doskonale ukryte wśród roślinności, zawsze kilkadziesiąt centymetrów ponad powierzchnią gruntu lub wody. Samce są poligamiczne i w ogóle nie zajmują się potomstwem, dlatego też niektóre z nich opuszczają tereny lęgowe już na początku lipca. Jaja Bardzo podobne do jaj rokitniczki, o średnich wymiarach 16x12 mm. Składane są w liczbie 5-6 w połowie maja. U wodniczki coś takiego jak instytucja pary w ogóle nie istnieje. Gdy samica znajdzie samca, kopuluje z nim niekiedy nawet pół godziny. Samce wodniczki posiadają olbrzymie jądra i wielkie zbiorniki na nasienie, a w czasie kopulacji wprowadzają nasienie do układu rozrodczego samicy nawet siedem lub osiem razy. Gwarantuje to, że jaja przez nią złożone będą zapłodnione właśnie przez niego. Po rozłączeniu się partnerów samica powraca do budowanego przez siebie gniazda i w ciągu kilku godzin składa w nim pierwsze jajo. Następnego dnia udaje się na poszukiwanie samca, ale już innego. Takie zachowanie kontynuuje codziennie, aż do złożenia wszystkich jaj w lęgu. Każde z jaj może być zapłodnione przez innego samca. Wysiadywanie Od złożenia ostatniego jaja trwa przez ok. 14 dni. Młode opuszczają gniazdo po ok. 18 dniach. Opieką młodych zajmuje się tylko samica. Samce w okresie lęgowym śpiewają i nie zajmują się gniazdem. Pożywienie Wyłącznie drobne owady. Ochrona Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową. Polska jest sygnatariuszem europejskiego porozumienia w sprawie ochrony wodniczki, podpisanego w lipcu 2004 roku. Projekt pod nazwą "Ochrona wodniczki Acrocephalus paludicola w Polsce i Niemczech" będzie trwał od 2005 do 2010 roku i pochłonie kwotę 5,4 mln euro, z czego 75 proc. sfinansuje unijny fundusz LIFE-Nature (ochrona unikatowych siedlisk ptaków, płazów i wodnych ssaków oraz odbudowy transkontynentalnych szlaków migracji zwierząt). Realizacją polskiej części planu ochrony zajmuje się (wraz z partnerami) Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków. Jego działania obejmują:
Zobacz też[]
Przypisy
- Acrocephalus paludicola, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- Aquatic Warbler (Acrocephalus paludicola) (ang.). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2012-10-06].
- Acrocephalus paludicola. Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (ang.).
- url http://www.birdlife.org/news/news/2007/02/aquatic_warbler_senegal.html 22-02-2007
- ↑ Dubeltowe misterium. Tomasz Kłosowski, Artur Tabor, Lars Lachmann. Dzika Polska. TVP. TVP Polonia. 26.06.2009.
- artykuł The right stripes w: Birdwatch sierpień 2003
- Tomiałojć L., Stawarczyk T., 2003, Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany, PTPP "pro Natura", Wrocław, ss. 629-633
- David Attenborough "Prywatne życie ptaków" Muza SA Warszawa 1999
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną Dz. U. z 2004 r. Nr 220, poz. 2237