• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Wiersz wolny

    Przeczytaj także...
    Březina Otokar, (ur. 13 września 1868, zm. 25 marca 1929) – właśc. Václav Jebavý, pierwszy pseud. Václav Danšovský; przedstawiciel czeskiego symbolizmu, mistyk, poeta i myśliciel, autor filoz. esejów o sztuce. Był czołowym reprezentantem Czeskiej Moderny.Wers (fr. vers, z łac. versus – wiersz) – podstawowa jednostka wersyfikacyjna, niemal zawsze wyodrębniona jako pojedyncza linijka tekstu. Wers można także zdefiniować jako odcinek mowy wierszowanej między dwiema pauzami wersyfikacyjnymi.
    Thomas Stearns Eliot (ur. 26 września 1888 w Saint Louis w USA, zm. 4 stycznia 1965 w Londynie) – poeta, dramaturg i eseista. Urodzony w USA, został brytyjskim poddanym w roku 1927, w tym roku przeszedł na anglikanizm. Studiował na uniwersytetach w USA (Harvard), Anglii (Oxford) i Francji (Sorbona). Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1948. Od 1915 do 1922 żonaty z Vivienne Haigh-Wood, w 1957 poślubił Esmé Valerie Fletcher. Większość życia zawodowego przepracował w banku Lloyds w Londynie oraz w wydawnictwie Faber and Gwyer (później Faber and Faber).

    Wiersz wolny – typ wiersza, który należy do systemu nienumerycznego, gdyż jego budowa nie opiera się na zgodności liczby sylab, stóp, zestrojów akcentowych w wersie. Długość wersów w wierszu wolnym nie musi być analogiczna i nie jest określona żadnymi regułami. W wierszu wolnym mogą występować rymy.

    Liryka (gr. λυρικóς, lyrikos – odnoszący się do liry) – jeden z trzech rodzajów literackich, obok dramatu i epiki.Wiersz (także: mowa wiązana, oratio vincta) – sposób organizacji tekstu, polegający na powtarzaniu się w nim odcinków o takich samych właściwościach strukturalnych; przeciwieństwo prozy; utwór o swoistej językowej kompozycji, w której wers (linijka wiersza wyodrębniona intonacyjnie i graficznie) pełni funkcję wierszotwórczą, wykorzystuje środki stylistyczne w funkcji poetyckiej, impresywnej lub ekspresywnej.

    Popularny w dwudziestoleciu międzywojennym i polskiej poezji XX wieku. Mistrzami wiersza wolnego byli Julian Przyboś, Józef Czechowicz, Miron Białoszewski, Tadeusz Różewicz i Zbigniew Herbert. Monografię wiersza wolnego napisała Dorota Urbańska, Wiersz wolny. Próba charakterystyki systemowej, Warszawa 1995.

    Zbigniew Bolesław Ryszard Herbert (ur. 29 października 1924 we Lwowie, zm. 28 lipca 1998 w Warszawie) – polski poeta, eseista, dramaturg, twórca słynnego cyklu poetyckiego "Pan Cogito", autor słuchowisk; kawaler Orderu Orła Białego. Z wykształcenia ekonomista, prawnik i filozof.Rym – powtórzenie jednakowych lub podobnych układów brzmieniowych w zakończeniach wyrazów, zajmujących ustaloną pozycję w obrębie wersu (w poezji) lub zdania.

    Jednym z pionierów wiersza wolnego był Jan Kasprowicz. Użył go w Hymnach. .mw-parser-output div.cytat{display:table;padding:0}.mw-parser-output div.cytat.box{margin-top:0.5em;margin-bottom:0.8em;border:1px solid #aaa;background:#f9f9f9}.mw-parser-output div.cytat>blockquote{margin:0;padding:0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo{text-align:right;padding:0 1em 0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo::before{content:"— "}.mw-parser-output div.cytat.cudzysłów>blockquote{display:table}.mw-parser-output div.cytat.klasyczny::before{float:left;content:"";background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Quote-alpha.png/20px-Quote-alpha.png");background-repeat:no-repeat;background-position:top right;width:2em;height:2em;margin:0.5em 0.5em 0.5em 0.5em}.mw-parser-output div.cytat.klasyczny>blockquote{border:1px solid #ccc;background:white;color:#333;padding-left:3em}.mw-parser-output div.cytat.cudzysłów>blockquote::before{display:table-cell;color:rgb(178,183,242);font:bold 40px"Times New Roman",serif;vertical-align:bottom;content:"„";padding-right:0.1em}.mw-parser-output div.cytat.cudzysłów>blockquote::after{display:table-cell;color:rgb(178,183,242);font:bold 40px"Times New Roman",serif;vertical-align:top;content:"”";padding-left:0.1em}.mw-parser-output div.cytat.środek{margin:0 auto}.mw-parser-output div.cytat.prawy{float:right;clear:right;margin-left:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.lewy{float:left;clear:left;margin-right:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.prawy:not([style]),.mw-parser-output div.cytat.lewy:not([style]){max-width:25em}

    Zrzuć z Siebie, Ojcze, nietykalne blaski! Zgarnij ze Siebie tę bożą, tę władającą moc, co nad wiekami nieugaszoną płomienieje zorzą i światłość daje światom i światy w swoim ogniu na popioły trawi! Stań się tak lichy, jak ja, i skulony i, doczesności okryty łachmanem, wlecz się nieszczęsnym łanem za kluczem w dal przymgloną ciągnących żurawi, ku cichej, na rozstajach kopanej mogile zapomnianego człowieka!
    Jan Kasprowicz, Święty Boże, Święty Mocny

    W Czechach prekursorem wiersza wolnego był Otokar Březina:

    Julian Przyboś (ur. 5 marca 1901 w Gwoźnicy Dolnej, zm. 6 października 1970 w Warszawie) – polski poeta, eseista i tłumacz.Library of Congress Control Number (LCCN) – numer nadawany elementom skatalogowanym przez Bibliotekę Kongresu wykorzystywany przez amerykańskie biblioteki do wyszukiwania rekordów bibliograficznych w bazach danych i zamawiania kart katalogowych w Bibliotece Kongresu lub u innych komercyjnych dostawców.
    O samotách uprostřed magických lesů, nad nimiž slunce podobno ptáku zlatými křídly nekonečnými brázdilo ether; celým vesmírem letěla jeho píseň o slávě života harmonického, o zázracích tvůrčího jitra v zahradách země a podmořských nížin, v modrých preriích vzduchu a vody:
    Otokar Březina, Stavitelé chrámu

    Na zachodzie wierszem wolnym posługiwali się na przykład Walt Whitman, Guillaume Apollinaire, Blaise Cendrars, Fernando Pessoa i T.S. Eliot. D.H. Lawrence napisał wierszem wolny między innymi krótki wiersz o jaszczurce:

    David Herbert Lawrence (ur. 11 września 1885 w Eastwood, zm. 2 marca 1930 w Vence) – angielski pisarz, autor powieści, opowiadań, poezji, sztuk, esejów, książek podróżniczych, obrazów, tłumaczeń, tekstów krytyczno-literackich i korespondencji.Sylaba (stgr. συλλαβή syllabḗ) (zgłoska) – element struktury fonologicznej aktu komunikacyjnego, który pomimo pozornej oczywistości wciąż nie ma ustalonej jednoznacznej definicji. Prób zdefiniowania podejmowało się wielu badaczy.
    A lizard ran out on a rock and looked up, listening no doubt to the sound of the spheres. And what a dandy fellow! the right toss of a chin for you and swirl of a tail! If men were as much men as lizards are lizards they'd be worth looking at.
    D.H. Lawrence, Lizard

    Przypisy[ | edytuj kod]

    1. Jacek Baluch, Piotr Gierowski: Czesko-polski słownik terminów literackich. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016, s. 401-402. ISBN 978-83-233-4066-9.
    2. Josef Brukner, Jiří Filip: Poetický slovník. Praha: Mladá fronta, 1997, s. 252-253. ISBN 80-204-0650-6.
    3. Lucylla Pszczołowska: Wiersz polski. Zarys historyczny. Wrocław: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, 1997, s. 299-300. ISBN 83-85220-79-8.
    4. Józef Magnuszewski: Historia literatury czeskiej. Zarys. Wrocław: Ossolineum, 1973, s. 222-224.
    5. Free Verse: From A Poet’s Glossary (ang.). poets.org. [dostęp 2017-02-01].

    Bibliografia[ | edytuj kod]

  • Dorota Urbańska: Wiersz wolny. Próba charakterystyki systemowej. W: Wersyfikacja polska. 1, Teksty teoretyczne i słowniczek pojęć. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, s. 123-144. ISBN 978-83-227-2673-0.
  • Michał Głowiński, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński: Zarys teorii literatury. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1991, s. 203-210. ISBN 83-02-04400-8.

    • Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]

  • Jiři Levý: Przekład wiersza wolnego (pol.). bazhum.muzhp.pl, 1975. [dostęp 2018-01-09].
    • Tadeusz Różewicz (ur. 9 października 1921 w Radomsku) – polski poeta, dramaturg, prozaik i scenarzysta, członek Wydziału VI Twórczości Artystycznej Polskiej Akademii Umiejętności; brat Janusza i Stanisława, ojciec Jana.Jan Kasprowicz (ur. 12 grudnia 1860 w Szymborzu, zm. 1 sierpnia 1926 w Zakopanem) – polski poeta, dramaturg, krytyk literacki i tłumacz. Przedstawiciel Młodej Polski, związany z kilkoma głównymi nurtami ówczesnej liryki, przede wszystkim z naturalizmem, symbolizmem oraz ekspresjonizmem. Prekursor nowoczesnego wiersza wolnego, katastrofizmu oraz szeregu tendencji prymitywistycznych we współczesnej sztuce. Uważany za jednego z najwybitniejszych poetów w dziejach literatury polskiej, stawianego na równi z Adamem Mickiewiczem, czy nawet nobilitowanego do roli Wieszcza.




    Warto wiedzieć że... beta

    Miron Białoszewski (ur. 30 czerwca lub 30 lipca 1922 w Warszawie, zm. 17 czerwca 1983 tamże) – polski poeta, prozaik, dramatopisarz i aktor teatralny.
    Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej (cz. Národní knihovna České republiky) – biblioteka narodowa Czech z siedzibą w Pradze. Biblioteka znajduje się w gmachu Clementinum. Jedna z najstarszych bibliotek na terenie Czech, której zbiory obejmują ponad 6,5 miliona woluminów.
    Kontrola autorytatywna – w terminologii bibliotekoznawczej określenie procedur zapewniających utrzymanie w sposób konsekwentny haseł (nazw, ujednoliconych tytułów, tytułów serii i haseł przedmiotowych) w katalogach bibliotecznych przez zastosowanie wykazu autorytatywnego zwanego kartoteką wzorcową.
    Guillaume Albert Vladimir Alexandre Apollinaire de Kostrowitzky (fr. ɡijom apɔliˈnɛʁ) właściwie Wilhelm Apolinary Kostrowicki lub Wilhelm Apollinaris de Kostrowitski (ur. 26 sierpnia 1880 w Rzymie, zm. 9 listopada 1918 w Paryżu) – francuski pisarz i krytyk sztuki polskiego pochodzenia. Jeden z głównych przedstawicieli francuskiej awangardy poetyckiej.
    Józef Czechowicz (ur. 15 marca 1903 w Lublinie, zm. 9 września 1939 tamże) – polski poeta awangardowy dwudziestolecia międzywojennego, członek i jeden z założycieli grupy poetyckiej „Reflektor”, w latach 30. skupił wokół siebie pokaźne grono młodych poetów zaliczanych do II Awangardy (m.in. Stanisław Piętak, Bronisław Ludwik Michalski, Józef Łobodowski).
    Fernando António Nogueira Pessoa (ur. 13 czerwca 1888 w Lizbonie, zm. 30 listopada 1935) – portugalski poeta, pisarz, krytyk literacki, tłumacz, filozof, przedstawiciel modernizmu.
    Gatunek literacki - forma utworu literackiego, podrzędna w stosunku do rodzaju literackiego, nadrzędna zaś do odmiany gatunkowej.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.76 sek.