l
  • Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia
    • Temat nie został wyczerpany?
    Zapraszamy na Forum Naukowy.pl
    Jeśli posiadasz konto w serwisie Facebook rejestracja jest praktycznie automatyczna.
    Wystarczy kilka kliknięć.

    Wielki Step

    Przeczytaj także...
    Pustynia – teren o znacznej powierzchni, pozbawiony zwartej szaty roślinnej wskutek małej ilości opadów i przynajmniej okresowo wysokich temperatur powietrza, co sprawia, że parowanie przewyższa ilość opadów. Na gorących pustyniach temperatury sięgają do 50 °C (najwyższa zanotowana temperatura to 57,7 °C), nocą zaś dochodzą do 0 °C, charakterystyczne są dla nich też znaczne amplitudy dobowe temperatury, stały deficyt wilgotności oraz silne nasłonecznienie.Iran (pers. ايران – Irān), (dawniej znany powszechnie na Zachodzie jako Persja) pełna nazwa: Islamska Republika Iranu (pers. جمهوری اسلامی ايران – Dżomhuri-je Eslāmi-je Irān) – państwo na Bliskim Wschodzie, leżące nad Morzem Kaspijskim, Zatoką Perską i Zatoką Omańską.
    Ludwik Bazylow (ur. 4 kwietnia 1915, zm. 17 stycznia 1985) – polski historyk, badacz dziejów Europy Wschodniej, profesor Uniwersytetu Warszawskiego oraz Wojskowej Akademii Politycznej.
    Eurasian steppe belt.jpg
    Step zachodniego Kazachstanu wczesną wiosną

    Wielki Step – ogólna nazwa obszaru geograficzno-historycznego, na który składa się ciągły pas stepu zaczynający się od ujścia Dunaju, przechodzący przez Europę południowo-wschodnią i Azji Centralnej, a kończący się na pograniczu Mandżurii i Korei.

    Step (z ukr. степ) – równina pozbawiona drzew, rzek i jezior. Step przypomina pod tym względem prerię, z tą różnicą, że preria jest z reguły zdominowana przez wysokie trawy, a step może być obszarem półpustynnym lub pokrytym trawą i krzewami (czasem w zależności od pór roku). Występuje w warunkach klimatu umiarkowanego z gorącym, suchym latem.Step Pontyjski (t. Step Pontyjsko-Kaspijski) – region przyrodniczo-geograficzny na południu Wschodniej Europy, na granicy z Azją.

    Wielki Step jest największym obszarem roślinności stepowej na kuli ziemskiej, niemal pięciokrotnie większym od amerykańskiej Wielkiej Równiny i wielokrotnie większym od obszaru Patagonii.

    Na obszarze całego Wielkiego Stepu występują bardzo podobne warunki klimatyczno-geograficzne. Są to upalne lata i mroźne zimy połączone z niewielką ilością opadów i silnymi wiatrami. Tereny te nie są jednak zupełnymi pustyniami, gdyż występujące na nich minimalne opady deszczu umożliwiają wegetację roślin trawiastych.

    Kirgistan, Republika Kirgiska (kirgiski Кыргызстан, Кыргыз Республикасы trl. i trb. Kyrgyzstan, Kyrgyz Respublikasy; ros. Киргизия, Киргизская Республика trl. Kyrgyzstan, Kyrgyzskaâ Respublika, trb. Kyrgyzstan, Kyrgyzskaja Riespublika; w okresie radzieckim w języku polskim pod nazwą Kirgizja, po ogłoszeniu niepodległości przejściowo również jako Kyrgystan) – państwo w Azji Środkowej. Graniczy z Chinami (dł. granicy 858 km), Kazachstanem (1051 km), Tadżykistanem (870 km) i Uzbekistanem (1099 km).Auł – podstawowa jednostka społeczna funkcjonująca przez tysiące lat na terenie Wielkiego Stepu, składająca się z od 20 do 100 pasterzy z rodzinami.

    Z powodu tych warunków klimatycznych na Wielkim Stepie jedyną formą gospodarki naturalnej jest hodowla owiec i bydła wymagająca ciągłego przemieszczania się w poszukiwaniu świeżych terenów do wypasu zwierząt.

    Podział Wielkiego Stepu[ | edytuj kod]

    Wielki Step dzieli się na mniejsze regiony, zróżnicowane pod względem wysokości nad poziomem morza, klimatu, rzeźby terenu oraz życia roślinnego i zwierzęcego (poniższy podział jest używany przez World Wildlife Fund):

  • Step Pontyjski (Mołdawia, Ukraina, Rosja)
  • Lasostep Kazachski (Rosja, Kazachstan)
  • Step Kazachski (Rosja, Kazachstan)
  • Wysoczyzny Kazachskie (Kazachstan)
  • Step Ałajsko-Zachodniotienszański (Kazachstan, Tadżykistan, Uzbekistan)
  • Suchy Step Podnóża Tienszanu (Kazachstan, Kirgistan, Chiny)
  • Step Doliny Emin (Kazachstan, Chiny)
  • Step Ałtajski (Kazachstan)
  • Sajański Step Śródgórski (Rosja)
  • Lasostep Południowosyberyjski (Rosja)
  • Lasostep Selengijsko-Orchoński (Rosja, Mongolia)
  • Step Mongolsko-Mandżurski (Rosja, Mongolia, Chiny)
  • Lasostep Dauryjski (Rosja, Mongolia, Chiny)

    • Osadnictwo Wielkiego Stepu[ | edytuj kod]

    Wielki Step miał ogromne znaczenie dla historii Azji i Europy. Ze względu na to, że na obszarze tym niemożliwe jest normalne, osiadłe rolnictwo, nie powstały tu nigdy silne struktury państwowe, a ludność tego obszaru przemieszczała się przez tysiące lat w niekontrolowany przez nikogo sposób. Często, zwłaszcza w okresie suszy, ludność zamieszkująca Wielki Step łączyła się w zbrojne struktury zwane ordami, które napadały na kraje graniczące z Wielkim Stepem, wpływając w istotny sposób na ich historię. Dotyczy to zwłaszcza Rosji, Chin, Bizancjum i Persji.

    Tadżykistan (Republika Tadżykistanu; tadż: Ҷумҳурии Тоҷикистон, Dżumhurii Todżikiston) – państwo w środkowej Azji ze stolicą w Duszanbe. Tadżykistan graniczy z Uzbekistanem, Kirgistanem, Chinami i Afganistanem.Europa – część świata (określana zwykle tradycyjnym, acz nieścisłym mianem kontynentu), leżąca na półkuli północnej, na pograniczu półkuli wschodniej i zachodniej, stanowiąca wraz z Azją kontynent Eurazję.

    Aby zrozumieć mechanizm powstawania ord należy prześledzić mechanizmy powstawania struktur społecznych na Wielkim Stepie. Warunki klimatyczne wymuszały na społecznościach Wielkiego Stepu jednakowy i niezależny od kultury sposób życia i, co za tym idzie, jednakowe struktury. Struktury te to:

    Mołdawia, Republika Mołdawii (mołd., rum. Moldova; mołd., rum. Republica Moldova; ros. Молдавия; czasem używana jest niezalecana przez Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami RP nazwa Mołdowa) – państwo europejskie położone na terenach historycznej Besarabii jak i obszarów położonych na lewym brzegu Dniestru (tzw. "Naddniestrze"). Graniczy z Ukrainą i Rumunią. W jej skład wchodzi także Terytorium Autonomiczne Gagauzji, gdzie językami urzędowymi są obok mołdawskiego gagauski i rosyjski, choć sami Rosjanie stanowią niewielką część ludności tego obszaru. Rdzenną ludność Gagauzji (Gagauz Yeri) (ponad 80%) stanowią Gagauzi – tureckojęzyczni prawosławni chrześcijanie.Azja Centralna – wielki region fizycznogeograficzny wyróżniany w Azji na podstawie ogólnych cech środowiska przyrodniczego.
  • Wspólnota rodowa zwana też aułem – podstawowa jednostka społeczna na stepie, składająca się z od 20 do 100 pasterzy z rodzinami. W obrębie jednego rodu własność bydła, owiec i koni była wspólna i wspólnie za nią też odpowiadano. Auł składa się z kolonii specjalnych namiotów – jurt (zwykle po jednej dla każdej rodziny) oraz kręgu pastwiskowego okrążającego koncentrycznie tę kolonię.
  • Wspólnota plemienna – tworzyły je z sobą wszystkie spokrewnione auły. Zwykle w ramach plemienia dawało się wyróżnić auł wiodący – który był rodzajem "aułu-matki", czyli pierwotnego aułu, z którego poprzez mechanizm dzielenia powstawały wszystkie pozostałe. W ramach wspólnoty plemiennej występował rodzaj słabej solidarności między aułami – tzn. gdy dane plemię wchodziło w konflikt z innym, następowało chwilowe jednoczenie się pasterzy z całego plemienia przeciw wspólnemu wrogowi. Na ogół jednak, nawet w ramach jednego plemienia istniała stała konkurencja i walka o lepsze pastwiska uniemożliwiająca tworzenie stałych struktur społecznych ponad aułami.
  • Orda – W okresach suszy walka o pastwiska ulegała intensyfikacji, zarówno wewnątrz plemion jak i pomiędzy nimi. Często zdarzało się, że przegrane auły, które nie mogły znaleźć wolnych pastwisk z konieczności porzucały swoje stada, łączyły się w większe zgrupowania i zbrojnymi watahami napadały wciąż prosperujące auły, żyjąc już tylko i wyłącznie z rabunku. Watahy, które osiągały szczególnie duże sukcesy w rabunku, przyciągały do siebie kolejne przegrane w walce o pastwiska auły, co z jednej strony zwiększało ich potęgę wojskową, ale z drugiej strony wymuszało stałą eskalację rabunku, gdyż wszyscy członkowie ordy żyli przecież wyłącznie z tego. Raz rozpoczęty proces powstawania ordy trwał więc stale aż do momentu, gdy orda natrafiła na silniejszego od siebie przeciwnika. W okresach suszy, kiedy napływ nowych aułów do ordy był silny a opór aułów wciąż utrzymujących się z pasterstwa był słaby, w końcu całe plemiona przekształcały się w ordy. Orda taka podporządkowywała sobie najpierw inne, okoliczne plemiona, a gdy nie było już kogo rabować na terenie Wielkiego Stepu, jej atak kierował się na ościenne państwa z normalną gospodarką rolną.

    • Bibliografia[ | edytuj kod]

  • Lew Gumilow Śladami cywilizacji Wielkiego Stepu, wyd. PIW, Warszawa 2004, ISBN 83-89700-14-X
  • Ludwik Bazylow, Historia Mongolii, wyd. Ossolineum, 1981, s. 11-24 ISBN 83-04-00608-1
    • Państwo – organizacja posiadająca monopol na stanowienie i wykonywanie prawa na określonym terytorium. Posiada zdolność do nawiązywania i utrzymywania stosunków dyplomatycznych z innymi państwami. Państwo jest często mylone z narodem i krajem.Geografia – nauka przyrodnicza i społeczna zajmująca się badaniem powłoki ziemskiej (przestrzeni geograficznej), jej zróżnicowaniem przestrzennym pod względem przyrodniczym i społeczno-gospodarczym, a także powiązaniami pomiędzy środowiskiem przyrodniczym, a działalnością społeczeństw ludzkich. Nazwa geografia (gr. Γεωγραφία) pochodzi od słów γῆ geos – "ziemia" i γράφω grapho – "piszę". Za twórcę terminu uważa się Eratostenesa z Cyreny. Ze względu na różnorodność przedmiotu geografii i urozmaiconej metodologii częste są dyskusje wokół jej definicji oraz zakresu badawczego; proponuje się używanie w miejsce dotychczasowej nazwy "geografia" terminu "nauki geograficzne".



    w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

    Czy wiesz że...? beta

    Wielkie Równiny – rozległa kraina geograficzna, a zarazem krąg kulturowy na obszarze Kanady i USA, u podnóża Kordylierów. Obszar ten, zbudowany z mezozoicznych i trzeciorzędowych wapieni i piaskowców, charakteryzuje się płaskim ukształtowaniem terenu i niemal wyłącznie trawiastą roślinnością (poza lasami łęgowymi w dolinach rzecznych), tzw. prerią. Obszar ten leży w kilku strefach klimatycznych. Silny wpływ na jego klimat ma bliskość Kordylierów.
    Step Kazachski (t. Step Kirgiski) – region przyrodniczy i geograficzny na pograniczu Azji Centralnej i Azji Północnej.
    Kazachstan, Republika Kazachstanu (kaz. Қазақстан, Қазақстан Республикасы, trl. Ķazaķstan, Ķazaķstan Respublikasy, trb. Kazakstan, Kazakstan Respublikasy; ros. Казахстан, Республика Казахстан trl. Kazahstan, Respublika Kazahstan, trb. Kazachstan, Riespublika Kazachstan) – państwo leżące częściowo w Azji (88% powierzchni) i częściowo w Europie (12% powierzchni – tereny na zachód od rzeki Emba), powstałe w 1991 w wyniku rozpadu Związku Radzieckiego. Graniczy z następującymi państwami: Chinami (1460 km granicy), Kirgistanem (980 km), Turkmenistanem (380 km), Uzbekistanem (2300 km) oraz Federacją Rosyjską (6467 km). Łączna długość granic Kazachstanu wynosi 12 187 km. Kazachstan ma również dostęp do największego jeziora świata – Morza Kaspijskiego – na długości 2340 km.
    Jurta – najpopularniejsza nazwa dla namiotu koczowników Wielkiego Stepu. W rzeczywistości słowo to pochodzi z języków tureckich, więc dotyczy jedynie tych, które można zobaczyć od Morza Kaspijskiego po Ałtaj. Na stepach Mongolii, od Ałtaju Zachodniego po Wielki Chingan, namioty te nazywają się ger.
    Pojęcia Chiny używa się w odniesieniu do krainy historycznej, obejmując wówczas całokształt chińskiej historii i kultury (zobacz: historia Chin), lub w węższym znaczeniu, w odniesieniu do Chińskiej Republiki Ludowej.
    Owca domowa (Ovis aries) – gatunek hodowlanego zwierzęcia domowego z rodziny krętorogich. Przodkiem były najprawdopodobniej różne podgatunki owcy dzikiej (Ovis ammon). Jak pokazują najnowsze badania przeprowadzone przez genetyków, owce były pierwszymi zwierzętami udomowionymi przez człowieka. Ich domestykacja nastąpiła dwuetapowo. Najpierw udało się to osiągnąć człowiekowi około 11 tys. lat temu - potomkami tych zwierząt są dzisiejsze półdzikie, mocno włochate rasy wciąż hodowane na szkockich wyspach. Drugi raz dokonano tego między VIII a VI tysiącleciem p.n.e. w południowo-zachodniej Azji, na terenie dzisiejszego Iraku i Iranu, prawdopodobnie jeszcze przed rozpoczęciem osiadłego życia w epoce brązu.
    Rolnictwo – jeden z działów gospodarki, którego głównym zadaniem jest dostarczenie płodów rolnych. Rolnictwo uzyskuje produkty roślinne i zwierzęce dzięki uprawie roli i roślin oraz chowu i hodowli zwierząt.

    Reklama

    tt