Wielki Staw Spiski
Przeczytaj także...
Język słowacki (słow. slovenský jazyk, też slovenčina) należy do zachodniosłowiańskiej grupy językowej. Językiem tym posługuje się ponad 6 mln osób – przede wszystkim na Słowacji i w należącej do Serbii Wojwodinie, gdzie jest jednym z języków urzędowych. Używają go także Słowacy mieszkający w Polsce, Rumunii, na Węgrzech, w USA i Kanadzie. W Polsce język słowacki mógł być zdawany na maturze jako jeden z języków nowożytnych.Dolina Staroleśna (słow. Veľká Studená dolina, niem. Großes Kohlbachtal, węg. Nagy-Tarpataki-völgy) – jedna z największych dolin tatrzańskich położonych na terenie Słowacji w Tatrach Wysokich. Otwarta w kierunku południowo-wschodnim łączy się z Doliną Małej Zimnej Wody (Malá Studená dolina), tworząc Dolinę Zimnej Wody. System Doliny Zimnej Wody i jej dwóch gałęzi tworzy dolinę walną.
Tatry Wysokie (słow. Vysoké Tatry, niem. Hohe Tatra, węg. Magas-Tátra) – najwyższa część Tatr o charakterze alpejskim, rozciągająca się pomiędzy Tatrami Zachodnimi od strony zachodniej oraz Tatrami Bielskimi od strony północno-wschodniej. W linii prostej odległość między granicznymi przełęczami wynosi ok. 16,5 km, zaś ściśle wzdłuż grani głównej ok. 26 km. Tatry Wysokie zajmują obszar około 340 km² (czyli nieco mniej niż Tatry Zachodnie), z czego większość (260 km²) znajduje się na Słowacji.
Język słowacki (słow. slovenský jazyk, też slovenčina) należy do zachodniosłowiańskiej grupy językowej. Językiem tym posługuje się ponad 6 mln osób – przede wszystkim na Słowacji i w należącej do Serbii Wojwodinie, gdzie jest jednym z języków urzędowych. Używają go także Słowacy mieszkający w Polsce, Rumunii, na Węgrzech, w USA i Kanadzie. W Polsce język słowacki mógł być zdawany na maturze jako jeden z języków nowożytnych.Dolina Staroleśna (słow. Veľká Studená dolina, niem. Großes Kohlbachtal, węg. Nagy-Tarpataki-völgy) – jedna z największych dolin tatrzańskich położonych na terenie Słowacji w Tatrach Wysokich. Otwarta w kierunku południowo-wschodnim łączy się z Doliną Małej Zimnej Wody (Malá Studená dolina), tworząc Dolinę Zimnej Wody. System Doliny Zimnej Wody i jej dwóch gałęzi tworzy dolinę walną.
Tatry Wysokie (słow. Vysoké Tatry, niem. Hohe Tatra, węg. Magas-Tátra) – najwyższa część Tatr o charakterze alpejskim, rozciągająca się pomiędzy Tatrami Zachodnimi od strony zachodniej oraz Tatrami Bielskimi od strony północno-wschodniej. W linii prostej odległość między granicznymi przełęczami wynosi ok. 16,5 km, zaś ściśle wzdłuż grani głównej ok. 26 km. Tatry Wysokie zajmują obszar około 340 km² (czyli nieco mniej niż Tatry Zachodnie), z czego większość (260 km²) znajduje się na Słowacji.
Wielki Staw Spiski (słow. Veľké Spišské pleso) – staw położony na wysokości 2014 m n.p.m., w Dolinie Pięciu Stawów Spiskich (górna część Doliny Małej Zimnej Wody), w słowackich Tatrach Wysokich. Pomiary pracowników TANAP-u z lat 60. XX wieku wykazują, że ma on powierzchnię 3,480 ha, wymiary 324 × 182 m i głębokość ok. 10 m. Leży nieopodal Schroniska Téryego. Jest największy spośród wszystkich Pięciu Stawów Spiskich, pozostałe to: Zadni Staw Spiski, Mały Staw Spiski, Pośredni Staw Spiski i Niżni Staw Spiski.
Pięć Stawów Spiskich (słow. Päť Spišských plies, Päť plies, Spišské plesa, niem. Fünfseen, Zipser Fünfseen, Kleinkohlbacher Fünfseen, węg. Öt-tó, Kis-Tarpataki Öt-tó) – grupa pięciu jezior polodowcowych w dolnej części Doliny Pięciu Stawów Spiskich (Kotlina Piatich Spišských plies) w słowackich Tatrach Wysokich. Są to (w nawiasach kolejno nazwa słowacka, wysokość n.p.m., powierzchnia i głębokość):Dolina Pięciu Stawów Spiskich (słow. kotlina Piatich Spišských plies, niem. Fünfseenkessel, Kessel der Fünf Seen, węg. Öt-tavi-katlan, Öt-tó-katlan) – dolina położona w słowackich Tatrach Wysokich, wznosząca się nad Doliną Małej Zimnej Wody (Malá Studená dolina) i oddzielona od niej ścianą stawiarską.
Ma odpływ, którym woda spływa do Pośredniego Stawu Spiskiego.
Jeziora tatrzańskie – grupa około dwustu (nie licząc drobnych i okresowych) jezior w Tatrach. Z tej liczby w polskich Tatrach jest ich około czterdziestu, pozostałe położone są po stronie słowackiej. W tradycyjnym ludowym nazewnictwie nazywane są one stawami i takie też nazewnictwo przyjęte zostało w piśmiennictwie, również w opracowaniach naukowych.Pośredni Staw Spiski (słow. Prostredné Spišské pleso) – staw położony na wysokości 2013 m n.p.m., w Dolinie Pięciu Stawów Spiskich (górna część Doliny Małej Zimnej Wody), w słowackich Tatrach Wysokich. Pomiary pracowników TANAP-u z lat 60. XX w. wykazują, że ma on powierzchnię 2,360 ha, wymiary 225 × 142 m i głębokość ok. 4,6 m. Leży nieopodal Schroniska Téryego. Jest to drugi co do wielkości spośród Pięciu Stawów Spiskich, pozostałe to: Zadni Staw Spiski, Mały Staw Spiski, Wielki Staw Spiski (największy) i Niżni Staw Spiski.
Szlaki turystyczne[ | edytuj kod]
– zielony szlak od Schroniska Zamkovskiego dnem Doliny Małej Zimnej Wody do Schroniska Téryego (przechodzi obok południowo-wschodniego brzegu stawu), stąd dalej razem ze szlakiem żółtym i po jego odłączeniu na Lodową Przełęcz, skąd dalsza droga prowadzi aż do Jaworzyny Tatrzańskiej.
– żółty szlak, biegnący początkowo razem z zielonym, potem przechodzący w jednokierunkowy szlak przez przełęcz Czerwoną Ławkę do Doliny Staroleśnej (przechodzi obok południowo-wschodniego brzegu stawu).
Przypisy[ | edytuj kod]
- Tomasz Nodzyński, Marta Cobel-Tokarska: Tatry Wysokie i Bielskie: polskie i słowackie. Warszawa: ExpressMap, 2007. ISBN 978-83-60120-88-0.
Bibliografia[ | edytuj kod]
- Józef Nyka: Tatry słowackie. Przewodnik. Wyd. II. Latchorzew: Trawers, 1998. ISBN 83-901580-8-6.
- Zofia, Witold Henryk Paryscy: Wielka encyklopedia tatrzańska, hasło „Pięć Stawów Spiskich”. [dostęp 15.11.2008].
- Tatry Wysokie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000. Warszawa: Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2005/06. ISBN 83-87873-26-8.
Zofia Radwańska-Paryska (ur. 3 maja 1901 w Warszawie, zm. 24 października 2001 w Zakopanem) – botaniczka, taterniczka, pisarka. Żona i współtowarzyszka pracy Witolda Henryka Paryskiego.Schronisko Zamkovskiego (słow. Zamkovského chata, Zamka) – tatrzańskie schronisko położone na wysokości 1475 m n.p.m. w słowackiej części Tatr Wysokich, w Dolinie Małej Zimnej Wody (Malá Studená dolina).
Warto wiedzieć że... beta
Dolina Małej Zimnej Wody (słow. Malá Studená dolina, niem. Kleines Kaltbachtal, węg. Kis-Tarpataki-völgy) – tatrzańska dolina o długości ok. 4 km, położona na terenie Słowacji po południowej stronie głównej grani Tatr Wysokich. Ułożona tarasowo otwiera się w kierunku wschodnim i południowo-wschodnim, łącząc się z Doliną Staroleśną (Veľká Studená dolina) i tworząc walną Dolinę Zimnej Wody.
Lodowa Przełęcz (słow. Sedielko, niem. Kleiner Sattelpass, węg. Kis-Nyereg-hágó, 2372 m n.p.m.) – przełęcz położona w głównej grani Tatr pomiędzy Małym Lodowym Szczytem (Široká veža, 2461 m) a Lodową Kopą (Malý Ľadový štít, 2602 m). Zachodnie stoki spod przełęczy opadają do Doliny Zadniej Jaworowej, wschodnie do Dolinki Lodowej – odgałęzienia Doliny Małej Zimnej Wody. W grani opadającej z Małego Lodowego Szczytu ku Lodowej Przełęczy znajduje się kilka niewybitnych obiektów (w kolejności od wierzchołka):
Słowacja, Republika Słowacka (słow. Slovensko, Slovenská republika) – państwo śródlądowe w Europie Środkowej. Graniczy z Austrią (127 km), Polską (597 km), Czechami (240 km), Ukrainą (98 km) oraz Węgrami (678 km). Łączna długość granicy lądowej wynosi 1740 km. Do 1993 wchodziła w skład Czechosłowacji. Od 1 maja 2004 kraj należy do Unii Europejskiej, oraz NATO, a od 1 stycznia 2009 – do strefy euro. Stolicą państwa jest Bratysława, położona nad Dunajem przy granicy z Austrią i Węgrami.
Mały Staw Spiski (słow. Malé Spišské pleso) – staw położony na wysokości 2000 m n.p.m., w Dolinie Pięciu Stawów Spiskich (górna część Doliny Małej Zimnej Wody), w słowackich Tatrach Wysokich. Pomiary pracowników TANAP-u z lat 60. XX w. wykazują, że ma on powierzchnię 0,180 ha, wymiary 54 × 54 m i głębokość ok. 3,5 m. Leży tuż obok Schroniska Téryego, nad samym progiem Doliny Pięciu Stawów Spiskich. Jest najmniejszy spośród wszystkich Pięciu Stawów Spiskich, pozostałe to: Zadni Staw Spiski, Wielki Staw Spiski, Pośredni Staw Spiski i Niżni Staw Spiski.
Schronisko Téryego (słow. Téryho chata, Térynka, niem. Téryschutzhaus, węg. Téry-menedékház, Téry-menház) – schronisko górskie położone w słowackiej części Tatr Wysokich, na granicy Doliny Małej Zimnej Wody (Malá Studená dolina) i Doliny Pięciu Stawów Spiskich (kotlina Piatich Spišských plies).
Hektar – jednostka powierzchni używana między innymi w rolnictwie i leśnictwie. 1 hektar jest to pole powierzchni kwadratu o boku 100 m. Oznaczana symbolem ha.
Szlak turystyczny – trasa wycieczkowa oznaczona specjalnymi symbolami wyznaczającymi jej przebieg i ułatwiającymi odnalezienie właściwej drogi.