Werona
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6]
Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny (szw. Nobelpriset i fysiologi eller medicin) – jest nagrodą przyznawaną corocznie przez Instytut Karolinska za wyjątkowe osiągnięcia naukowe z różnych dziedzin fizjologii lub medycyny. Jest jedną z pięciu Nagród Nobla ustanowionych w testamencie przez Alfreda Nobla (zm. w 1896 roku). Jak zapisał on w swoim testamencie, nadzór nad nagrodą sprawuje Fundacja Noblowska, a przyznawana jest ona przez zgromadzenie wybierane przez Instytut Karolinska. Określana potocznie jako „Nagroda Nobla z medycyny”, w rzeczywistości była precyzyjnie opisana przez Nobla w jego testamencie, jako nagroda z „fizjologii lub medycyny”. Z tego powodu może być przyznana w każdej ze szczegółowych dziedzin obu tych nauk. Pierwszym laureatem nagrody był w roku 1901 Niemiec Emil Adolf von Behring.Ceramika – w rozumieniu tradycyjnym, tworzywa i wyroby otrzymywane w wyniku wypalenia odpowiednio uformowanej gliny. Nazwa tych wyrobów wywodzi się z greckiego określenia κεραμικός (keramikos), które pochodzi z kolei od słowa κέραμος (keramos – ziemia, glina).
Werona
Werona (wł. Verona, wymowa ) – miasto położone w północno-wschodnich Włoszech, w regionie administracyjnym Wenecja Euganejska (Veneto). Leży nad rzeką Adygą, u podnóża Alp Weneckich. Jest znaczącym ośrodkiem handlu i jednym z bogatszych miast północnych Włoch.
Z 264 650 mieszkańcami (2008) stanowi drugie pod względem liczby ludności miasto w regionie. Obszar metropolitalny Werony zajmuje 1070,9 km²; zamieszkany jest przez około 500 000 ludzi.
Werona jest stolicą prowincji o tej samej nazwie, jednej z siedmiu, które wchodzą w skład regionu. Każdego roku jest odwiedzana przez setki tysięcy turystów ze względu na swoje bogactwo artystyczne i coroczne atrakcje, na przykład festiwal w Weronie. Jednym z zabytków Werony jest amfiteatr z czasów rzymskich, zwany Areną. Ciekawostką turystyczną Werony są domy Romea i Julii, bohaterów dramatu Williama Szekspira.
Swoją pozycję historyczno-ekonomiczną miasto zawdzięcza położeniu geograficznemu i porządkowi hydrogeologicznemu.
Geografia[ | edytuj kod]
Miasto położone jest 59 metrów nad poziomem morza, u podnóża wzgórz św. Piotra, wyrastających z południowych gór Lessini. Werona wznosi się wzdłuż brzegów Adygi, w punkcie, w którym ta dociera do Niziny Padańskiej i tworzy charakterystyczny podwójny meander (30 kilometrów na wschód od jeziora Garda).
Niegdyś miasto było punktem węzłowym transportu naziemnego i wodnego północno-wschodnich Włoch. W starożytnym Rzymie był to bowiem punkt styku czterech dróg rzymskich: Via Gallica, Via Claudia Augusta, Vicum Veronensium i Via Postumia. Także dzisiaj Werona tworzy istotny węzeł komunikacyjny z siecią autostrad – ze względu na swoje położenie na skrzyżowaniu trzech głównych szlaków, które prowadzą z centralnych i północno-zachodnich Włoch przez przełęcz Brenner.
Zgodnie z zarządzeniem PCM 3274 z 20.03.2003 wskaźnik ryzyka sejsmicznego klasyfikuje Weronę w trzeciej strefie.
Klimat[ | edytuj kod]
Klimat Werony jest bardzo zróżnicowany: latem dominuje typ śródziemnomorski, przede wszystkim ze względu na wpływ jeziora Garda, z wysoką wilgotnością oraz temperaturami, zimą zaś klimat kontynentalny z wysoką wilgotnością i niską temperaturą. Coraz rzadsze jest zjawisko mgieł, występujących od zachodu słońca aż do późnego ranka, które są spowodowane wysoką wilgotnością powietrza zimą. Średnie temperatury w lipcu utrzymują się powyżej 24 °C, podczas gdy w styczniu wynoszą około 1 °C.
Opady atmosferyczne wysokie są między końcem kwietnia a początkiem czerwca, a także na przełomie października i listopada, zaś szczyt osiągają w sierpniu. Okres zimy – od końca listopada aż do marca – to okres mniej deszczowy ze średnimi opadami przekraczającymi 50 mm na miesiąc, lecz odczuwalny jest jako okres najbardziej wilgotny.
Z prawnego punktu widzenia gmina Werony znajduje się w „strefie klimatycznej E” z 2468 stopniodniami, tak więc maksymalny dozwolony limit włączenia ogrzewania od 15 października do 15 kwietnia wynosi 14 godzin dziennie.
Średnia temperatura minimalna dla całego roku wynosi 7,9 °C, a maksymalna 17,5 °C. Suma opadów atmosferycznych w ciągu roku to 819,4 mm, a liczba dni deszczowych 86.
Hydrografia[ | edytuj kod]
Dziś Adyga płynie wewnątrz potężnych murów, wałów wybudowanych po ogromnej powodzi w 1882 roku dla ochrony miasta przed kolejnymi wylewami. Obecnie rzeka jest zamknięta pomiędzy murami i nie ma wpływu na rozbudowę miasta, ale do czasów stosunkowo niedawnych Werona była miastem w znacznej mierze zależnym od Adygi ze względu na bogatą działalność handlową i przemysłową, dla rozwoju których rzeka jest niezbędna. Adyga była jedyną drogą komunikacji żeglownej aż do Trydentu: począwszy od czasów antycznych była używana do transportu towarów. Przebieg transportu był obsługiwany z nabrzeży, budek celnych, wież na obu stronach rzeki, zamków i fortec. Dawniej Werona oraz osady, które znajdowały się nad rzeką, prowadziły gospodarkę opartą bezpośrednio na istnieniu rzeki. Wzdłuż jej brzegów były wyrabiane bloki z marmuru i drewno, które następnie transportowano jej wodami. Używano tych budulców do wznoszenia stoczni okrętowych, licznych młynów wodnych, pomp odwadniających, magazynów, siedzib małych przedsiębiorstw, ale również używano w działalności rzemieślniczej.
Rzeka miała odnogi, które dzisiaj już nie istnieją: obok amfiteatru od głównego nurtu odłączała się na lewo gałąź Acqua Morta (Martwej Wody), nazywanej tak ze względu na powolny przepływ jej wód, które ponownie się łączyły z główną rzeką przy moście Navi, kształtując wysepkę. Adigetto, nazywane także Rofiól, było natomiast szeroką fosą poszerzoną w epoce średniowiecza w celach obronnych. Odnoga ta odłączała się od Adygi zaraz za Castelvecchio i płynęła na południe wzdłuż murów miejskich, po czym wpływała ponownie do Adygi. Dzięki temu miasto niemalże w całości zostało objęte wewnętrznym meandrem Adygi – było wyspą trudną do zdobycia. Inną odnogą rzeki jest Lorì, bardzo krótki strumień, który wytryskuje ze wzgórza obok przedmieść Avesy i wpływa do Adygi po kilku kilometrach. Strumień jest kojarzony z praczkami z Avesy, piorącymi tkaniny dla hoteli, szpitali i zamożnych mieszkańców całego miasta. Oprócz wspomnianych odnóg rzeki zbudowano również sieć ponad siedemdziesięciu połączeń, które zapewniały przepływ wody w obszarze zamieszkanym.
Charakterystyczne były młyny wodne, stojące na platformach lub młyny pływające, montowane na łodziach (pontonach) tak, aby mogły przystosować się do zmiany poziomu wód. Na łodzi (lub na posadowionej między dwoma łodziami platformie) znajdowały się koło młyńskie i drewniana budka, w której pracowały kamienie młyńskie. Mostki nazywane peagno łączyły platformę z brzegiem. Młyny po raz pierwszy zostały udokumentowane w średniowieczu, wiele z nich było kontrolowanych przez lokalne klasztory, które dawniej miały prawo do wykorzystywania wód rzeki. Grupy młynów znajdowały się obok San Zeno, San Giorgio w Braida i w Sottoriva. Ich liczba wzrosła w ciągu wieków do ponad 400 w XIX wieku, by następnie sukcesywnie się zmniejszać ze względu na rozwijającą się industrializację, aż do całkowitego zaniknięcia na początku XX wieku.
Powódź, która miała miejsce 16 września 1882, zalała większą część miasta, niszcząc setki domów, burząc dwa mosty i zabijając wielu ludzi. Ta klęska żywiołowa zmusiła mieszkańców do znacznej modyfikacji biegu rzeki. Wiele z tych prac było przeprowadzonych w okresie 1882–1895 i zmieniło na zawsze wygląd miasta. Koryto Adygi zostało poszerzone i oczyszczone, zostały wybudowane murowane nabrzeża wzdłuż całego miasta, a także zamknięto Adigetto i Acqua Morta. Aby skierować część wód w inną stronę, wykopano kanał przemysłowy Camuzzoni (nazwany tak ku czci burmistrza, będącego w służbie od 1867 do 1883 roku). Kanał odgałęzia się w dzielnicy Chievo (gdzie w 1923 roku została wybudowana zapora wodna) i przepływa 7,5 km w kierunku południowo-wschodnim aż do wpłynięcia do Adygi w dolinie miasta.
Rozwój demograficzny[ | edytuj kod]
Od 1871 roku w Weronie można było obserwować wyraźny wzrost demograficzny, który spowodował wzrost liczby ludności z 86 443 w tymże roku do 266 205 w 1971. W latach siedemdziesiątych liczba mieszkańców utrzymywała się na stałym poziomie, po czym zaczęła powoli maleć, aż do roku 2001, osiągając minimum 255 824 mieszkańców. Od 2001 roku, głównie dzięki obcokrajowcom, obserwuje się stały wzrost populacji: 1 czerwca 2006 roku obszar zamieszkiwało 259 380 osób, z czego 23 166 to obcokrajowcy, co stanowi 8,93% całej populacji. Główne kraje pochodzenia imigrantów zamieszkujących Weronę to: Sri Lanka, Rumunia, Maroko, Nigeria, Mołdawia, Albania i Ghana. Ostatnie dostępne dane pochodzą z 19 lipca 2008 roku. Wynika z nich, że populacja miasta wciąż rośnie i osiągnęła liczbę 264 296 mieszkańców.
Liczba mieszkańców
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6]