• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Wazelina

    Przeczytaj także...
    Encyklopedia PWN – encyklopedia internetowa, oferowana – bezpłatnie i bez konieczności uprzedniej rejestracji – przez Wydawnictwo Naukowe PWN. Encyklopedia zawiera około 122 tysiące haseł i 5 tysięcy ilustracji.Temperatura topnienia – temperatura, w której kryształ zamienia się w ciecz. Jest to też najwyższa możliwa temperatura, w której może rozpocząć się krystalizacja tej substancji. Krystalizacja zachodzi jednak często przy niższej temperaturze niż temperatura topnienia, co zależy od wielu czynników, np. obecności zarodków krystalizacji, tempa schładzania czy ciśnienia.
    Międzynarodowa karta bezpieczeństwa chemicznego (ang. International Chemical Safety Card, ICSC) – dokument będący krótkim podsumowaniem danych dotyczących bezpiecznego użycia substancji chemicznej oraz zagrożeń i ryzyka stwarzanych przez tę substancję. Karty przygotowywane są w ramach Międzynarodowego Programu Bezpieczeństwa Chemicznego we współpracy z Komisją Europejską i innymi instytucjami.
    Wazelina

    Wazelina – substancja mazista, dość rzadka, bezwonna, niskotopliwa, niewysychająca, koloru od białego poprzez żółty do brązowego – we wszystkich wypadkach dość prześwitująca. Jest mieszaniną węglowodorów parafinowych (alkanów) z pogranicza stałego i ciekłego stanu skupienia w normalnych warunkach otoczenia (temperatura topnienia 35–45 °C) – głównie są to dokozan (C22H46) i trikozan (C23H48). W innych wersjach może wykazywać wyższą temperaturę topnienia (36–60 °C) i zawierać głównie nasycone węglowodory o >25 atomach węgla. Otrzymywana jest z wybranych rodzajów ropy naftowej.

    Odbyt (łac. anus) – w anatomii końcowy otwór przewodu pokarmowego. Odbyt zamykany jest przez wieniec silnych mięśni tworzących zwieracz odbytu. Podstawową funkcją odbytu jest opróżnianie przewodu pokarmowego z kału w procesie defekacji.Chloroform (łac. chloroformium) – organiczny związek chemiczny z grupy halogenoalkanów, chlorowa pochodna metanu.

    Nazwa pochodzi od amerykańskiej marki produktów kosmetycznych Vaseline, która upowszechniła się jako określenie ogólne produktu tego typu.

    Właściwości[ | edytuj kod]

  • temperatura topnienia: 35–45 °C lub 36–60 °C
  • dobrze rozpuszczalna w: eterze, benzynie, chloroformie, dwusiarczku węgla
  • bardzo słabo rozpuszczalna w nierozcieńczonym etanolu
  • nierozpuszczalna w wodzie

    • Zastosowania[ | edytuj kod]

  • Wazelina nie wchłania się poprzez skórę i błony śluzowe człowieka, i nie podrażnia ich, stąd jej szerokie zastosowanie jako składnika bazowego rozmaitych maści leczniczych, oraz środków zabezpieczających powierzchnię ciała przed wpływem czynników fizycznych. Z tych samych powodów ma zastosowanie również jako środek poślizgowy o długotrwałym działaniu – w wielu rozmaitych zastosowaniach, jak pomocy przy masażu, czy ułatwianiu wnikania narzędzi lekarskich w głąb ciała pacjenta (pochwa, odbyt).
  • W technice służy do tymczasowego, łatwo usuwalnego, ale jednocześnie skutecznego zabezpieczania rozmaitych powierzchni: metali przed korozją, wyrobów ze skóry, tworzyw i gumy przeciw wysychaniu powierzchni, przymarzaniu do siebie elementów, brudzeniu się i innym wpływom środowiska. Stosowana jest również jako delikatny środek smarujący do najsłabiej obciążonych mechanizmów.

    • Rodzaje[ | edytuj kod]

    Wyróżnia się następujące rodzaje wazeliny:

    Alkany (łańcuchowe węglowodory nasycone, parafiny od łac. parum affinis – mało reaktywne) – organiczne związki chemiczne zbudowane wyłącznie z atomów węgla i wodoru, przy czym atomy węgla połączone są ze sobą wyłącznie wiązaniami pojedynczymi.Mieszanina – układ dwóch lub więcej pierwiastków lub związków chemicznych zmieszanych ze sobą w dowolnym stosunku i wykazujących swoje indywidualne właściwości.
  • techniczna
  • żółta
  • biała
  • kosmetyczna

    • Wazelina techniczna (surowa, nieoczyszczona) ma kolor brązowy i może być nisko- lub wysokotopliwa. Stosowana jako smar i środek zabezpieczający przed korozją. Niskotopliwa ma lepsze własności smarujące.

    Wazelina biała (farm. Vaselinum album) i wazelina żółta (farm. Vaselinum flavum) różnią się między sobą stopniem oczyszczenia. Wazelinę białą otrzymuje się przez powtórne oczyszczenie wazeliny żółtej oraz jej wybielenie. Obydwa rodzaje wazeliny posiadają swoje monografie szczegółowe w farmakopeach, stanowią surowce farmaceutyczne.

    Substancja – materia składająca się z obiektów (cząstek, atomów) posiadających masę spoczynkową. Substancją nie jest zatem np. fala lub pole fizyczne (grawitacyjne, elektryczne).Parafina (z łac. parum affinis – "niskie powinowactwo") – mieszanina stałych alkanów (powyżej 20 atomów węgla w cząsteczce), wydzielana m.in. z ciężkich frakcji o temperaturze wrzenia ponad 350 °C ropy naftowej lub z frakcji smół wytlewnych z węgla brunatnego. Zależnie od stopnia rafinacji jasnożółta do białej, ma postać krystalicznego wosku (tłusta w dotyku), nierozpuszczalna w wodzie i etanolu, lecz rozpuszczalna w wielu innych rozpuszczalnikach organicznych (np. w terpentynie, eterze).

    Z wazeliny białej otrzymuje się wazelinę kosmetyczną. W tym celu dodaje się do niej barwniki i substancje zapachowe.

    Zobacz też[ | edytuj kod]

  • parafina
  • wazelina hydrofilowa

    • Przypisy[ | edytuj kod]

    1. ↑ Jerzy Chodkowski (red.): Mały słownik chemiczny. Wyd. V. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
    2. ↑ Petrolatum (white) (ICSC: 1440) (ang.) – międzynarodowa karta bezpieczeństwa chemicznego (ICSC), Międzynarodowy Program Bezpieczeństwa Chemicznego (IPCS). [dostęp 2011-11-02].
    3. wazelina, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-06-05].
    4. Vaseline. Dictionary.com. [dostęp 2015-04-09].
    5. wazelina. W: Słownik języka polskiego [on-line]. PWN. [dostęp 2015-04-09].

    Bibliografia[ | edytuj kod]

  • Tadeusz Lesław Chruściel, Kornel Gibiński, Leksykon Leków, PZWL, 1991, s. 578
  • Farmakopea Polska VI
  • Farmakopea Polska VIII
  • Wazelina biała. Pharma-Cosmetic. [dostęp 2015-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-27)].
  • Wazelina żółta. Pharma-Cosmetic. [dostęp 2015-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-27)].
    • Benzyna – (łac. benzoe → nazwa żywicy jednego z drzew egzotycznych) jeden z głównych rodzajów paliwa stosowanego do napędu samochodów, samolotów i niektórych innych urządzeń posiadających silnik spalinowy. Stosowana także jako rozpuszczalnik.Znak towarowy – prawnie chroniony, niepowtarzalny element produktu, skutecznie odróżniający go od produktów konkurencyjnych. Znakiem towarowym może być w szczególności nazwa, fraza, symbol, logo, projekt, obraz, kształt produktu, motyw, melodia użyty przez przedsiębiorcę w obrocie gospodarczym w celu uzyskania jednoznacznej identyfikacji swoich towarów lub usług wśród konsumentów.




    Warto wiedzieć że... beta

    Ropa naftowa (olej skalny, czarne złoto) – ciekła kopalina, złożona z mieszaniny naturalnych węglowodorów gazowych, ciekłych i stałych (bituminów), z niewielkimi domieszkami azotu, tlenu, siarki i zanieczyszczeń. Ma podstawowe znaczenie dla gospodarki światowej jako surowiec przemysłu chemicznego, a przede wszystkim jako jeden z najważniejszych surowców energetycznych.
    Pochwa (łac. vagina) – odcinek żeńskich dróg rodnych. Jest przewodem mięśniowo-błoniastym, silnie rozciągliwym i elastycznym, długości 5 cm do 14 cm (zazwyczaj 6 cm do 8 cm), stanowiącym połączenie między macicą a przedsionkiem pochwy, będącym częścią sromu (pudendum feminum). Najwęższa w swojej dolnej części stopniowo się rozszerza. W części środkowej ma około 2 cm do 3 cm szerokości. Pochwa stanowi miejsce wprowadzenia nasienia, obejmując prącie w czasie kopulacji oraz drogę, którą wydostaje się płód podczas porodu, a także drogę odpływu krwi menstruacyjnej. W czasie rozwoju płodowego powstaje z połączenia części dystalnych przewodów przyśródnerczowych (przewodów Müllera).
    Maść (łac. unguentum) - to półstała postać leku przeznaczona wyłącznie do użytku zewnętrznego. Może być stosowana na skórę, błony śluzowe, do oczu, do uszu, do nosa, do odbytnicy oraz do pochwy. Składa się z substancji leczniczej, która jest rozpuszczona, zemulgowana lub zawieszona w substancji zwanej podłożem maści. Maści mają postać i konsystencję umożliwiającą rozsmarowywanie oraz zapewniającą odpowiednią przyczepność. Powinny mieć jednorodny wygląd w całej swojej objętości. Maści mogą działać miejscowo, tylko na naskórek, lub ogólnoustrojowo (gdy substancja lecznicza dostaje się do krwi).
    Międzynarodowy Program Bezpieczeństwa Chemicznego (ang. International Programme on Chemical Safety, IPCS) – program powstały w 1980 roku będący wspólnym przedsięwzięciem Światowej Organizacji Zdrowia, Międzynarodowej Organizacji Pracy i Programu Środowiskowego Organizacji Narodów Zjednoczonych stworzonym na podstawie rekomendacji przyjętych na Konferencji sztokholmskiej w 1972 roku. Celem programu jest stworzenie naukowych podstaw bezpiecznego użycia substancji chemicznych oraz wspieranie narodowych programów dotyczących bezpieczeństwa chemicznego, który realizowany jest poprzez m.in.
    Etery – organiczne związki chemiczne, w których występują wiązania C-O-C, przy czym żaden z atomów węgla nie jest związany z więcej niż jednym atomem tlenu.
    Wyższe alkany – alkany zbudowane z więcej niż 10 atomów węgla. Według innych definicji alkany podzielić można na średnie alkany (C 6–C 16) będące w warunkach otoczenia cieczami i wyższe alkany (powyżej C 16) mające postać stałą (parafina) bądź też uznać za wyższe alkany te, które nie są wyodrębniane w czasie otrzymywania jako czyste związki, tylko w postaci mieszaniny homologów (powyżej C 6). Wyższe alkany otrzymywane są w procesie przeróbki ropy naftowej – do ich wydzielenia stosuje się m.in. metodę krystalizacji ekstrakcyjnej, wykorzystującą klatraty izomerów liniowych z mocznikiem, lub sita molekularne (pozwala to na osiągnięcie wysokiego stopnia oczyszczenia z izomerów rozgałęzionych i innych związków). Mogą zostać również otrzymane na drodze syntezy Fischera-Tropscha.
    Wazelina hydrofilowa (farm. Vaselinum hydrophylicum, syn. Petrolatum hydrophylicum) – bezwodne, farmaceutyczne podłoże maściowe o właściwościach absorpcyjnych i lipofilowych. W Polsce pierwsza monografia szczegółowa tego preparatu galenowego pojawiła się w Farmkaopei Polskiej V, supl. 1 (1995 r.). W skład podłoża wchodzą następujące składowe: cholesterol 3 cz., alkohol stearylowy 3 cz., wosk biały 8 cz., wazelina biała 86 cz.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.885 sek.