Zamek Wartburg

Dziedziniec zamku Wartburg widziany z wieży zamkowej

Marcin Luter: Pokój na zamku w Wartburgu

Zamek Wartburg – zamek warowny w Turyngii (Niemcy) w pobliżu miasta Eisenach, 441 m n.p.m., od 1999 na liście światowego dziedzictwa kultury UNESCO.

Wettynowie (Wettinowie, niem. Wettiner) – dynastia niemiecka wywodząca się z dzisiejszej Saksonii-Anhaltu. Panowała w Miśni, Saksonii i księstwach Turyngii. Jej przedstawiciele zasiadali także na tronie w Warszawie (elektorowie August II Mocny, August III Sas jako Królowie Polski i Wielcy Książęta Litwy oraz król Saksonii Fryderyk August I jako książę warszawski). W 1423 r. Wettinowie uzyskali wraz z księstwem sasko-wittenberskim godność elektora Rzeszy, a całość ich posiadłości zaczęto określać historyczną nazwą Saksonia. W roku 1485 nastąpił podział dynastii na dwie linie: ernestyńską (starszą), elektorską panującą w Wittenberdze i w znacznej części Turyngii oraz albertyńską (młodszą,) panującą w Miśni i pn. Turyngii. Boczną linią dynastii jest rodzina Koburgów (Coburg), panująca w Wielkiej Brytanii (od 1917 r. pod nazwiskiem Windsor), Belgii, Bułgarii i Portugalii (pod nazwiskiem poprzedniej dynastii – Bragança).Parsifal (niem. Parzival) – jest to epos rycerski pisany wierszem, autorstwa Wolframa von Eschenbach. Dzieło powstało prawdopodobnie na początku XIII wieku i jest przykładem niemieckiej literatury dworskiej. W zazębiających się wątkach przedstawione są przygody dwóch rycerzy Okrągłego Stołu – z jednej strony ścieżka rozwoju tytułowego Parsifala z nieoświeconego młodzieńca na władcę Graala (oryg.: Gral), a z drugiej strony niebezpieczne próby potwierdzenia swojej wartości przez Gawana. Tematycznie epos należy do tzw. epiki rycerskiej, nawet w obliczu faktu, iż przyjęcie Parsifala do grona rycerzy Okrągłego Stołu mitycznego króla Artura (w eposie: Artusa) stanowi tylko niewielką część drogi w poszukiwaniach Świętego Graala.

W latach 1521–1522 na zamku ukrywał się inicjator reformacji Marcin Luter. Powstał tu jego przekład Nowego Testamentu na język niemiecki.

Spis treści

1 Historia

2 Zamek w sztuce

3 Przypisy

4 Linki zewnętrzne

Historia

Zamek wybudowany został prawdopodobnie w 1067 przez hrabiego Ludwika Skoczka z rodu Ludowingów (od 1130 dynastia rządząca), zaś pierwsza pisemna wzmianka o nim pochodzi z 1080 r. Za panowania landgrafa Ludwika II Żelaznego powstała w latach 1156–1162 reprezentacyjna mieszkalna część zamku. Za panowania Hermana I (1190–1216) był jednym z centrów średniowiecznej poezji niemieckiej – przebywali na nim min. Wolfram z Eschenbach (twórca Parsifala) oraz Walther von der Vogelweide. W latach 1221–1227 na zamku mieszkała św. Elżbieta z Turyngii, patronka zakonu elżbietanek i III zakonu św. Franciszka. Po wygaśnięciu dynastii Ludowingów w połowie XIII wieku zamek przeszedł we władanie dynastii Wettynów i stracił na znaczeniu, o czym świadczą materiały budowlane stosowane w późniejszych przebudowach – zamiast drogich murów kamiennych stosowano tańszy pruski mur.

Lista światowego dziedzictwa (ang. World Heritage List; fr. Liste du patrimoine mondial) – lista obiektów objętych szczególną ochroną międzynarodowej organizacji UNESCO, filii ONZ, ze względu na ich unikatową wartość kulturową bądź przyrodniczą dla ludzkości. Lista obejmuje (w czerwcu 2013) 981 obiektów w 160 krajach, w tym 759 obiektów dziedzictwa kulturowego (K), 193 przyrodniczego (P) i 29 mieszanych (K, P). O wpisaniu danego obiektu na listę decyduje Komitet Światowego Dziedzictwa w trakcie corocznej sesji, począwszy od 1977 r. Nominacje zgłaszane są przez poszczególne kraje. Jeżeli wniosek o wpisanie danego miejsca na listę nie zostanie uwzględniony, może być złożony ponownie.Walther von der Vogelweide (ur. ok. 1170 najprawdopodobniej w Dolnej Austrii, zm. ok. 1230, najprawdopodobniej koło Würzburga) – minnesänger i poeta przypowieściowy (Spruchdichter) tworzący w języku średniowysokoniemieckim.

Aby ocalić Marcina Lutra od prześladowań Fryderyk III Mądry upozorował napad na niego i jego śmierć, a następnie pod przybranym imieniem rycerza Jerzego ukrył na zamku w Wartburgu. W tym odosobnieniu spędził Luter w sumie 10 miesięcy, a w trakcie pobytu tam studiował język hebrajski i grecki, przekładał psalmy, pisał traktaty, ale przede wszystkim dokonał tłumaczenia na język niemiecki Nowego Testamentu, jako pierwowzoru używając tekstu greckiego.

Język grecki, greka (starogr. dialekt attycki Ἑλληνικὴ γλῶττα, Hellenikè glõtta; nowogr. Ελληνική γλώσσα, Ellinikí glóssa lub Ελληνικά, Elliniká) – język indoeuropejski z grupy helleńskiej, w starożytności ważny język basenu Morza Śródziemnego. W cywilizacji Zachodu zaadaptowany obok łaciny jako język terminologii naukowej, wywarł wpływ na wszystkie współczesne języki europejskie, a także część pozaeuropejskich i starożytnych. Od X wieku p.n.e. zapisywany jest alfabetem greckim. Obecnie, jako język nowogrecki, pełni funkcję języka urzędowego w Grecji i Cyprze. Jest też jednym z języków oficjalnych Unii Europejskiej. Po grecku mówi współcześnie około 15 milionów ludzi. Język grecki jest jedynym językiem z helleńskich naturalnych, który nie wymarł.Mur pruski jest to rodzaj ściany szkieletowej, inaczej ryglowej, ramowej lub fachówki (z niem. Fachwerk), wypełnionej murem z cegły, często mylona z szachulcem, czyli ścianą szkieletową z wypełnieniem gliniano-słomianym lub gliniano-trzcinowym. Jego konstrukcja drewniana jest widoczna, często impregnowana i może być traktowana jako element dekoracyjny. Ceglane pola elewacji, zwykle już w trakcie użytkowania budynku, mogły ulegać tynkowaniu i bieleniu, co nadawało im pozorny wygląd bielonej elewacji szachulcowej.

Ponadto oprócz Marcina Lutra na zamku przebywał wielokrotnie Johann Wolfgang von Goethe, uważany za najwybitniejszego poetę niemieckiego. Stąd zamek uchodził w XIX wieku za jeden z niemieckich symboli narodowych.

18 października 1817 na zamku odbyła się demonstracja radykalnych patriotów niemieckich, głównie studentów, pod nazwą Wartburgfest. Podczas świętowania trzechsetnej rocznicy rozpoczęcia reformacji przez Marcina Lutra, studenci, dokonując symbolicznej egzekucji, wrzucili do ogniska symbole władzy oraz „nieniemieckie” książki, na przykład Kodeks Napoleona.

Historyzm – nurt w XIX-wiecznej architekturze światowej, polegający na naśladownictwie stylistyki minionych epok. Kierunek nietwórczy i eklektyczny, polegający na zaniechaniu dążenia do stworzenia stylu, odpowiadającego aktualnym warunkom historyczno-społecznym, na rzecz naśladowaniu przeszłych wielkich stylów w sztuce i architekturze.Elżbietanki, Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety (patronki od 1850) - żeńskie zgromadzenie zakonne powstałe 27 września 1842 z inicjatywy 4 młodych mieszkanek Nysy (Maria i Matylda Merkert, Franciszka Werner, Klara Wolf), zdecydowanych służyć chorym i ubogim mieszkańcom (wszystkie należały do III Zakonu św. Franciszka), jest wspólnotą kontemplacyjno-czynną, łączącą codzienną modlitwę z posługą człowiekowi.

W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XIX wieku poddano go rekonstrukcji – tak jak to wówczas rozumiano, czyli w stylu historyzmu, budując wiele zupełnie nowych obiektów.

Podstrony: 1 [2] [3]