Walther Nernst
Encyklopedia PWN – encyklopedia internetowa, oferowana – bezpłatnie i bez konieczności uprzedniej rejestracji – przez Wydawnictwo Naukowe PWN. Encyklopedia zawiera około 122 tysiące haseł i 5 tysięcy ilustracji.Biblioteka Narodowa (BN) – polska biblioteka narodowa w Warszawie, na Ochocie, na Polu Mokotowskim, narodowa instytucja kultury założona w 1928.
(24748) Nernst – planetoida z pasa głównego asteroid okrążająca Słońce w ciągu 5 lat i 72 dni w średniej odległości 3 j.a. Została odkryta 26 września 1992 roku w Karl Schwarzschild Observatory w Tautenburgu przez Freimuta Börngena i Lutza Schmadela. Nazwa planetoidy pochodzi od Walthera Nernsta (1864-1941), niemieckiego chemika, laureata nagrody Nobla w dziedzinie chemii. Została zaproponowana przez Freimuta Börngena. Przed nadaniem nazwy planetoida nosiła oznaczenie tymczasowe (24748) 1992 ST13.
Walter Hermann Nernst (ur. 25 czerwca 1864 w Wąbrzeźnie, zm. 18 listopada 1941 w Zibelle, obecnie Niwica) – fizyk i chemik niemiecki, laureat Nagrody Nobla z chemii w 1920 roku.
Syn Ottilie z d. Nerger i sędziego Gustava Nernsta. Uczęszczał do pruskiego Gimnazjum Królewskiego w Grudziądzu. Był profesorem uniwersytetów w Getyndze i Berlinie oraz dyrektorem Instytutu Fizyki w Berlinie. Zajmował się w pracy naukowej termodynamiką ciała stałego, elektrochemią i teorią roztworów.
W roku 1886 wraz z Albertem von Ettingshausenem (1850–1932) odkrył zjawisko termomagnetyczne, znane też jako zjawisko Nernsta lub zjawisko Nernsta-Ettingshausena. Skonstruował tzw. lampę Nernsta (1889), emitującą światło zbliżone do dziennego i stanowiące pośrednie ogniwo między żarówką z żarnikiem węglowym a żarówką z żarnikiem metalowym. W 1906 sformułował tzw. trzecią zasadę termodynamiki (nazywaną też zasadą Nernsta), określającą charakter zmian wielkości termodynamicznych w temperaturach bliskich zera bezwzględnego. Podał też prawo podziału, określane często współcześnie jako prawo podziału Nernsta. Efektem jego prac nad elektrochemią są równania znane jako równanie Nernsta i równanie Nernsta-Einsteina.
Za udział w pracach nad syntezą gazów bojowych podczas I wojny światowej był oskarżany przez aliantów o zbrodnie wojenne. Wydaniu go alianckim sądom zapobiegło wręczenie mu Nagrody Nobla. Autor m.in.:
W 1892 roku poślubił Emme Lohmeyer. Mieli dwóch synów, poległych podczas I wojny światowej i trzy córki. Dwie spośród nich poślubiły Niemców pochodzenia żydowskiego, czemu Nernst się nie sprzeciwiał, a nawet pomógł im opuścić Niemcy po dojściu do władzy NSDAP. Z tego powodu odsunięto go od eksponowanych stanowisk. Osiadł w zakupionym przez siebie majątku w Niwicy, gdzie spędził resztę życia, pod czujną „opieką” Gestapo. Formalnie był wolny i mógł się poruszać po terenie III Rzeszy, ale jego korespondencja i kontakty były kontrolowane. Miał też zakaz wyjazdów za granicę.
W roku 1991 mieszkańcy Wąbrzeźna ufundowali pamiątkową tablicę poświęconą pamięci noblisty. Tablica znajduje się na murze domu, w którym urodził się Nernst.
W 1992 roku jego imię otrzymała jedna z planetoid (24748) Nernst.
Uwagi[ | edytuj kod]
- Zbigniew Wojtasiński, szef działu „Nauka i Zdrowie” czasopisma „Wprost”, podał, że Ottilie Nernst była Polką. Nie potwierdzają tego biografie uczonego, np. portal Deutsche Biographie podaje, że rodzicami Ottilie Nernst byli Auguste Sperling i Karl August Nerger.
Przypisy[ | edytuj kod]
- Zbigniew Wojtasiński. Z ziemi polskiej do Nobla. „Wprost”. 41 (1346), 2008.
- ↑ Nernst, Walther (niem.). Deutsche Biographie. [dostęp 2013-12-04].
- Walther Nernst – Biographical. nobelprize.org. [dostęp 2013-12-04].
- A. v. Ettingshausen , W. Nernst , Ueber das Auftreten electromotorischer Kräfte in Metallplatten, welche von einem Wärmestrome durchflossen werden und sich im magnetischen Felde befinden, „Annalen der Physik und Chemie”, 265 (10), 1886, s. 343–347, DOI: 10.1002/andp.18862651010 .
- Nernsta zjawisko, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2013-12-04] .
- Nernsta zasada, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2013-12-04] .
- Nernsta prawo podziału, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2013-12-04] .