Waju
Przeczytaj także...
Madhwa Anandatirtha (dewanagari मध्वाचार्य, transliteracja madhvācārya, transkrypcja Madhwaćarja , (ur. 1238 w Padźaka k. Udupi, zm. 1318) – średniowieczny wisznuicki (hinduizm) święty i kaznodzieja słynący jako nieprzejednany przeciwnik monistycznej filozofii Śankary.Prana (dewanagari प्राण , sansk. trl. prāṇāh) – w hinduizmie i teozofii siła życiowa utrzymująca przy życiu wszystkie istoty żywe, utożsamiana z oddechem. Bez upewnienia się, że całkowicie zanikła, lekarz hinduski nie może odłączyć nawet umarłej osoby od aparatury, która podtrzymywała życie.
Hanuman (dewanagari हनुमान, trl. hanumān) – w hinduizmie oddany sługa Ramy. Bohater Ramajany, brał udział w wojnie z demonem Rawaną wywołaną uprowadzeniem na Sri Lankę Sity, żony Ramy. Jego wizerunek widniał na fladze wetkniętej w rydwan Kryszny i Ardźuny (gwarantuje zwycięstwo, wanara).
Madhwa Anandatirtha (dewanagari मध्वाचार्य, transliteracja madhvācārya, transkrypcja Madhwaćarja , (ur. 1238 w Padźaka k. Udupi, zm. 1318) – średniowieczny wisznuicki (hinduizm) święty i kaznodzieja słynący jako nieprzejednany przeciwnik monistycznej filozofii Śankary.Prana (dewanagari प्राण , sansk. trl. prāṇāh) – w hinduizmie i teozofii siła życiowa utrzymująca przy życiu wszystkie istoty żywe, utożsamiana z oddechem. Bez upewnienia się, że całkowicie zanikła, lekarz hinduski nie może odłączyć nawet umarłej osoby od aparatury, która podtrzymywała życie.
Hanuman (dewanagari हनुमान, trl. hanumān) – w hinduizmie oddany sługa Ramy. Bohater Ramajany, brał udział w wojnie z demonem Rawaną wywołaną uprowadzeniem na Sri Lankę Sity, żony Ramy. Jego wizerunek widniał na fladze wetkniętej w rydwan Kryszny i Ardźuny (gwarantuje zwycięstwo, wanara).
Waju (dewanagari वायु, też: Wajudewa, śr per. Wej, Wat) – bóstwo nieskończonej przestrzeni czczone w starożytności na terenie Persji.
Persja[ | edytuj kod]
Utożsamiany był z powietrzem, atmosferą i zjawiskami weń zachodzącymi.
Indra (sanskr. इन्द्र lub इंद) – w mitologii indyjskiej jeden z najważniejszych z bogów panteonu wedyjskiego, najczęściej wymieniane w Rygwedzie bóstwo, król bogów.Wedyzm (religia wedyjska) – najstarsza względnie poznana religia Indii, henoteistyczna, wywodząca się prawdopodobnie z okresu między połową drugiego tysiąclecia p.n.e. a początkiem pierwszego p.n.e. Jej zręby ukazują teksty Wed, w szczególności najstarsze zbiory - sanhity. Była to religia ahierarchiczna, koncentrująca się wokół rozbudowanego ceremoniału ofiary wedyjskiej (jadźńa, śrauta); w mniejszym stopniu obecne były także praktyki magiczne i rytuały związane z ogniskiem domowym (patrz: Atharwaweda). Przebieg ofiary wedyjskiej był dla jej uczestników odtworzeniem aktu kosmogonicznego i zarazem czynnością podtrzymującą harmonijne istnienie wszechświata, co za tym, pomyślność życia ludzkiego – dlatego tak niezwykle ważny był jej prawidłowy przebieg. Świątynie i zwyczaj czczenia wizerunków bogów pojawia się w wedyzmie znacznie później, prawdopodobnie w efekcie obcych wpływów (być może drawidyjskich).
Podejrzewa się, że Waju był czczony przez nomadów (w przeciwieństwie do Zurwana kojarzonego z ludami osiadłymi), gdyż wiatr niósł deszcz zraszający pastwiska i zapewniający możliwość wypasu stad.
Przedstawiany jest jako obdarowujący szerokimi pastwiskami, dobrym jedzeniem, życiem. Prawdopodobnie, ze względu na przychylne i nieprzychylne zjawiska atmosferyczne, bóstwo rozszczepiło się na: Wajuramę (Waju dobry), utożsamianego z aspektem obdarowywania (przychylne wiatry) i Wija (Waju zły) utożsamianego z aspektem niszczącym (huragany).
Mudry (sanskr. मुद्रा mudrā – pieczęć, znak symbol; chiń. yin, nayin, shouyin; kor. in, naein, suin; jap. in, nain, shuin; wiet. ấn, nôi ấn, thủ ấn; tyb. p’jag rgja) – w medytacji symboliczne gesty. Mudry są stosowane zwłaszcza w buddyzmie ezoterycznym (wadżrajanie). Te specjalne układy dłoni i palców często stosowane są podczas rytuałów religijnych przez mnichów. W szkole mahajany mudr jest wiele, natomiast w bardziej zachowawczej południowej szkole therawada wykorzystywane są głównie cztery podstawowe tradycji buddyjskij mudry:Nomada – koczownik, wędrowiec, członek grupy ludzi nieposiadającej stałego miejsca zamieszkania, przemieszczającej się z miejsca na miejsce, np. w związku ze zmianami pogody lub w poszukiwaniu żywności, wody, opału albo pastwisk dla zwierząt hodowlanych. Osoba prowadząca koczowniczy, wędrowny tryb życia, także podróżująca stale lub sezonowo z powodów handlowych, kulturowych lub religijnych.
Hinduizm[ | edytuj kod]
Postać boga Waju na hinduistycznych przedstawieniach posiada dwie lub cztery ręce. Trzymać w nich może takie atrybuty jak: łuk, strzały, dhwadźa (rodzaj flagi), dzban z wodą, waradamudrę, paśa, ankuśa, kamala, danda.
Symbolika[ | edytuj kod]
Żywioł/element[ | edytuj kod]
Termin waju jest także oznaczeniem jednego z pięciu elementów. Są nimi: ziemia (prythiwi), woda (dźal), ogień (tedźas), wiatr (waju), przestrzeń (akaśa).
Wajuloka[ | edytuj kod]
Wajuloka to kraina (raj) boga Waju. W szczególności jako siedzibę Waju wskazuje się niebiańskie miasto o nazwie Gandhawati.
Powietrze (łac. aër) – mieszanina gazów i aerozoli składająca się na atmosferę ziemską. Pojęcie jest stosowane przede wszystkim w odniesieniu do tej części powłoki gazowej, której chemiczny skład jest wyrównany wskutek cyrkulacji gazów w troposferze (zob. homosfera, warstwa o grubości do 100 km), bywa jednak odnoszone również do wszystkich sfer ziemskiej atmosfery, o różnym składzie chemicznym i właściwościach fizycznych.Język perski, nowoperski (per. فارسی fārsī) – język z grupy irańskiej języków indoeuropejskich, którym posługuje się ponad 50 mln mówiących, zamieszkujących głównie Iran (40 mln), Afganistan (7 mln) i Irak (200 tys.). Jest on jednocześnie lingua franca dla blisko 80 mln mieszkańców Środkowego Wschodu.
Rodzina i postacie powiązane[ | edytuj kod]
Waju bywa określany jako król Gandharwów, niebiańskich muzyków.
Awatary/Inkarnacje[ | edytuj kod]
Postacie opisywane jako wcielenia boga Waju to:
Recepcja w literaturze religijnej[ | edytuj kod]
Kult[ | edytuj kod]
Waju otrzymywał w ofierze białe zwierzęta.
Huragan – zjawisko silnego wiatru, w którym średnia prędkość wynosi powyżej 33 m/s (nie mniej niż 12° w skali Beauforta). Siłę huraganów mierzy się za pomocą skali Saffira-Simpsona, gdzie 5 stanowi zjawisko o nasileniu ekstremalnym. Najczęściej mianem huraganów określa się odpowiednio silne cyklony tropikalne. Huragan jest nazwą stosowaną dla zjawisk występujących nad akwenami Oceanu Atlantyckiego, natomiast tajfun – dla sztormów nad akwenami Oceanu Indyjskiego czy Oceanu Spokojnego.Bhima ( dewanagari भीम ,trl. bhīma ; też भीमसेन trl. bhīmaséna ) – w Mahabharacie jeden z pięciu braci Pandawów - synów Pandu. Ten potężny kszatrija odgrywa znaczącą rolę w wojnie Kurukszetra. Przedstawiony jest jako postać pozytywna, ma jednak wady takie jak wpadanie w złość.
Świątynie[ | edytuj kod]
Święte miejsca[ | edytuj kod]
Zobacz też[ | edytuj kod]
Przypisy[ | edytuj kod]
- www.kamakoti.org, cytat: Vayu Loka is known as Gandhavati Loka dostęp=2015-08-08.
- Marta Jakimowicz-Shah, Andrzej Jakimowicz: Mitologia indyjska. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1986, s. 373, seria: Mitologie świata. ISBN 83-221-0334-4.
- I.7. Najdawniejsze indyjskie głosy sprzeciwu – powątpiewanie, sceptycyzm, opozycja wobec praktyki śmierci wdów na stosie. W: Przemysław Szczurek: Sati. Samopalenie wdów indyjskich w najdawniejszych relacjach Wschodu i Zachodu. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2013, s. 194–195, seria: Świat Orientu. ISBN 978-83-63778-15-6.
- Vayu Lingam (Air Linga) – Powerful Temple, dostęp: 2015-08-9.
- Pind Daan Services at Mathura, dostęp 2015-00-09.
Bibliografia[ | edytuj kod]
Przez starożytny Iran należy rozumieć nie terytorium tożsame z dzisiejszym Iranem, ale tzw. Wielki Iran, wyodrębniany ze względu na wspólnotę kulturową i historyczną, a w starożytności przede wszystkim językową. W tej epoce obejmował on oprócz dzisiejszego Iranu także Azję Środkową po Syr-Darię, stepy dzisiejszej południowej Rosji i Ukrainy zamieszkane od VIII/VII wieku p.n.e. przez irańskich koczowników oraz zachodni i środkowy Afganistan łącznie z pakistańską częścią Beludżystanu. Należy jednak tutaj zauważyć że mieszkający na terenie Ukrainy Scytowie i Sarmaci znaleźli się już w V wieku p.n.e. pod silnym wpływem kultury greckiej i zaangażowani w sprawy europejskie zaczęli mieć odrębną od reszty Irańczyków historię.Dewanagari (देवनागरी, z sanskr. Devanāgarī; deva "bóg" + nagari) – pismo alfabetyczno-sylabiczne, używane w północnych, zachodnich i środkowych Indiach do zapisu kilkunastu języków z grupy języków indoaryjskich, m.in. sanskrytu, hindi, marathi, nepali.
Warto wiedzieć że... beta
Wydawnictwo Akademickie DIALOG – polskie wydawnictwo założone w 1992 roku. Publikuje książki o tematyce orientalnej (innymi słowy "prowadzi dialog" z Orientem). Są to publikacje związane z Afryką i Azją, w tym również dzieła tamtejszych autorów (wydawana była np. klasyczna poezja sanskrycka, współczesna poezja chińska czy powieści z północnej Afryki). Ostatnio wydawana jest również literatura europejska (rosyjska, fińska, francuska, szwedzka - takich autorów jak Władimir Kantor, Daniel Katz). Znaczna część pozycji dotyczy religioznawstwa i filologii orientalnych.
Atmosfera — gazowa powłoka otaczająca planetę o masie wystarczającej do utrzymywania wokół siebie warstwy gazów w wyniku działania grawitacji. Ta definicja stosuje się do planet skalistych i księżyców. W przypadku gazowych olbrzymów, takich jak Jowisz, oraz gwiazd (por. atmosfera słoneczna) terminem atmosfery określa się tylko zewnętrzne (przezroczyste) warstwy gazowej powłoki, z których promieniowanie dociera bezpośrednio do obserwatora.
Lokapala – w religiach religiach dharmicznych opiekunowie świata a w szczególności opiekunowie czterech lub więcej kierunków (stron) świata.
Linga – termin z metafizyki hinduizmu. W najstarszych tekstach śiwaizmu linga obrazowana jest jako Pierwotne Kosmiczne Jajo z którego powstaje cały wszechświat i wszystkie stworzenia. Kamienny hinduistyczny lingam to najczęściej obiekt kultu boga Śiwy czyli śiwalingam.
Zurwan - (również Zerwan, staropersk. zerwan akarana - czas nieograniczony, wieczność) to bóstwo nieskończonego czasu czczone w starożytności na terenie Persji (okres przedzoroastryjski).
Prythiwi (dewanagari पृथिवी , trl. pṛthivī , ang. Prithivi) – bogini staroindyjska, będąca personifikacją ziemi w hinduizmie wedyjskim. Porównywana bywa z grecką Gają i rzymską Tellus. Jest symbolem nadziei i hojności (daje nasiona i owoce) jak również odporności i cierpliwości (jako ta , która znosi rany zadawane przez rolników przy orce). Równocześnie jest wzorem uprzejmości i łagodności (odpłaca plonami za zranienia narzędziami rolniczymi) . Uosabia cechy cierpliwości , macierzyństwa i mądrości . Matka wedyjskich bogów, wszystkich ludzi, zwierząt i roślin. Postrzegana również jako opiekunka zmarłych.