Wadowice (średniowieczna nazwa niem. Frauenstadt) – miasto w południowej Polsce, w województwie małopolskim, siedziba władz powiatu wadowickiego i gminy miejsko-wiejskiej Wadowice. Położone jest w zachodniej części na Pogórzu Śląskim, południowej w Beskidzie Małym, nad rzeką Skawą. Przez miasto przebiega droga krajowa nr 28, droga krajowa nr 52 i linia kolejowa nr 117.
Krosno (niem. Krossen) – miasto na prawach powiatu w województwie podkarpackim, siedziba władz powiatu krośnieńskiego.Kalwaria Zebrzydowska – miasto w południowej Polsce, w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kalwaria Zebrzydowska, założone w pierwszej poł. XVII w. przez wojewodę krakowskiego Mikołaja Zebrzydowskiego.
Według danych z 31 grudnia 2010 r. Wadowice miały 19 275 mieszkańców.
Miasto, po raz pierwszy wzmiankowane w 1327 r., początkowo było niewielkim ośrodkiem, lecz od końca XVIII w., wraz z budową traktu łączącego Lwów z Wiedniem, a także przeniesieniem przez władze austriackie siedziby cyrkułu, zaczęło się szybciej rozwijać. Obecnie stanowi ważny ośrodek pielgrzymkowy jako miasto rodzinne papieża Jana Pawła II.
Marktl – gmina targowa w Niemczech, w kraju związkowym Bawaria, w rejencji Górna Bawaria, w regionie Südostoberbayern, w powiecie Altötting, siedziba wspólnoty administracyjnej Marktl. Położona jest nad rzeką Inn, liczy 2,7 tys. mieszkańców (31 grudnia 2011) na powierzchni 27,84km². Obecnie burmistrzem jest Hubert Gschwendtner.Maspex (właściwie Grupa Maspex Wadowice) – międzynarodowy koncern spożywczy z siedzibą w Wadowicach; jeden z największych producentów żywności w Europie Środkowo-Wschodniej.
Woźniki – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, w gminie Tomice. Według danych ze stycznia 2004 wieś liczy 1213 mieszkańców.Prawo chełmińskie niem. Kulmer Recht, łac. Jus Culmense vetus – odmiana prawa magdeburskiego powstała około 1233 w Chełmnie i Toruniu, używana głównie na Pomorzu, Prusach, Mazowszu, Warmii i Podlasiu. Na skutek zarządzenia Kazimierza Jagiellończyka od 1476 obowiązywało wszystkich mieszkańców Prus Królewskich (także szlachtę). Najstarsze dokumenty to Kulmer Handfeste Hermanna von Salza z 1232 i Alte Kulm z XIV wieku. Nigdy nie uzgodniono oficjalnej kodyfikacji. W praktyce stosowano głównie wydane drukiem projekty kodyfikacji z lat 1566, 1580 oraz 1594.
Geografia[]
Położenie[]
Miasto położone jest w zachodniej części na Pogórzu Śląskim, południowej w Beskidzie Małym, nad rzeką Skawą.
W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa bielskiego. Obecnie położone jest w zachodniej części województwa małopolskiego, w powiecie wadowickim, w gminie miejsko-wiejskiej Wadowice.
Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia Wadowic wynosiła 10,54 km².
Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona – stacja kolejowa w Kalwarii Zebrzydowskiej, w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim.Władysław (Włodko) (ur. około 1455, zmarł 1493) – książę zatorski w latach 1468-1474 razem z braćmi, od 1474 na połowie Zatora z bratem Janem V, w wyniku podziału 1482 książę na Wadowicach.
Ukształtowanie powierzchni i geologia[]
Wadowice leżą na terenie Pogórza Śląskiego, stanowiącego część Beskidu Małego. Obszar miasta charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem wysokości względnej: w zachodniej części wzniesienia dochodzą do 318 m n.p.m., obniżając się w kierunku wschodnim – najniżej położony punkt miasta znajduje się w północnej części doliny Skawy i leży około 263 m n.p.m.
Witanowice – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, w gminie Tomice, na Pogórzu Wielickim. Według danych ze stycznia 2004, wieś ma 1162 mieszkańców.Województwo małopolskie – jedno z 16 województw Polski. W obecnym kształcie powstało 1 stycznia 1999 r. w wyniku reformy administracyjnej. Województwo zajmuje powierzchnię 15 182 km² i jest jednym z mniejszych w Polsce (12 miejsce w kraju). Pod względem liczby mieszkańców (3 mln 298 tys. osób) województwo znajduje się na 4 miejscu w Polsce. Gęstość zaludnienia jest tu jedną z najwyższych w kraju (małopolskie – 217 osób/km², średnia krajowa – 122 osób/km²).
Wadowice są położone we wschodniej części niecki górnośląskiej, która jest wypełniona utworami pochodzącymi z górnego karbonu. Nad nimi znajdują się utwory z kenozoiku – wzdłuż dolin głównych rzek, tj. Skawy i Choczenki, znajdują się piaski, żwiry, mady rzeczne oraz torfy i namuły, natomiast w pozostałej części miasta, położonej wyżej, obszar wypełniają lessy.
Ponikiew – wieś w Polsce administracyjnie należąca do województwa małopolskiego, powiatu wadowickiego i gminy Wadowice.Cmentarz żydowski w Wadowicach – został założony w 1882 i zajmuje powierzchnię 0,5 ha, na której zachowało się 566 nagrobków wykonanych z marmuru i piaskowca z inskrypcjami w języku hebrajskim i jidysz. Około stu nagrobków jest uszkodzony lub przewróconych w sposób uniemożliwiający odczytanie inskrypcji. Zachował się też dom przedpogrzebowy z bramą wejściową na teren nekropolii. Cmentarz jest otoczony murowanym ogrodzeniem.
Klimat[]
Klimat Wadowic ze względu na położenie miasta w obniżeniu charakteryzuje się dużym wpływem czynników zarówno oceanicznych, jak i kontynentalnych. Miasto leży w Karpackim regionie klimatycznym. Średnia roczna temperatura powietrza w wieloleciu 1971-2000 wynosiła 8 °C. Najcieplejszym miesiącem był lipiec, w którym temperatura w omawianym okresie wynosiła 17 °C, natomiast w najzimniejszym miesiącu – styczniu – temperatura średnio nie przekraczała –1 °C. Suma rocznych opadów w wieloleciu 1971-2000 wynosiła ok. 750 mm.
Natura 2000 – program utworzenia w krajach Unii Europejskiej wspólnego systemu (sieci) obszarów objętych ochroną przyrody. Podstawą dla tego programu są dwie unijne dyrektywy: Dyrektywa Ptasia i Dyrektywa Siedliskowa (Habitatowa). Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy. Wspólne działanie na rzecz zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy w oparciu o jednolite prawo ma na celu optymalizację kosztów i spotęgowanie korzystnych dla środowiska efektów. Jednolite prawo powinno ułatwić współdziałanie wielu instytucji zajmujących się ochroną przyrody stale i tych dla których jest to działanie oboczne. Zadanie i cel rangi europejskiej powinno łatwiej uzyskać powszechną akceptację społeczną, tym bardziej że poszczególne kraje członkowskie są zobowiązane do zachowania na obszarach wchodzących w skład sieci Natura 2000 walorów chronionych w stanie nie pogorszonym, co wcale nie musi wykluczać ich gospodarczego wykorzystania.Włochy (Republika Włoska, wł. Italia, Repubblica Italiana) – państwo położone w Europie Południowej, na Półwyspie Apenińskim, będące członkiem wielu organizacji, m.in.: UE, NATO, należące do ośmiu najbardziej uprzemysłowionych i bogatych państw świata – G8.
Hydrografia[]
Obszar Wadowic jest położony w trzech zlewniach: Choczenki (zachodnia część miasta), Skawy (wschodnia część) i Radoczanki (północna część). Choczenka i Radoczanka są dopływami Skawy, która płynąc w kierunku północnym uchodzi do Wisły. W Wadowicach, po północnej stronie, znajduje się kilka stawów.
Stany Zjednoczone, Stany Zjednoczone Ameryki (ang. United States, US, United States of America, USA) – federacyjne państwo w Ameryce Północnej graniczące z Kanadą od północy, Meksykiem od południa, Oceanem Spokojnym od zachodu, Oceanem Arktycznym od północnego zachodu i Oceanem Atlantyckim od wschodu.Kazimierz I Oświęcimski (ur. ok. 1396, zm. 1433 lub 1434) – książę cieszyński i oświęcimski od 1410 (tylko formalnie), w wyniku podziału w 1414 w Oświęcimiu, Toszku, w latach 1416-1427 w Strzelinie.
Ochrona środowiska[]
Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia w 2016 roku Wadowice zostały sklasyfikowane jako dwudzieste najbardziej zanieczyszczone miasto Unii Europejskiej.
Północne części miasta, tj. część doliny Skawy oraz stawy, są chronione jako obszar Natura 2000 Dolina Dolnej Skawy. Dolinę Skawy wypełnia zwarty kompleks leśny, zarządzany przez Nadleśnictwo Andrychów.
Medyka – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Medyka. Miejscowość jest siedzibą gminy oraz rzymskokatolickiej parafii św. Apostołów Piotra i Pawła.Monarchia Habsburgów – nazwa określająca związek państw będących w unii personalnej, którego władca z rodziny Habsburgów był jednocześnie arcyksięciem Austrii, królem Czech, królem Węgier oraz władcą podległych im księstw. Związek istniał w latach 1526–1804. Część państw Monarchii Habsburgów należało do Świętego Cesarstwa Rzymskiego, a jako król Czech, władca monarchii był elektorem przy elekcji króla Niemiec (który następnie był intronizowany na Cesarza). Zazwyczaj władca Monarchii był wybierany na Cesarza Narodu Niemieckiego. Monarchia Habsburgów została przekształcona w Cesarstwo Austrii 11 sierpnia 1804, a dwa lata później dwucesarz Franciszek II Habsburg rozwiązał Święte Cesarstwo Rzymskie.
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6]
Warto wiedzieć że... beta
Collegium Marianum w Kleczy Dolnej pod Wadowicami, zwane popularnie z racji na swoje położenie Kopcem, to dom macierzysty pallotynów w Polsce.
Skawa (w górnym biegu Wsiowy Potok) – rzeka, prawy dopływ Wisły. Płynie na obszarze Beskidów Zachodnich: przez Beskid Żywiecki, dalej przez Beskid Makowski, między pogórzami Śląskim i Wielickim oraz Doliną Wisły. Jej bieg w całości znajduje się na terytorium województwa małopolskiego.
Linia kolejowa nr 117 Kalwaria Zebrzydowska Lanckorona – Bielsko-Biała Główna – linia kolejowa położona w granicach dwóch województw: śląskiego i małopolskiego
Księstwo zatorskie – księstwo ze stolicą w Zatorze, herbem księstwa był orzeł biały na błękitnym polu z literą Z na piersiach.
III Rzesza Niemiecka (niem. Das Dritte Reich) – nieoficjalna nazwa państwa niemieckiego pod rządami NSDAP w latach 1933–1945. Oficjalnie państwo nosiło nazwę Rzesza Niemiecka (Deutsches Reich), od 1938 (po Anschlussie Austrii) używano także nazwy Rzesza Wielkoniemiecka (Großdeutsches Reich).
Krzyż Katyński w Wadowicach odsłonięto na Placu "Solidarności" w Wadowicach 22 kwietnia 2010 roku dla upamiętnienia ofiar zbrodni katyńskiej dokonanej na osobach związanych z ziemią wadowicką w związku z obchodami obchodami 70. rocznicy zbrodni. Na pomniku umieszczono listę tych osób w porządku alfabetycznym (250 nazwisk), która została stworzona w oparciu o tzw. Listę Wadowicką. Lista ta będzie uzupełniana o dalsze nazwiska (szacuje się, że będzie to dodatkowo ok. 30 osób) w miarę kompletowania Listy Wadowickiej.
Prawo magdeburskie (prawo niemieckie; łac. Ius municipale magdeburgense, niem. Magdeburger Recht) – średniowieczne prawo miejskie wzorowane na prawie miasta Magdeburga. W 1035 Magdeburg otrzymał patent nadający miastu prawo do handlu i zjazdów. Prawo to spisane zostało w 1188 stając się wzorcem dla podobnych regulacji wielu miast środkowoeuropejskich.
