Tychy

Tychy (niem. Tichau) – miasto na prawach powiatu w południowej Polsce, w województwie śląskim.

Balice – wieś w Polsce położona w środkowej części województwa małopolskiego, w powiecie krakowskim, w gminie Zabierzów, na zachód od Krakowa. Wzdłuż wschodniej granicy miejscowości płynie rzeka Rudawa.Zbór – określenie stosowane m.in. w Polsce, Czechach (czes. sbor) i na Białorusi (biał. збор) w odniesieniu do lokalnej wspólnoty wiernych kościołów protestanckich (gmina, zgromadzenie, kongregacja) oraz niektórych ugrupowań nieprotestanckich, historycznie wywodzących się z protestantyzmu oraz przez np. Świadków Jehowy.

Według danych GUS z 31 grudnia 2020 r., miasto było zamieszkiwane przez 126 871 osób.

Spis treści

1 Położenie

2 Podział administracyjny

2.1 Dzielnice

2.2 Podział Śródmieścia

2.2.1 Dzielnica Północna

2.2.2 Dzielnica Południowa

3 Środowisko

3.1 Geografia

3.2 Klimat

3.3 Wody

3.4 Jeziora i stawy

3.5 Rzeki i cieki wodne

3.6 Przyroda

4 Demografia

4.1 Rozwój demograficzny

4.2 Tychy w liczbach

5 Nazwa

6 Historia

6.1 Kalendarium

7 Zabytki

7.1 Obiekty zabytkowe

8 Polityka

8.1 Władze miasta

8.2 Rada Miasta

8.3 Miasta partnerskie

8.4 Miasta współpracujące

9 Architektura

9.1 Osiedle Anna

9.2 Place w Tychach

9.3 Pomniki w Tychach

9.4 Znaczące budynki w Tychach

10 Kultura

10.1 Galerie sztuki i muzea

10.2 Teatry i grupy teatralne

10.3 Imprezy cykliczne

10.4 Inne

11 Media

12 Opieka zdrowotna

12.1 Szpitale

13 Edukacja i nauka

13.1 Szkoły wyższe

14 Wspólnoty wyznaniowe

14.1 Kościół katolicki

14.2 Kościoły protestanckie

14.3 Świadkowie Jehowy

14.4 Buddyzm

14.5 Świecki Ruch Misyjny „Epifania”

15 Sport i rekreacja

15.1 Kluby sportowe w Tychach

15.2 Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Tychach

15.3 Miejski Ośrodek Sportów Młodzieżowych

16 Gospodarka

17 Transport

17.1 Transport kolejowy

17.2 Komunikacja miejska

17.3 Transport lotniczy

18 Wojsko

19 Administracja

20 Osoby związane z Tychami

20.1 Honorowi Obywatele

20.2 Ludzie urodzeni w Tychach

21 Zobacz też

22 Przypisy

23 Bibliografia

24 Linki zewnętrzne

Położenie

Tychy leżą w południowej części Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP). Są jednym z ośrodków centralnych konurbacji górnośląskiej.

Lasy Pszczyńskie – kompleks leśny na Górnym Śląsku leżący pomiędzy gminami : Tychy, Mikołów, Żory, Pszczyna, Kobiór, Oświęcim. Czasami używa się określenia Puszcza Pszczyńska, która obejmuje łącznie obszary Lasów Pszczyńskich oraz Lasów Raciborskich. W niektórych opracowaniach z Lasów Pszczyńskich wydziela się Lasy Kobiórskie (po zachodniej stronie drogi na Bielsko-Białą).Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu – państwowa szkoła wyższa z siedzibą w Poznaniu przy alei Niepodległości 10. Rektorat uczelni mieści się w monumentalnym gmachu, wzniesionym dla potrzeb szkoły w l. 1929-1932 według projektu Adama Ballenstaedta.

Od północy Tychy graniczą z Katowicami, od wschodu z Lędzinami i Bieruniem, od południa ze Świerczyńcem i Kobiórem, od zachodu z Wyrami i Mikołowem.

Historycznie Tychy położone są na Górnym Śląsku.

Miasto leży w dorzeczu Wisły, w zlewni Wisła Mała.

Tychy zajmują 27. pozycję pod względem liczby ludności w Polsce i 37. pod względem powierzchni.

Podział administracyjny

Dzielnice

W skład Tychów wchodzi 17 dzielnic:

Gmina wiejska − gmina, która na swoim terytorium nie zawiera miasta (co nie wyklucza możliwości istnienia siedziby gminy w sąsiadującym mieście - Wśród gmin mających siedzibę w mieście, gdzie równocześnie funkcjonuje gmina miejska są zarówno niewielkie gminy jak Obrzycko (woj. wielkopolskie), które jako miasto liczy 2239 mieszkańców a gmina wiejska 4387 , Stoczek Łukowski (lubelskie) 2701 (miasto) oraz 5126 (gmina wiejska) oraz Kowal (kujawsko-pomorskie) odpowiednio 3495 oraz 4020, jak i gminy zdecydowanie większe, np. Ełk (57471, 10578) , Włocławek (117 264, 6417) oraz Tarnów (114 168, 24113)).Trolejbus – pasażerski pojazd drogowy zaprojektowany do przewozu więcej niż dziewięciu osób (wliczając kierowcę), napędzany energią elektryczną pobieraną z sieci trakcyjnej i nie poruszający się po szynach. Ma dwa odbieraki prądu połączone z zawieszoną nad jezdnią parą przewodów. Stąd nazwa od angielskiego słowa „trolley” i końcówki „bus” od omnibus (po łacinie – dla wszystkich). W Polsce trolejbusy korzystają z prądu stałego o napięciu 600 V.

Cielmice

Czułów

Glinka

Jaroszowice

Mąkołowiec

Paprocany

Radziejówka

Stare Tychy

Suble

Śródmieście

Urbanowice

Wartogłowiec

Wilkowyje

Wygorzele

Zawiść

Zwierzyniec

Żwaków

Podział Śródmieścia

Brama słońca, ul. Dmowskiego

Śródmieście, zgodnie z koncepcją Kazimierza Wejcherta podzielone jest na 2 dzielnice – Północną i Południową, z linią kolejową będącą granicą pomiędzy nimi. Te zaś podzielone są na 23 osiedla:

Źródła historyczne – wszystko skąd możemy czerpać wiedzę o przeszłości (według Jerzego Topolskiego), inaczej rzecz biorąc - są to wszelkie zachowane ślady działalności człowieka.Potok Paprocański – niewielki strumień długości ok. 1 kilometra znajdujący się w południowo-wschodniej części Tychów zasilany głównie ściekami oraz zrzutami kanalizacji deszczowej z obszaru osiedli P,O oraz N, uchodzi do Gostynii w pobliżu osiedla Z.

Hotel Piramida nad Jeziorem Paprocańskim

Dzielnica Północna

osiedle „Anna”

osiedle „Barbara” – również „podosiedla”: „Balbina” B-1, B-2

osiedle „Celina” – również „podosiedla”: C-1, C-2, C-3

osiedle „Danuta” i „Dorota” – również „podosiedla”: D-1, D-3

osiedle „Ewelina” – również „podosiedle”: E-2

osiedle „Felicja” – również „podosiedle”: F-1, F-2, F-6

osiedle „Genowefa”

Dzielnica Południowa

osiedle „Cztery Pory Roku” – mieści się przy skrzyżowaniu al. Bielskiej z ul. gen. Władysława Sikorskiego

osiedle „Honorata” – również „podosiedla”: H-1, H-2, H-4, H-5, H-6, H-7

osiedle „Karolina”

osiedle „Lucyna”

osiedle „Łucja”- również „podosiedla”: Ł-1, Ł-2

osiedle „Magdalena”

osiedle „Natalia”

osiedle „Olga” – również „podosiedla”: O-1

osiedle „Paulina” – również „podosiedle”: P-1

osiedle „Regina” – również „podosiedla”: R-1, R-2

osiedle „Stella” – również „podosiedle”: S-1 (Osiedle Sosnowe)

osiedle „Teresa” – również „podosiedle”: T-1

osiedle „Urszula” – również „podosiedle”: U-1

osiedle „Weronika”

osiedle „Zuzanna” – również „podosiedle”: Z-1

I powstanie śląskie – wystąpienie zbrojne zorganizowane przez Polską Organizację Wojskową Górnego Śląska mające na celu przyłączenie Górnego Śląska do Polski. Rozpoczęło się w nocy z 16 na 17 sierpnia, i trwało do 24 sierpnia 1919. Powstańcami niezadowolonymi z terroru i represji niemieckich, dowodził Alfons Zgrzebniok. Powstanie objęło powiaty: katowicki, lubliniecki, pszczyński, rybnicki, tarnogórski oraz część raciborskiego. Zaangażowanie militarne od 14 lutego 1919 w wojnę z Rosją sowiecką na wschodzie Polski, uniemożliwiło rządowi poparcie dla tego powstania. Zakończyło się przegraną i ucieczką powstańców przed represjami na teren Polski. W 1920 wybuchło II powstanie śląskie.Unia Europejska, UE – gospodarczo-polityczny związek 27 demokratycznych państw europejskich. Unia powstała 1 listopada 1993 roku – na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht – jako efekt wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i społecznej. Korzenie współczesnej integracji europejskiej sięgają okresu powojennego i ograniczały się do 6 państw zachodnioeuropejskich. Państwa te tworzyły wiele form i mechanizmów współpracy, powoływały organizacje, instytucje i organy, których celem było wzmocnienie jedności między nimi. W 1993 nadrzędną wobec wszystkich poprzednich organizacji została Unia Europejska, sama otrzymując nieznaną wcześniej hybrydową formułę sui generis.

Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10]