Trytia

Trytia, trittia (gr. trittys; l.mn. tritties) – jednostka administracyjna podziału terytorialnego fyli attyckiej.

Liczba mnoga – forma fleksyjna, tj. przypadek w deklinacji i w koniugacji, oznaczający wiele przedmiotów lub osób, a także w przypadku przedmiotów zbiorowych – grupy tych przedmiotów (np. piasek w liczbie pojedynczej oznacza wiele ziaren piasku, ale istnieje też forma w liczbie mnogiej – piaski – mogąca się odnosić do większych zbiorów – np. piaski pustyni; podobnie armia to grupa ludzi, gramatycznie liczba pojedyncza, istnieje jednak rzeczownik armie w liczbie mnogiej).Klejstenes (gr. Κλεισθένης Kleisthenes) – polityk ateński, żyjący na przełomie VI i V w. p.n.e. Jego dziadkiem był Klejstenes (tyran Sykionu). W 510 p.n.e. Klejstenes przyczynił się do obalenia tyranii w Atenach, a po wygraniu politycznej rywalizacji ze zwolennikiem tyranii Isagorasem przeprowadził w latach 508/507 p.n.e. reformy, będące kontynuacją reform Solona. Stały się one podstawą demokracji ateńskiej.

Jednostki te istniały już najprawdopodobniej pod koniec VII wieku p.n.e. Pierwotnie każda z czterech fyl była podzielona na trzy trytie, z których każda stała się obwodem administracyjnym, finansowym i wojskowym.

W wyniku reform Klejstenesa, trytia została pomysłowo rozdzielona w taki sposób, by przełamać znaczenie regionalnych partii, gdzie duże wpływy miała arystokracja. Podzielił on Attykę na trzy regiony: okręg miejski (asty), który obejmowała Ateny oraz ich rozległe przedmieścia, wybrzeże (paralia) oraz wnętrze kraju (mesogeja). Każdy z tych regionów został podzielony na 10 trytii, a każda z trytii składała się z 3 demów. W skład każdej z 10 fyl wchodziło po jednej trytii z każdego regionu. Tym sposobem w każdej fyli Ateny miały decydujące znaczenie.

Język grecki, greka (starogr. dialekt attycki Ἑλληνικὴ γλῶττα, Hellenikè glõtta; nowogr. Ελληνική γλώσσα, Ellinikí glóssa lub Ελληνικά, Elliniká) – język indoeuropejski z grupy helleńskiej, w starożytności ważny język basenu Morza Śródziemnego. W cywilizacji Zachodu zaadaptowany obok łaciny jako język terminologii naukowej, wywarł wpływ na wszystkie współczesne języki europejskie, a także część pozaeuropejskich i starożytnych. Od X wieku p.n.e. zapisywany jest alfabetem greckim. Obecnie, jako język nowogrecki, pełni funkcję języka urzędowego w Grecji i Cyprze. Jest też jednym z języków oficjalnych Unii Europejskiej. Po grecku mówi współcześnie około 15 milionów ludzi. Język grecki jest jedynym językiem z helleńskich naturalnych, który nie wymarł.Triera (gr. Τριήρεις triēreis) – trójrzędowiec, starogrecka galera z trzema rzędami wioseł, początkowo wiosłowa, a następnie żaglowo-wiosłowa. Przez Rzymian i także obecnie przez część historyków zwana triremą (łac. trireme). Przyjmuje się, że triery zaczęły powstawać w połowie VII wiek p.n.e. Można wskazać chronologicznie i konstrukcyjnie, że grecka triera była poprzedniczką okrętów rzymskich. Była bardzo zwrotna. Triery mogły mieć 38–41 m długości i 3–5 m szerokości, zanurzenie do 1.9 m, wyporność 70-90 ton, prędkość: do 9 węzłów pracą wioślarzy ; 12 węzłów z pomocą także żagli ; 6 węzłów - prędkość podróżna, z podziałem załogi na dwie wachty. Dziób chroniony był przez ciężki, zazwyczaj okuty brązem taran, stanowiący główną broń triery. Jej załogę tworzyło 170 wioślarzy, 13 marynarzy, sternik, dowódca (zwany trierarchą) i czterech jego pomocników oraz muzyk, który grając na flecie nadawał rytm wioślarzom. Na trierze było zazwyczaj około 10 hoplitów (maksymalnie, w warunkach bojowych, 40) i 4-5 łuczników. Wioślarze rozsadzeni byli następująco: górny rząd (thranite) - 31, rząd środkowy (zygite) - 27 i dolny (thalamite) - 27, a więc 85 przy każdej z burt. Wszyscy członkowie załogi okrętów greckich byli ludźmi wolnymi, przy czym wioślarze wywodzili się z najuboższych warstw społeczeństwa, nigdy natomiast nie służyli pod przymusem.

Na czele każdej stał, obierany corocznie, urzędnik nazywany trytarchą (trittiarchos), o którego funkcji nie wiadomo zbyt wiele.

Jako jednostka administracyjna, trytia służyła do wytypowania prytanów, podzielonych na 3 grupy, każda trittia była też zobowiązana do wyekwipowania 10 okrętów i trzymania tych trier we własnych magazynach w Pireusie.

Okręgi takie znane były również na Delos i na Kos, gdzie nazywano je triakades i pentekostyes, na Teos symmorie, w Efezie chiliasties, na Samos, w Bizancjum i Lampsakos hekatosties.

Samos (gr. Σάμος) – grecka wyspa na Morzu Egejskim u wybrzeży Azji Mniejszej oraz prefektura w regionie administracyjnym Wyspy Egejskie Północne. Prefektura obejmuje samą wyspę Samos i kilka pomniejszych wysp w tym rejonie. Stolicą prefektury i głównym ośrodkiem miejskim wyspy jest miasto Samos.Maria Danuta Jaczynowska (ur. 17 lutego 1928 w Warszawie, zm. 21 lutego 2008 w Toruniu) – polska historyczka specjalizująca się w historii starożytnego Rzymu.

Bibliografia

MariaM. Jaczynowska MariaM., Historia starożytna, DanutaD. Musiał, MarekM. Stępień, wyd. Wyd. 6, Warszawa: wyd. TRIO, 2007, s. 280, ISBN 978-83-7436-109-5, OCLC 749417007 .

WłodzimierzW. Lengauer WłodzimierzW., Starożytna Grecja okresu archaicznego i klasycznego, Warszawa: Wydawnictwo DiG, 1999, s. 81-82, ISBN 83-7181-083-0, OCLC 749800661 .

GuyG. Rachet GuyG., Słownik cywilizacji greckiej, EwdoksiaE. Papuci-Władyka (tłum.), Katowice: Wydawnictwo „Książnica”, 2006, s. 398, ISBN 83-7132-919-9, ISBN 978-83-7132-919-7, OCLC 749560502 .