Transliteracja Wyliego
Przeczytaj także...
Turrell Verl Wylie (ur. 1927, zm. 25 sierpnia 1984) - amerykański tybetolog. Profesor z Uniwersytetu Waszyngtońskiego i pierwszy jego dziekan Departamentu Studiów Języków i Literatury Azjatyckiej. Twórca stosowanej obecnie transliteracji języka tybetańskiego, zwanej transliteracją Wyliego. Umożliwia ona dokładne i łatwe zapisanie znaków tybetańskich standardową klawiaturą.Język tybetański (tyb. བོད་སྐད།, Wylie: bod-skad, ZWPY: Pögä) to język z gałęzi tybeto-birmańskiej rodziny języków sino-tybetańskich. Jest językiem ojczystym Tybetańczyków. Używany w Tybecie, Syczuanie, Qinghai (regiony w granicach obecnej Chińskiej Republiki Ludowej) oraz w Bhutanie, Indiach, Nepalu, a także w diasporze Tybetańczyków rozproszonych m.in. w Norwegii, Szwajcarii, Republice Chińskiej i USA. Posługuje się nim ok. 6,5 mln ludzi.
Znaki diakrytyczne (gr. diakritikós – odróżniający) – znaki graficzne używane w alfabetach i innych systemach pisma, umieszczane nad, pod literą, obok lub wewnątrz niej, zmieniające artykulację tej litery i tworzące przez to nową literę. W alfabetach sylabowych mogą zmienić znaczenie całej sylaby.
Turrell Verl Wylie (ur. 1927, zm. 25 sierpnia 1984) - amerykański tybetolog. Profesor z Uniwersytetu Waszyngtońskiego i pierwszy jego dziekan Departamentu Studiów Języków i Literatury Azjatyckiej. Twórca stosowanej obecnie transliteracji języka tybetańskiego, zwanej transliteracją Wyliego. Umożliwia ona dokładne i łatwe zapisanie znaków tybetańskich standardową klawiaturą.Język tybetański (tyb. བོད་སྐད།, Wylie: bod-skad, ZWPY: Pögä) to język z gałęzi tybeto-birmańskiej rodziny języków sino-tybetańskich. Jest językiem ojczystym Tybetańczyków. Używany w Tybecie, Syczuanie, Qinghai (regiony w granicach obecnej Chińskiej Republiki Ludowej) oraz w Bhutanie, Indiach, Nepalu, a także w diasporze Tybetańczyków rozproszonych m.in. w Norwegii, Szwajcarii, Republice Chińskiej i USA. Posługuje się nim ok. 6,5 mln ludzi.
Znaki diakrytyczne (gr. diakritikós – odróżniający) – znaki graficzne używane w alfabetach i innych systemach pisma, umieszczane nad, pod literą, obok lub wewnątrz niej, zmieniające artykulację tej litery i tworzące przez to nową literę. W alfabetach sylabowych mogą zmienić znaczenie całej sylaby.
Transliteracja Wyliego – najczęściej stosowana transliteracja języka tybetańskiego, zaprezentowana przez tybetologa Turrella Wyliego (1927–1984) w 1959. Została przystosowana do klawiatury standardowej maszyny do pisania, dlatego nie wymaga stosowania znaków diakrytycznych.
Dla zapisu dźwięków obcojęzycznych, których nie można zapisać powyższymi znakami, używa się następujących znaków:
Maszyna do pisania – urządzenie mechaniczne o napędzie ręcznym lub elektrycznym, posiadające klawisze, które naciskane powodują wydrukowanie metodą typograficzną określonych znaków na umieszczonym w maszynie podłożu drukowym (najczęściej papierze). Urządzenie może być również wspomagane modułem elektronicznym umożliwiającym zapamiętywanie wpisywanego tekstu.Transkrypcja – w językoznawstwie system zapisu głosek danego języka za pomocą symboli graficznych (inaczej pisownia fonetyczna) lub system fonetycznej konwersji innego pisma. W szczególności może służyć do zapisu wyrazów jednego języka w formie pozwalającej łatwo odtworzyć brzmienie osobie go nie znającej – głoski jednego języka oddaje się wtedy znakami pisma innego języka, przy czym danej głosce nie zawsze musi odpowiadać tylko jeden znak, a niektóre znaki mogą być używane na oznaczanie kilku różnych głosek w języku wyjściowym. Transkrypcja taka zorientowana jest na odbiorcę posługującego się jednym, określonym językiem.
Przykłady wymowy tych znaków w transkrypcji polskiej przedstawione są w artykule język tybetański.
Przypisy[ | edytuj kod]
- Agata Bareja-Starzyńska: Klasyczny język tybetański. Warszawa: Dialog, 2002, s. 55. ISBN 83-88938-13-4.
- Agata Bareja-Starzyńska: Klasyczny język tybetański. Warszawa: Dialog, 2002, s. 56. ISBN 83-88938-13-4.