• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Towarzystwo Naukowe im. Szewczenki

    Przeczytaj także...
    Julian Cełewycz, (ukr. Юліа́н Андрі́йович Целе́вич, j.pol. Julian Celewicz, ur. 23 marca 1843 w Pawełczu na Pokuciu, zm. 24 grudnia 1892 we Lwowie) – ukraiński pedagog, historyk, nauczyciel, działający w Galicji. W 1892 przewodniczący Towarzystwa Naukowego im. Szewczenki, honorowy członek Towarzystwa Proswita.Biblioteka Narodowa (BN) – polska biblioteka narodowa w Warszawie, na Ochocie, na Polu Mokotowskim, narodowa instytucja kultury założona w 1928.
    Ołeksandr Barwinśkyj (ur. 1847 w Szlachtyńcach - zm. 1927 we Lwowie) - ukraiński polityk, pedagog, historyk, działacz społeczny. Poseł do Sejmu Krajowego Galicji i Reichsratu, członek jego Izby Panów (w 1917).

    Towarzystwo Naukowe im. Szewczenki – najstarsza ukraińska instytucja naukowa.

    Powstałe 11 grudnia 1873 we Lwowie z inicjatywy Ołeksandra Konyskiego i Ołeksandra Barwinskiego, pełniło nieformalnie funkcję pierwszej ukraińskiej Akademii Nauk. Jego znanymi członkami byli m.in. Stepan Kaczała, Omelian Ohonowśkyj, Julian Romanczuk. Wsparcie finansowe tej inicjatywie zapewnili Elizaweta Skoropadśka-Miłoradowycz i Ołeksandr Konyśkyj. Stawiali oni sobie za cel organizację badań naukowych i ich popularyzację.

    II Rzeczpospolita (II RP) – Rzeczpospolita Polska w latach 1918–1945, od odzyskania suwerenności państwowej w 1918 do wycofania uznania międzynarodowego dla Rządu RP na uchodźstwie w konsekwencji wykonania porozumień między mocarstwami wielkiej trójki na konferencji jałtańskiej w 1945.Lwów (dawna nazwa form. Królewskie Stołeczne Miasto Lwów), ukr. Львів (Lwiw), ros. Львов (Lwow), niem. Lemberg, łac. Leopolis, jidysz לעמבערג ,לעמבעריק (Lemberg, Lemberik), orm. Լվով (Lwow) – miasto na Ukrainie, ośrodek administracyjny obwodu lwowskiego.

    Po agresji ZSRR na Polskę i okupacji Lwowa przez Armię Czerwoną, Towarzystwo zostało zlikwidowane przez władze sowieckie 12 stycznia 1940, ponownie odtworzone w 1947 w Europie Zachodniej i Ameryce, we Lwowie zostało reaktywowane w 1989.

    Od 1892 wydaje wydawnictwo seryjne Записки Наукового товариства імені Шевченка, do 2009 ukazało się 257 tomów Zapisek.

    Jurko Tiutiunnyk (ukr. Юрко́ Тютю́нник) (ur. 20 kwietnia 1891 w Budyszczach koło Czerkas, zm. 20 października 1930 w Moskwie) – ukraiński wojskowy w randze generała-chorążego armii Ukraińskiej Republiki Ludowej, partyzant, dowodzący dwoma tzw. zimowymi pochodami armii URL (rok 1919/1920 i 1921).Obozy internowanych żołnierzy armii URL w Polsce – pierwszych żołnierzy armii URL internowano w Polsce w końcu 1919 w Łańcucie, po załamaniu frontu ukraińskiego. W roku następnym zorganizowano z nich 6 Siczową Dywizję Strzelecką, która w składzie 3 Armii Wojska Polskiego uczestniczyła w 1920 roku w wyprawie kijowskiej.

    Archiwum[]

    Najcenniejsze zbiory archiwum Towarzystwa zostały wywiezione ze Lwowa przez Niemców w 1944 do Adelina (obecnie Zagrodno) na Dolnym Śląsku tuż przed wkroczeniem Armii Czerwonej do Lwowa. Jesienią 1945 zostały one przypadkowo odnalezione, a następnie przewiezione do Warszawy i złożone w Bibliotece Narodowej.
    Dokumenty tego archiwum obejmują następujące zagadnienia:

    Ukraińska Republika Ludowa (ukr. Українська Народна Республіка) – jedno z dwóch państw ukraińskich (obok ZURL) powstałych w wyniku I wojny światowej.Armia Czerwona, ros. Красная Армия, pełna nazwa Robotniczo-Chłopska Armia Czerwona (Рабоче-Крестьянская Красная Армия, RKKA), od 23 lutego 1946 roku Armia Radziecka (ros. Советская армия, stosowane również tłumaczenie Armia Sowiecka) – wojska lądowe Sił Zbrojnych ZSRR, istniejące do grudnia 1991 (przemianowane m.in. na Wojska Lądowe Republiki Białoruś, Wojska Lądowe Federacji Rosyjskiej oraz wojska lądowe każdej z pozostałych dawnych republik ZSRR).
  • Rząd Ukraińskiej Republiki Ludowej (1918–1919),
  • Ukraińska Armia Galicyjska (UHA) (1918–1920),
  • Ukraińskie Zjednoczenie Narodowo-Demokratyczne (UNDO) (1922–1938),
  • Ukraińska Reprezentacja Parlamentarna w Sejmie II RP (1924–1938),
  • Obozy internowanych żołnierzy armii URL w Polsce (1919–1922),
  • Partyzancko-Powstańczy Sztab Armii UNR gen. Tiutiunnyka (1919–1922),
  • Towarzystwo Proswita (1892–1939),
  • archiwum Dmytra Doncowa (1907–1939),
  • archiwum senatorki Ołeny Kysielewskiej (1928–1939),
  • archiwum Iwana Łypy (1902–1938).

    • Prezesi Towarzystwa we Lwowie[]

  • Kornyło Suszkewycz (1873–1885)
  • Sydir Hromnickyj (1885–1887, 1889–1891)
  • Demian Hładyłowycz (1887–1889, 1891–1892)
  • Julian Cełewycz (1892)
  • Ołeksandr Barwinśkyj (1893–1897)
  • Mychajło Hruszewski (1897–1913)
  • Stepan Tomasziwskyj (1913–1918)
  • Wasyl Szczurat (1919–1923)
  • Kyryło Studynśkyj (1923–1932)
  • Wołodymyr Łewyćkyj (1932–1935)
  • Iwan Rakowśkyj (1935–1940)
  • Ołeh Romaniw (1989-2005)
  • Ołeh Kupczynskyj (od 2005)
    •  Z tym tematem związana jest kategoria: Członkowie Towarzystwa Naukowego im. Szewczenki.

    Przypisy

    1. K. Grunberg, B. Sprengel: Trudne sąsiedztwo, Warszawa 2005, s. 175

    Bibliografia, literatura, linki[]

  • Наукове товариство імені Шевченка w: Енциклопедія історії України: Т. 7. Редкол.: В. А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України. – Київ 2010, Wyd. Наукова думка. ISBN 966-00-0632-2 s.203-213
  • Wołodymyr Kubijowycz, Наукове Товариство ім. Шевченка у 1939–1952 pp. w: Український історик, 1973, Nr 01-02
  • Towarzystwo w USA
  • Strona Towarzystwa
  • Записки Наукового товариства імені Шевченка, t.1-216 (1892-1991) (wersja elektroniczna)
    • Dmytro Iwanowycz Doncow (ukr. Дмитро Іванович Донцов, ur. 30 sierpnia 1883 w Melitopolu, zm. 30 marca 1973 w Montrealu) – ukraiński pisarz, dziennikarz, działacz polityczny, doktor prawa. Twórca ukraińskiej koncepcji nacjonalizmu, przyjętej w latach 30. XX wieku przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów za podstawę ideologiczną działalności politycznej, a porzuconej w 1943.Sejm Rzeczypospolitej Polskiej (Sejm RP), Sejm – izba niższa dwuizbowego parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej; Izba Poselska wyłoniła się z Sejmu walnego w 1493; od uchwalenia konstytucji Nihil novi (1505) Sejm jest najwyższym organem władzy ustawodawczej w Polsce.



    w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

    Warto wiedzieć że... beta

    Dolny Śląsk (niem. Niederschlesien, śl-niem. Niederschläsing, czes. Dolní Slezsko, śl. Dolny Ślůnsk, łac. Silesia Inferior) – część historycznej krainy Śląska, położona w południowo-zachodniej Polsce nad środkową Odrą oraz w północnej części Czech.
    Ołena Kysiłewśka, Helena Kisielewska ukr. Олена Львівна Кисілевська ur. 24 marca 1869 w Monasterzyskach koło Buczacza - zm. 29 marca 1956 w Ottawie) - ukraińska działaczka społeczna, dziennikarka i pisarka, senator II i III kadencji Senatu RP (1928-1935) z ramienia Ukraińskiego Zjednoczenia Narodowo-Demokratycznego (UNDO).
    Zagrodno (niem. Adelsdorf) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie złotoryjskim, w gminie Zagrodno, na pograniczu Pogórza Kaczawskiego w Sudetach i Niziny Śląsko-Łużyckiej (Równiny Chojnowskiej).
    Armia Czynna Ukraińskiej Republiki Ludowe – armia Ukraińskiej Republiki Ludowej, utworzona w 1917 z zukrainizowanych oddziałów rosyjskich, Strzelców Siczowych, Wolnego Kozactwa, ukraińskich jeńców pochodzących z Galicji oraz ochotników.
    Ukraińska Armia Halicka (ukr. Українськa Галицька Армія, UHA) – nazwa regularnej armii ZURL po porozumieniu z Armią Ochotniczą Antona Denikina 17 listopada 1919, wcześniej nosiła nazwę Armii Halickiej (HA).
    Proswita, Proświta (ukr. Товариство "Просвіта") – ukraińska organizacja społeczno-oświatowa, założona we Lwowie w 1868.
    Kyryło Studynśkyj, ukr. Кирило Студинський (ur. 4 października 1868 w Kamience koło Tarnopola, zm. 1941 w ZSRR) – ukraiński historyk literatury i działacz społeczny, profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.031 sek.