Tkankowy aktywator plazminogenu
Przeczytaj także...
Zawał mięśnia sercowego (łac. infarctus myocardii), nazywany też zawałem serca i atakiem serca – martwica mięśnia sercowego spowodowana jego niedokrwieniem na skutek zamknięcia tętnicy wieńcowej doprowadzającej krew do obszaru serca.Proteazy serynowe – podpodklasa enzymów, należąca do klasy hydrolaz i podklasy proteaz. Katalizują selektywnie hydrolizę wiązania peptydowego. Grupą reaktywną jest grupa hydroksylowa (-OH).
Tkankowy aktywator plazminogenu (ang. tissue plasminogen activator, PLAT, tPA) – wydzielana przez śródbłonek proteaza serynowa przekształcająca proenzym plazminogen w plazminę. Plazminogen syntetyzowany jest jako pojedynczy polipeptyd, a tPA rozbija go na dwa łańcuchy polipeptydowe połączone mostkiem disiarczkowym.
Zawał mięśnia sercowego (łac. infarctus myocardii), nazywany też zawałem serca i atakiem serca – martwica mięśnia sercowego spowodowana jego niedokrwieniem na skutek zamknięcia tętnicy wieńcowej doprowadzającej krew do obszaru serca.Proteazy serynowe – podpodklasa enzymów, należąca do klasy hydrolaz i podklasy proteaz. Katalizują selektywnie hydrolizę wiązania peptydowego. Grupą reaktywną jest grupa hydroksylowa (-OH).
Tkankowy aktywator plazminogenu (ang. tissue plasminogen activator, PLAT, tPA) – wydzielana przez śródbłonek proteaza serynowa przekształcająca proenzym plazminogen w plazminę. Plazminogen syntetyzowany jest jako pojedynczy polipeptyd, a tPA rozbija go na dwa łańcuchy polipeptydowe połączone mostkiem disiarczkowym.
Model domeny proteazowej t-PA w kompleksie z inhibitorem
Tkankowy aktywator plazminogenu (ang. tissue plasminogen activator, t-PA) – organiczny związek chemiczny, proteaza serynowa wydzielana głównie przez śródbłonek, występująca w wielu tkankach (w tym w osoczu krwi). Przekształca plazminogen (syntetyzowany jest jako polipeptyd) w plazminę, poprzez rozerwanie mostkia disiarczkowego.
Tkanki zwierzęce – ogół tkanek występujących u zwierząt tkankowych. Tkanki różnicują się z listków zarodkowych: ektodermy, endodermy i mezodermy, przy czym ta trzecia wyróżnia się tylko u zwierząt trójwarstwowych. Tworzy pokrycie ciała, wyściela narządy wewnętrzne.Mostek dwusiarczkowy (inaczej mostek disulfidowy) – mostek utworzony przez dwa atomy siarki (-S-S-) dwóch cząsteczek tego samego lub różnych związków chemicznych. Związki zawierające mostki dwusiarczkowe noszą nazwę disulfidów.
Zastosowanie kliniczne[ | edytuj kod]
Rekombinowane tkankowe aktywatory plazminogenu (rtPA) znajdują zastosowanie w leczeniu stanów predysponujacych do tworzenia zakrzepów, takich jak udar mózgu albo zawał mięśnia sercowego. Początkowo produkowane były komercyjnie dwie formy leku: alteplaza, składająca się w przeważającej części z jednołańcuchowych cząsteczek rt-PA, i duteplaza, będąca dwułańcuchową cząsteczką rt-PA. Zaniechano stosowania duteplazy, ponieważ w dużych badaniach nie wykazano przewagi tego leku nad streptokinazą. Metodami inżynierii genetycznej wytworzono także pochodne cząsteczki tPA, o zmienionych właściwościach:
Osocze krwi, plazma – zasadniczy (główny), płynny składnik krwi, w którym są zawieszone elementy morfotyczne (komórkowe). Stanowi ok. 55% objętości krwi. Uzyskuje się je przez wirowanie próbki krwi. Osocze po skrzepnięciu i rozpuszczeniu skrzepu nazywamy surowicą krwi.Plazminogen – nieaktywne białko w surowicy krwi. Jest to czynnik fibrynolityczny będący proenzymem (prekursorem) plazminy. Do przekształcenia plazminogenu w plazminę wymagany jest enzym tkankowy aktywator plazminogenu oraz inne czynniki np. urokinaza.
Przypisy[ | edytuj kod]
- Słownik tematyczny. Biologia, cz. 1, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 10, ISBN 978-83-01-16529-1.
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
Udar mózgu, incydent mózgowo-naczyniowy (ang. cerebro-vascular accident, CVA), dawniej także apopleksja (gr. stgr. ἀποπληξία - paraliż; łac. apoplexia cerebri, insultus cerebri) – zespół objawów klinicznych związanych z nagłym wystąpieniem ogniskowego lub uogólnionego zaburzenia czynności mózgu, powstały w wyniku zaburzenia krążenia mózgowego i utrzymujący się ponad 24 godziny.Streptokinaza – pozakomórkowy enzym produkowany przez paciorkowce beta-hemolizujące, używany jako efektywny i tani lek fibrynolityczny w określonych przypadkach zawału mięśnia sercowego oraz zatorowości płucnej.
Warto wiedzieć że... beta
Peptydy (gr. πεπτίδια, "strawne") – organiczne związki chemiczne, powstające przez połączenie cząsteczek aminokwasów wiązaniem peptydowym. Granica pomiędzy peptydem a białkiem nie jest dokładnie sprecyzowana, rozróżnienie jest oparte na masie cząsteczkowej klasyfikowanego związku. Za peptydy różni autorzy uważają poliaminokwasy o masie cząsteczkowej mniejszej od 5-10 tys. daltonów. Powyżej tej granicy związki takie zaliczamy do białek.
Wydawnictwo Naukowe PWN SA – wydawnictwo z siedzibą w Warszawie, założone w 1951, w obecnej formie prawnej działające od 1997. Wydawnictwo Naukowe PWN SA stanowi jednostkę dominującą Grupy kapitałowej PWN, w skład której wchodzi kilkanaście przedsiębiorstw, głównie wydawnictw.
Inhibitor (łac. inhibeo – zatrzymuję) – związek chemiczny powodujący zahamowanie bądź spowolnienie reakcji chemicznej. Proces ten nazywa się inhibicją. Inhibitorem można nazwać zarówno substancję powodującą spowolnienie lub zatrzymanie reakcji niekatalizowanej jak i substancję obniżającą aktywność katalizatora w reakcji katalizowanej. Ponieważ w przeciwieństwie do katalizatorów, inhibitory mogą ulegać zużyciu w trakcie reakcji, nazywanie ich ujemnymi katalizatorami jest niezalecane. Odwrotnym działaniem do inhibitora charakteryzuje się inicjator.
Związki organiczne – wszystkie związki chemiczne, w skład których wchodzi węgiel, prócz tlenków węgla, kwasu węglowego, węglanów, wodorowęglanów, węglików, cyjanowodoru, cyjanków, kwasu cyjanowego, piorunowego i izocyjanowego, a także ich soli.
Śródbłonek (łac. endothelium) – wysoce wyspecjalizowana wyściółka naczyń krwionośnych i limfatycznych, utworzona z jednej warstwy płaskich komórek o niewielkim jądrze. W naczyniach krwionośnych komórki śródbłonka są ze sobą dość ściśle połączone przy pomocy tzw. obwódek zwierających (łac. zonula occludens), spoczywają na kolagenowej błonie podstawnej, tworząc wraz z nią błonę wewnętrzną (łac. tunica intima), będącą wewnętrzną warstwą tych naczyń (stanowią barierę między krwią i mięśniami gładkimi). Śródbłonki naczyń chłonnych leżą na nieciągłej błonie podstawnej i mają znacznie luźniejszą strukturę (są przepuszczalne nawet dla dużych cząsteczek chemicznych).
Plazmina (fibrynaza, fibrynolizyna) – zwierzęcy enzym białkowy z grupy proteaz, znajdujący się w osoczu krwi, którego działanie polega na rozkładaniu białek krwi wchodzących w skład skrzepu, przede wszystkim fibryny (włóknika). Proces ten nazywa się fibrynolizą. Plazmina powstaje z nieaktywnego prekursora (plazminogenu) na skutek działania trombiny i tkankowego aktywatora plazminogenu (t-PA). Plazminogen może być też aktywowany przez urokinazę (u-PA).