Tkanka tłuszczowa żółta człowieka wyługowana w skrawku parafinowym, obraz mikroskopowy
Tkanka tłuszczowa (łac. textus adiposus) – tkanka zwierzęca, zaliczana do tkanki łącznej, która zlokalizowana jest głównie w warstwie podskórnej.
Na tkankę tłuszczową składają się przede wszystkim komórki tłuszczowe (adipocyty (łac.) lipocytus), a oprócz tego także:
preadipocyty
makrofagi
fibroblasty
komórki zrębowe naczyń
Po urodzeniu organizm liczy ok. 30 mln komórek tłuszczowych, których głównym zadaniem jest gromadzenie tłuszczu pod postacią trójglicerydów.
Czynniki wzrostowe – peptydy wydzielane przez niektóre typy komórek zwierzęcych, pobudzające inne komórki do podziału albo różnicowania.Lipogeneza – anaboliczny proces estryfikacji, polegający na syntezie triacylogliceroli z wykorzystaniem kwasów tłuszczowych pochodzących z chylomikronów i lipoprotein lub powstałych w wyniku liponeogenezy. Proces zachodzi w warunkach dodatniego bilansu energetycznego, głównie w tkance tłuszczowej.
Tkanka tłuszczowa stanowi 20-25% masy ciała u kobiet i 15-20% masy ciała u mężczyzn.
Podział[]
Tkanka tłuszczowa występuje w dwóch postaciach:
Tkanka tłuszczowa biała (żółta)[]
Jej cechą charakterystyczną jest mała masa istoty międzykomórkowej. Komórki tkanki tłuszczowej żółtej zawierają jedną, dużą kroplę tłuszczu, która otoczona jest cienką warstwą cytoplazmy oraz jedno spłaszczone jądro, położone peryferyjnie. Główną funkcją tej tkanki jest magazynowanie tłuszczu, a także wytwarzanie tłuszczów (lipogeneza) i rozkładanie ich (lipoliza).
Tromboplastyna tkankowa, trombokinaza tkankowa, czynnik tkankowy, czynnik III lub CD142 – białko aktywujące szlak zewnątrzpochodny kaskady krzepnięcia krwi, w wyniku którego w obecności jonów wapniowych (Ca) nieaktywny fibrynogen przekształcany jest w aktywną fibrynę i utworzenie skrzepu oraz zatamowanie krwawienia (hemostaza). Uwolnienie tromboplastyny zachodzi wskutek uszkodzenia komórek okołonaczyniowych (np. fibroblastów). Syntezowana jest w komórkach tkanek, w stanie zapalnym występuje również w śródbłonku i monocytach.Cytoplazma – część protoplazmy komórki eukariotycznej pozostająca poza jądrem komórkowym a w przypadku, z definicji nie posiadających jądra, komórek prokariotycznych – cała protoplazma.
Tkanka tłuszczowa brunatna[]
Tkanka ta jest charakterystyczna dla ssaków. Występuje u prawie wszystkich noworodków. U gatunków hibernujących, określana nazwą gruczoły snu zimowego, występuje w dużych ilościach i pozostaje przez całe życie. Komórki tkanki tłuszczowej brunatnej zawierają liczne krople tłuszczu z jednym okrągłym, położonym centralnie jądrem.
Tkanki zwierzęce – ogół tkanek występujących u zwierząt tkankowych. Tkanki różnicują się z listków zarodkowych: ektodermy, endodermy i mezodermy, przy czym ta trzecia wyróżnia się tylko u zwierząt trójwarstwowych. Tworzy pokrycie ciała, wyściela narządy wewnętrzne.Otyłość (łac. obesitas) – patologiczne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie, przekraczające jego fizjologiczne potrzeby i możliwości adaptacyjne, mogące prowadzić do niekorzystnych skutków dla zdrowia. Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet. Otyłości towarzyszy nadwaga, czyli nadmierna masa ciała powyżej masy optymalnej.
U ludzi pojawia się w ostatnich dwóch miesiącach życia płodowego, w rozwiniętej postaci występuje w okresie niemowlęcym, następnie powoli zanika. Znajduje się między łopatkami, w okolicy szyi, śródpiersia oraz dużych tętnic i nerek. Jej główną funkcją jest wytwarzanie ciepła; w niewielkich ilościach wytwarza też leptynę.
Układ odpornościowy, układ immunologiczny – układ narządów umożliwiających działanie mechanizmom odporności. W skład układu odpornościowego wchodzą::Tętnica, naczynie tętnicze (łac. arteria) - makroskopowo widoczne naczynie krwionośne o nieprzepuszczalnej ścianie, które bez względu na fizjologiczny skład krwi, prowadzi krew z serca do narządów ciała. Układ naczyń tętniczych jest połączony z układem naczyń żylnych poprzez sieć naczyń włosowatych.
Funkcje[]
Tkanka tłuszczowa pełni funkcje:
magazynującą – w sytuacji, kiedy organizmowi przez określony czas dostarczana jest nadwyżka substancji odżywczych, jej komórki syntezują, po czym odkładają w cytoplazmie tłuszcze obojętne
termoizolacyjną
metaboliczną (m.in.: wpływ na insulinooporność)
immunomodulującą (m.in. wydzielanie licznych cząsteczek wpływających na funkcję układu odpornościowego, zapalenie, rozwój i postęp miażdżycy)
Adipokiny[]
Komórki tkanki tłuszczowej wydzielają kilkadziesiąt różnych biologicznie czynnych cząsteczek, które wykazują działanie plejotropowe, a nazwane są adipokinami (lub adipocytokinami).
Rezystyna – organiczny związek chemiczny, polipeptyd stymulujący śródbłonki do gromadzenia lipidów. Hamuje inhibitor CD40L, wyzwala insulinooporność komórek.Niemowlę, okres niemowlęcy – dziecko od urodzenia do końca pierwszego roku życia. Wyodrębnienie to w psychologii rozwojowej dokonywane ze względu na szczególną wagę rozwoju małego dziecka w tym okresie. Wyodrębnienie okresu niemowlęctwa jest ważne także z uwagi na mnogość i intensywność przemian zachodzących w organizmie dziecka w tym czasie. Pierwszy miesiąc życia dziecka jest okresem noworodkowym.
Ważniejsze substancje biologicznie czynne wydzielane przez tkankę tłuszczową:
czynnik martwicy guza (TNFα)
interleukiny: IL-1, IL-6, IL-10
czynnik wzrostu
transformujący czynnik wzrostu β (TGF β)
czynnik wzrostu nabłonka naczyń (VEGF)
inhibitor aktywatora plazminogenu (PAI-1)
angiotensynogen
tromboplastyna
białko chemotaktyczne monocytów (MCP-1)
adipsyna (składnik dopełniacza D)
składnik dopełniacza B
adiponektyna
wisfatyna
rezystyna
leptyna
białko wiążące retinol (RBP)
lipaza lipproteinowa (LPL)
białko transportujące estry cholesterolu (CETP)
apolipoproteina E (ApoE)
haptoglobina
metalotioneina
białko C-reaktywne (CRP)
Zobacz też[]
otyłość
adipocyt
nowotwory wywodzące się z tkanki tłuszczowej
tłuszczak (lipoma) – łagodny
tłuszczakomięsak (liposarcoma) – złośliwy
Bibliografia[]
Tkanka tłuszczowa. W: Wojciech Sawicki: Histologia. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2003. ISBN 83-200-2790-X.
