The Who – angielski zespół rockowy powstały w 1964 roku w Londynie, związany z subkulturą modsów. Grupa uważana za jedną z najbardziej wpływowych formacji rockowych wszech czasów; obok The Beatles, The Kinks oraz The Rolling Stones zaliczana była do wielkiej czwórki tzw. „brytyjskiej inwazji”.

W klasyczny skład grupy (1964-1978) wchodzili Pete Townshend, Roger Daltrey, Keith Moon i John Entwistle. Od lat 80. rolę perkusisty pełnił Kenney Jones, wcześniej członek zespołu Small Faces. Muzyka grupy The Who słynęła z zamiłowania do eksperymentowania brzmieniem, dlatego też częstokroć uważana jest przez historyków rocka za jeden z najbardziej kreatywnych i innowacyjnych aktów muzyki lat 60 i 70. Przypisuje jej się prekursorstwo względem szeregu gatunków, takich jak punk rock, hard rock, rock stadionowy, synth pop, power pop, art rock, rock garażowy, opera rockowa, rock koncepcyjny, rock albumowy, brit pop, rock alternatywny, new wave, meta-rock, a nawet rock eksperymentalny oraz doom metal. Sławę przyniosła zespołowi piosenka My Generation (1965), która dzięki pojawiającej się frazie: „mam nadzieję, że umrę zanim się zestarzeję” (I hope I'll die before get old), stała się jednym z hymnów młodzieży kontrkulturowej. Do czołowych osiągnięć The Who należy natomiast album Who's Next (1971) oraz dwie opery rockowe, Tommy (1969) oraz Quadrophenia (1973), które snują opowieść o zbuntowanym młodym indywidualiście poszukującym sensu życia. Piętno na refleksyjnych piosenkach grupy odcisnęła również fascynacja Pete'a Townshenda rozmaitymi wariantami filozofii Wschodu.

Słynne stały się również koncerty The Who, które dzięki wprowadzeniu „kontrolowanego chaosu”, zostały uznane za muzyczny odpowiednik sztuki awangardowej spod znaku Jacksona Pollocka. Występy na żywo częstokroć kończyły się destrukcją instrumentów oraz sprzętu nagłaśniającego, co miało obrazować frustrację powojennego pokolenia. Pierwszy album koncertowy grupy, Live at Leeds, przez wielu krytyków muzycznych określany jest jako najlepszy albumowy zapis występu na żywo w historii klasycznego rocka. Okazał się on również prekursorski względem heavy metalu spod znaku Led Zeppelin oraz Deep Purple.

Historia[ | edytuj kod]

Początki (1961-1967)[ | edytuj kod]

Grupa wywodzi się z zespołu The Detours, założonego przez Rogera Daltreya w 1961, grającego covery rhythm and bluesowe. W 1964 grupa, w uformowanym już składzie, zmieniła nazwę na High Numbers, wydając jeden singel. Ostatecznie muzycy zmienili nazwę na The Who, zaczęli grać własny repertuar i wyrabiać własny, specyficzny styl sceniczny. Według fanów był jednym z najwybitniejszych i najpopularniejszych zespołów lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, od razu stał się jednym z czołowych zespołów brytyjskiej subkultury młodzieżowej lat 60. XX wieku – modsów.

Grupa miała w swoim repertuarze utwory psychodeliczne i hardrockowe. Występowała i nagrywała jako kwartet. Za lidera grupy uważany był zazwyczaj gitarzysta Pete Townshend – instrumentalista, którego unikalna technika „wiatraka” (uderzania akordów ręką obracającą się na podobieństwo wiatraka) wzbudzała uznanie publiczności. Był natomiast kompozytorem i wizjonerem rocka, autorem pomysłów, tekstów i kompozycji dwóch najsłynniejszych oper rockowych Tommy i Quadrophenia. Wokalista grupy Roger Daltrey obdarzony był czystym i mocnym głosem, zdolnościami aktorskimi i sceniczną charyzmą. W oryginalnym składzie grali ponadto Keith Moon (perkusja) i John Entwistle (gitara basowa). Ten pierwszy szybko też zaczął być znany z pełnej pasji, wręcz szaleńczej gry na perkusji oraz ekstrawaganckiego zachowania poza sceną.

Pierwszy singel „I Can't Explain” zespół wydał w styczniu 1965. Grupę uczyniła sławną już pierwsza płyta wydana w 1965 My Generation (w USA jako The Who Sings My Generation). Znalazł się na niej jeden z najbardziej popularnych utworów w historii rocka „My Generation”, który ze słynną frazą I hope I die before I get old (ang. „mam nadzieję, że umrę, zanim się zestarzeję”), stał się hymnem młodego pokolenia. Hymnem jak się okazało ponadczasowym, bo o kilkanaście lat późniejsza subkultura punków również utożsamiała się z tym tekstem, parafrazując go hasłem „No Future”. W 2004 utwór został sklasyfikowany na 11. miejscu listy 500 utworów wszech czasów magazynu Rolling Stone.

W czasie wykonywania utworu na scenie grupa zwykła urządzać spektakl destrukcji. Townshend rozbijał na drobne kawałki ciągle grającą w sprzężeniu zwrotnym gitarę, a Moon rozkopywał i deptał swój zestaw perkusyjny, który w ostatnich akordach piosenki wybuchał eksplozją sztucznych ogni. Destrukcja stała się główną cechą grupy w czasie jej młodzieńczego okresu. Muzycy w niej grający stali się postrachem menedżerów hotelowych. Apartamenty przez nich zajmowane często nadawały się już tylko do remontu.

Dojrzały etap twórczości (1967-1978)[ | edytuj kod]

Zespół stał się popularny również w USA, po występie na festiwalu rockowym Monterey Pop Festival w 1967. W 1969 wystąpił także na festiwalu w Woodstock, wykonując tam m.in. Tommy’ego. Po pierwszych kilku albumach, w których grupa grała muzykę mieszczącą się w standardzie rock and rolla i psychodelicznego rocka, z czasem muzyka grupy się wzbogaciła, gdy na jej czoło coraz bardziej wysuwał się Pete Townshend, jako kompozytor i autor tekstów. Album Who's Next daje przykład jego możliwości. Takie utwory jak „Baba O’Riley”, „Behind Blue Eyes” i „Won't Get Fooled Again” na trwałe zapisały się w kanonie muzyki rockowej. Z czasem jednak muzyczna dyktatura Townshenda pchająca grupę w stronę progresywnego rocka, zaczęła powodować tarcia w grupie. Entwistle i Moon byli zainteresowani graniem ostrego hard rocka, z którego w tamtym okresie zaczynał wyłaniać się heavy metal. Daltrey zaś coraz bardziej zainteresowany był swą karierą aktorską. Spowodowało to zwolnienie tempa wydawania płyt w drugiej połowie lat siedemdziesiątych i próby rozwinięcia karier solowych przez jej członków.

Schyłek działalności (1978-1982)[ | edytuj kod]

Pewien kryzys miał miejsce w 1978, kiedy to zmarł Moon. Pozostali członkowie długo potem debatowali, czy grupę rozwiązać (tak jak będący za dwa lata w podobnej sytuacji Led Zeppelin), czy kontynuować działalność. Wybrali tę drugą opcję i zatrudnili nowego bębniarza Kenney Jonesa, nagrywając dwie płyty, nigdy jednak potem nie zdołali odzyskać poprzedniego brzmienia ani popularności. W 1979 na koncercie w Cincinnati doszło do tragedii – zadeptania 11 fanów. W tym okresie też Townshend przeszedł poważne problemy z narkotykami. W 1982, po pożegnalnej trasie koncertowej, zespół oficjalnie zakończył działalność. Jednakże, mimo tego, członkowie grupy w dalszym ciągu co kilka lat schodzili się razem, organizując trudne już do policzenia jednokrotne trasy koncertowe, aż w końcu oficjalnie wznowili w 1996 działalność. W 1985 zespół wystąpił na koncercie charytatywnym Live Aid. W przeddzień jednej z tras, w 2002 w hotelu w Las Vegas, zmarł John Entwistle, jednakże grupa pośpiesznie zatrudniła jego zastępcę i kontynuowała trasę koncertową.

The Who, 2012

Ponadto w 2006 zespół wydał nowy album studyjny pt. Endless Wire.

Piosenki The Who wykorzystano w serialach z cyklu CSI: Crime Scene Investigation produkowanych przez Jerry’ego Bruckheimera jako utwory czołówkowe. Są to: „Who Are You” w serialu Kryminalne zagadki Las Vegas, „Won't Get Fooled Again” w Kryminalnych zagadkach Miami i „Baba O’Riley” (znane również pod tytułem „Teenage Wasteland”) w Kryminalnych zagadkach Nowego Jorku (które gościnnie pojawiło się też w serialu Dr House). Wcześniej „Baba O’Riley” wykorzystano w filmie Spike'a Lee „Summer of Sam”.

W 1990 roku grupa The Who została wprowadzona do Rock and Roll Hall of Fame.

12 sierpnia 2012 roku grupa wystąpiła w ceremonii zamknięcia XXX Letnich Igrzysk Olimpijskich w Londynie.

Podstrony: 1 [2] [3]