Terytorium zamorskie
Przeczytaj także...
Falklandy (ang. Falkland Islands) – brytyjskie terytorium zamorskie na południowym Atlantyku, około 480 km od wybrzeży Argentyny obejmujące wyspy o tej samej nazwie. Wyspy znajdują się pod administracją brytyjską, ale prawa do nich rości sobie także Argentyna, z tego powodu są czasem również nazywane Malwinami, od ich hiszpańskiej nazwy Islas Malvinas.Wielka Brytania, Zjednoczone Królestwo (ang. United Kingdom), Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (ang. United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) – unitarne państwo wyspiarskie położone w Europie Zachodniej. W skład Wielkiej Brytanii wchodzą: Anglia, Walia i Szkocja położone na wyspie Wielka Brytania oraz Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia. Na wyspie tej znajduje się jedyna granica lądowa Zjednoczonego Królestwa z innym państwem – Irlandią. Poza nią, Wielka Brytania otoczona jest przez Ocean Atlantycki na zachodzie i północy, Morze Północne na wschodzie, kanał La Manche na południu i Morze Irlandzkie na zachodzie.
Brytyjskie Terytorium Antarktyczne – obszar Antarktyki pomiędzy równoleżnikiem 60° S oraz południkami 20° W i 80° W, a biegunem południowym, do którego prawa rości sobie Wielka Brytania włączając ten obszar do terytoriów zamorskich. Część tego obszaru pokrywa się z roszczeniami terytorialnymi Argentyny i Chile: z Antarktydą Argentyńską oraz z Chilijskim Terytorium Antarktycznym.
Falklandy (ang. Falkland Islands) – brytyjskie terytorium zamorskie na południowym Atlantyku, około 480 km od wybrzeży Argentyny obejmujące wyspy o tej samej nazwie. Wyspy znajdują się pod administracją brytyjską, ale prawa do nich rości sobie także Argentyna, z tego powodu są czasem również nazywane Malwinami, od ich hiszpańskiej nazwy Islas Malvinas.Wielka Brytania, Zjednoczone Królestwo (ang. United Kingdom), Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (ang. United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) – unitarne państwo wyspiarskie położone w Europie Zachodniej. W skład Wielkiej Brytanii wchodzą: Anglia, Walia i Szkocja położone na wyspie Wielka Brytania oraz Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia. Na wyspie tej znajduje się jedyna granica lądowa Zjednoczonego Królestwa z innym państwem – Irlandią. Poza nią, Wielka Brytania otoczona jest przez Ocean Atlantycki na zachodzie i północy, Morze Północne na wschodzie, kanał La Manche na południu i Morze Irlandzkie na zachodzie.
Brytyjskie Terytorium Antarktyczne – obszar Antarktyki pomiędzy równoleżnikiem 60° S oraz południkami 20° W i 80° W, a biegunem południowym, do którego prawa rości sobie Wielka Brytania włączając ten obszar do terytoriów zamorskich. Część tego obszaru pokrywa się z roszczeniami terytorialnymi Argentyny i Chile: z Antarktydą Argentyńską oraz z Chilijskim Terytorium Antarktycznym.
Terytorium zamorskie jest, w języku polskim, terminem równoznacznym terminowi terytorium zależne. Jest to ogólne określenie obszarów znajdujących się pod różnymi formami zależności politycznej od jakiegoś państwa.
Terytorium zamorskie jest również terminem prawnym oznaczającym pewien rodzaj terytoriów zależnych od Wielkiej Brytanii i od Francji.
]
Nazwa terytorium zamorskie (ang. overseas territory) została wprowadzona w 2002 roku na mocy "British Overseas Territories Act". Wtedy to dla części posiadłości Wielkiej Brytanii zmieniono określenie z "terytorium zależne" (ang. dependent territory), wprowadzone w 1981 roku (wcześniej używano określenia "kolonie").
Wallis i Futuna (Terytorium Wysp Wallis i Futuna, franc. Wallis-et-Futuna) – wspólnota zamorska Francji w Oceanii, obejmująca wyspy wulkaniczne Wallis oraz Futuna i Alofi (Wyspy Hoorn) oraz około 20 innych. Znajduje się w Polinezji, na północny wschód od wysp Fidżi oraz na zachód od Samoa.Kajmany – wyspy w Ameryce Środkowej na Morzu Karaibskim. Obejmują 3 wyspy (Wielki Kajman, Cayman Brac i Mały Kajman) o łącznej powierzchni 259 km². Liczą 45 000 mieszkańców, z czego połowa żyje w stolicy. Terytorium zależne Wielkiej Brytanii. Główne miasto - George Town. 90% żywności pochodzi z importu, a głównymi źródłami dochodu są turystyka oraz usługi finansowe.
Obecnie Wielka Brytania posiada 15 "terytoriów zamorskich" (na 18 terytoriów ogółem):
Akrotiri
Anguilla
Bermudy
Brytyjskie Terytorium Antarktyczne
Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego
Brytyjskie Wyspy Dziewicze Dhekelia
Falklandy
Georgia Południowa i Sandwich Południowy
Gibraltar
Kajmany
Montserrat
Pitcairn
Turks i Caicos Wyspa Świętej Heleny, Wyspa Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha]
Nazwa terytorium zamorskie (fr. territoire d'outre mer, TOM) – nazwa francuskiego terytorium zależnego o pewnej autonomii wewnętrznej używana dawniej dla czterech terytoriów (obecnie tylko dla jednego).
Bermudy – terytorium zależne Wielkiej Brytanii na Oceanie Atlantyckim położone na wyspach Bermudach. Składa się z około 100 nizinnych wysp koralowych. Na całkowitej powierzchni wynoszącej 53,3 km² mieszkają 65 773 osoby z czego 2000 żyje w stolicy terytorium Hamilton. Temperatura waha się od 17 °C w styczniu do 26 °C w lipcu, a roczna ilość opadów wynosi 1500 mm. Na Bermudach na niewielką skalę rozwinął się przemysł i rolnictwo. Głównym źródłem dochodów jest turystyka.Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego (6°00′S 71°30′E/-6,000000 71,500000) (ang. British Indian Ocean Territory) – terytorium zależne Wielkiej Brytanii, obejmujące archipelag Wysp Czagos (ang. Chagos), z których największa to Diego Garcia (7°20′S 72°25′E/-7,333333 72,416667).
Francuskimi terytoriami zamorskimi są lub były:
Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne – od 1956
Nowa Kaledonia – od 1946 do 1999 (obecnie posiada specjalny status)
Polinezja Francuska – od 1946 do 2003 (obecnie zbiorowość zamorska)
Wallis i Futuna – od 1961 do 2003 (obecnie zbiorowość zamorska)Terytorium zależne – ogólne określenie obszarów znajdujących się pod różnymi formami zależności politycznej od jakiegoś państwa. Terytoriami zależnymi są lub były: kolonie, departamenty zamorskie i terytoria zamorskie, kondominia, protektoraty, terytoria mandatowe i powiernicze, terytoria stowarzyszone, terytoria zewnętrzne, dependencje, terytoria nieinkorporowane i inne.Język francuski (fr. langue française lub français) – język pochodzenia indoeuropejskiego z grupy języków romańskich. Jako językiem ojczystym posługuje się nim ok. 80 mln ludzi: ok. 65 mln Francuzów, ok. 4,5 mln Belgów (czyli 42%), ok. 1,5 mln Szwajcarów (czyli 20%), a także ok. 8 mln mieszkańców kanadyjskich prowincji Québec, Ontario i Nowy Brunszwik. Ok. 201 milionów osób na całym świecie używa francuskiego jako języka głównego (oszacowanie z 2009 r. według Organisation mondiale de la Francophonie), a 72 miliony jako drugiego języka codziennego (w tym krajach Maghrebu). Wiele z tych osób mieszka w krajach, w których francuski jest jednym z języków urzędowych, bądź powszechnie używanych (54 kraje). Paradoksalnie, w Algierii, Maroku, i Tunezji, gdzie nie ma statusu języka urzędowego, jest bardziej rozpowszechniony niż w wielu krajach Czarnej Afryki, w których jest jedynym językiem urzędowym.
Warto wiedzieć że... beta
Akrotiri – brytyjska suwerenna baza wojskowa w południowej części Cypru, mająca formalnie status terytorium zamorskiego. Umiejscowiona jest na półwyspie o tej samej nazwie, pomiędzy zatokami Episkopi i Akrotiri, na południe i na zachód od Limassol. Stacjonuje tam ok. 1300 żołnierzy. Ośrodek administracyjny mieści się w Episkopi (jest wspólny dla Akrotiri i Dhekelii). Utworzona w 1960 roku na podstawie „traktatu dotyczącego ustanowienia Republiki Cypryjskiej” (ang. „Treaty concerning the establishment of the Republic of Cyprus”), podpisanym przez Wielką Brytanię, Grecję, Turcję i Cypr. Terytorium suwerennych baz Akrotiri i Dhekelii jest zarządzane przez administratora mianowanego przez brytyjskiego monarchę, który jest jednocześnie dowódcą wojsk brytyjskich na Cyprze. Obecnie funkcję administratora pełni Jamie Gordon.
Wspólnota zamorska (collectivités d’outre-mer lub COM) – termin wprowadzony poprawką do konstytucji 28 marca 2003, by określić niektóre terytoria Francji, które wcześniej nosiły nazwę terytoriów zamorskich (territoire d’outre mer) lub wspólnot terytorialnych o szczególnym statusie (collectivités territoriales à statut particulier).
Na mapach: 36°08′N 5°21′W/36,133333 -5,350000 Gibraltar (zniekształcone arab. جبل طارق – Dżabal al-Tarik, "góra Tarika") – skalisty półwysep na południowym wybrzeżu Półwyspu Iberyjskiego, u wyjścia Morza Śródziemnego na Ocean Atlantycki; od 1713 terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii.
Pojęcie autonomia pochodzi od (staro)greckiego αυτονομία, (αὐτονομία) autonomía = możliwość stanowienia norm samemu sobie, samodzielność prawna. Dziś używa się go w zależności od dyscypliny (gospodarka, prawo, polityka) lub kontekstu w znaczeniu suwerenność, niezawisłość, niezależność, samorządność, (całkowita lub częściowa).
Polinezja Francuska – wspólnota zamorska Francji obejmująca 5 archipelagów i ponad 150 wysp na Oceanie Spokojnym, we wschodniej części Polinezji. Łączna powierzchnia wysp to 3521 km², a ludność – 259,7 tys. mieszk. (2007). Stolicą tego terytorium jest Papeete (26 tys., 2007) na wyspie Tahiti. Językiem urzędowym jest język francuski.
Państwo – organizacja posiadająca monopol na stanowienie i wykonywanie prawa na określonym terytorium. Posiada zdolność do nawiązywania i utrzymywania stosunków dyplomatycznych z innymi państwami. Państwo jest często mylone z narodem i krajem.
Pitcairn (Wyspy Pitcairn, Henderson, Ducie i Oeno; ang. Pitcairn Islands; Pitcairn, Henderson, Ducie, and Oeno Islands; pitkern Pitkern Ailen) – grupa 4 wysp leżących na Oceanie Spokojnym w Polinezji między Australią a Ameryką Południową (położenie geograficzne: 25°04′S, 130°05′W). Do Pitcairn Islands Group należą wyspy Pitcairn (4,53 km²), Henderson, Ducie, Oeno (te trzy ostatnie są niezamieszkane) o łącznej powierzchni 47 km².