Terytorium Północne
Przeczytaj także...
Alice Springs – miasto położone w Terytorium Północnym w Australii. Według spisu ludności z (2006), zamieszkuje je 21 622 osób – jest to drugie co do wielkości miasto Terytorium Północnego. W języku angielskim, szczególnie w Australii, nazywa się je często "the Alice". Tereny na których się znajduje są nazywane przez zamieszkujące je plemię aborygeńskie Ardente "Mparntwe".Katherine – miasto w Australii, w Terytorium Północnym. Położone ok. 320 km na południowy wschód od Darwin. Liczy 5849 mieszkańców i jest trzecim największym miastem Terytorium (po Darwin i Alice Springs).
Gove Peninsula – półwysep w Australii, stanowiący niewielką odnogę Ziemi Arnhema na obszarze Terytorium Północnego. W 1952 na Gove odkryto złoża boksytów, eksploatowane obecnie metodą odkrywkową. Główna miejscowością na półwyspie jest Nhulunbuy.
Alice Springs – miasto położone w Terytorium Północnym w Australii. Według spisu ludności z (2006), zamieszkuje je 21 622 osób – jest to drugie co do wielkości miasto Terytorium Północnego. W języku angielskim, szczególnie w Australii, nazywa się je często "the Alice". Tereny na których się znajduje są nazywane przez zamieszkujące je plemię aborygeńskie Ardente "Mparntwe".Katherine – miasto w Australii, w Terytorium Północnym. Położone ok. 320 km na południowy wschód od Darwin. Liczy 5849 mieszkańców i jest trzecim największym miastem Terytorium (po Darwin i Alice Springs).
Gove Peninsula – półwysep w Australii, stanowiący niewielką odnogę Ziemi Arnhema na obszarze Terytorium Północnego. W 1952 na Gove odkryto złoża boksytów, eksploatowane obecnie metodą odkrywkową. Główna miejscowością na półwyspie jest Nhulunbuy.
Terytorium Północne (ang. Northern Territory, NT) – federalne terytorium Związku Australijskiego.
Spis treści
Geografia[]
Terytorium Północne zajmuje centralną i północną część kontynentu australijskiego. Ważniejsze miasta to (ludność w 2011 na podstawie spisu powszechnego):
Australia (Związek Australijski, Commonwealth of Australia) – państwo położone na półkuli południowej, obejmujące najmniejszy kontynent świata, wyspę Tasmanię i inne znacznie mniejsze wyspy na Oceanie Indyjskim i Spokojnym. Jedyny kraj, który obejmuje cały kontynent. Siłą rzeczy nie posiada granic lądowych z żadnym państwem.The Ghan (skrót z ang. The Afghan Express) – transkontynentalna linia kolejowa w Australii, łącząca Adelaide poprzez Alice Springs z Darwin. Jej długość wynosi 2979 kilometrów. Budowę linii rozpoczęto w roku 1878 w miejscowości Port Augusta, a zakończono, ze względów finansowych, dopiero po 126 latach – w październiku 2003 roku.
Terytorium jest bardzo słabo zaludnione a większą jego część stanowią obszary pustynne. W części centralnej znajdują się dwie niezwykłe formacje skalne, Uluru (Ayers Rock) oraz Kata Tjuta (The Olgas), które są otaczane czcią przez Aborygenów oraz stanowią atrakcję turystyczną. Na terenie terytorium położony jest też Park Narodowy Kakadu.
Uluru, Oolora (znana także pod nazwą ang. Ayers Rock oraz The Rock) – formacja skalna w centralnej części Australii, na Terytorium Północnym. Znajduje się w parku narodowym Uluru-Kata Tjuta, niedaleko miasteczka Yulara, 400 km na południowy zachód od Alice Springs. Liczy ponad 300 m wysokości i 8 km obwodu. Przez wiele lat Uluru było uznawane za największy monolit świata. Nie jest to jednak prawdą, gdyż monolit Mount Augustus jest ponad dwukrotnie większy. Ponadto wedle nowszych badań Uluru wcale nie jest monolitem, lecz częścią większej formacji skalnej, do której należą również Kata Tjuta i Mount Connor. Jest przykładem twardzielca.Australia Południowa – jeden ze stanów Australii, położony jest w centralno-południowej części kontynentu australijskiego, u brzegów Oceanu Południowego. Ma obszar 1 043 514 km². Stolicą Australii Południowej jest Adelaide, znana jako "City of Churches" (Miasto Kościołów). Australia Południowa została założona jako kolonia Wielkiej Brytanii w 1836 roku i przyłączyła się do Związku Australijskiego (Australii) w 1901. Ludność Południowej Australii to w przybliżeniu 1,60 mln osób (IX 2008), większość z nich mieszka w stolicy stanu, w pobliżu brzegu oceanu i wzdłuż rzeki Murray .
Ustrój polityczny[]
Zobacz szerzej w kategorii: Polityka Terytorium Północnego
Choć formalnie kontrolę nad Terytorium sprawują władze federalne Australii, w praktyce od 1978 cieszy się ono stopniem samodzielności bardzo zbliżonym do stanów. Władzę ustawodawczą stanowi dwudziestopięcioosobowe Zgromadzenie Ustawodawcze. Na czele władzy wykonawczej nominalnie stoi administrator, powoływany przez gubernatora generalnego Australii na wniosek rządu federalnego i na podstawie rekomendacji rządu Terytorium. Faktycznie codzienną administracją Terytorium kieruje szef ministrów, będący odpowiednikiem premierów stanowych. Pochodzi on z nominacji administratora, który zwyczajowo powołuje na to stanowisko lidera większości parlamentarnej.
Aneksja (łac. annexio – przyłączenie) – zagarnięcie, przyłączenie przez jedno państwo całości lub części terytorium innego państwa, najczęściej przy użyciu siły lub w wyniku wygranej wojny. Współcześnie zakazana przez prawo międzynarodowe. Przykładem aneksji jest np. zagarnięcie przez Niemcy w wojnie z Francją w 1871 Alzacji i Lotaryngii, aneksja przez Niemcy zachodnich terenów Polski w październiku 1939 r., czy aneksja przez ZSRR – w październiku 1939 – terenów wschodnich województw II Rzeczypospolitej, a w czerwcu 1940 państw nadbałtyckich: Litwy, Łotwy, Estonii, i rumuńskiej Besarabii.Szef ministrów Terytorium Północnego (Chief Minister of the Northern Territory) - faktycznie najważniejszy (choć formalnie sytuujący się w hierarchii poniżej administratora) urzędnik władzy wykonawczej Terytorium Północnego w Australii. Urząd ten powstał w 1974 i początkowo nosił nazwę lidera większości (Majority Leader). W 1978, kiedy Terytorium uzyskało stopień samodzielności porównywalny z australijskimi stanami, stanowisko to uzyskało obecną nazwę i stało się odpowiednikiem premierów stanów. Zwyczajowo szefem ministrów zostaje przywódca partii posiadającej większość w parlamencie Terytorium. Oficjalnej nominacji dokonuje administrator.
Historia[]
Dokument aneksyjny z 1863 r.
Terytorium Północne w latach 1825-1863 było częścią Nowej Południowej Walii, a następnie do 1911 wchodziło w skład Australii Południowej. Od 1 stycznia 1911 pozostawało pod kontrolą władz federalnych. W 1978 terytorium uzyskało własny rząd. W 1998 odbyło się referendum w sprawie przekształcenia referendum w siódmy stan Australii, w którym 51,9% mieszkańców opowiedziało się za utrzymaniem dotychczasowego statusu.
Park Narodowy Kakadu – park narodowy położony w północnej części Terytorium Północnego w Australii. Utworzony w 1981, następnie dwukrotnie rozszerzony, w 1987 i 1992. Zajmuje powierzchnię 19 804 kilometrów kwadratowych (rozciąga się mniej więcej na powierzchni prostokąta o bokach 100 i 200 kilometrów). W 1981 park został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.Aborygeni (z łac. ab origine - "od początku", czyli "ci, którzy byli tu od początku") - rdzenni mieszkańcy Australii.
Gospodarka[]
Gospodarka Terytorium Północnego opiera się głównie na przemyśle i turystyce.
Przemysł[]
Transport[]
Zobacz też[]
Przypisy
- ↑ 3101.0 - Australian Demographic Statistics, Dec 2011
- Census. Advanced search. Australian Bureau of Statistics. [dostęp 2014-09-06].
- 2011 Census QuickStats. Darwin. Australian Bureau of Statistics. [dostęp 2014-09-06].
- 2011 Census QuickStats. Palmerston. Australian Bureau of Statistics. [dostęp 2014-09-06].
- 2011 Census QuickStats. Alice Springs. Australian Bureau of Statistics. [dostęp 2014-09-06].
- 2011 Census QuickStats. Katherine. Australian Bureau of Statistics. [dostęp 2014-09-06].
Bibliografia[]
Linki zewnętrzne[]
Referendum w Terytorium Północnym w 1998 roku odbyło się w sobotę, 3 października i dotyczyło wyrażenia zgody na przekształcenie Terytorium Północnego z terytorium federalnego w siódmy stan Australii. Referendum zakończyło się wygraną zwolenników pozostania Terytorium przy dotychczasowym statusie, choć niewielką przewagą głosów.Kata Tjuta (znane także jako Olga, ang. The Olgas) – grupa 30 monolitów znajdujących się w Australii na terenie Terytorium Północnego niedaleko od Uluru. Zbudowane są z prekambryjskich, bardzo zwietrzałych skał, najwyższy z nich wznosi się na wysokość 1096 m n.p.m., około 450 m nad poziom pustyni.
Warto wiedzieć że... beta
Lista dróg w Terytorium Północnym. Terytorium Północne, mimo bardzo małej populacji, posiada dobrą sieć połączeń drogowych. Miasta, większość miejscowości oraz atrakcje turystyczne, połączone są drogami z utwardzoną nawierzchnią. Wszystkie drogi i ich odcinki, posiadają oficjalne nazwy własne i oznaczenia numeryczne.
Mangan (Mn, łac. manganum) – pierwiastek chemiczny należący w układzie okresowym do grupy metali przejściowych.
Gubernator generalny Związku Australijskiego (ang. Governor-General of the Commonwealth of Australia) – reprezentant Korony Brytyjskiej w Dominium Australii. Ma prawo mianowania ministrów i sędziów, rozwiązania parlamentu oraz sygnowania ustaw. Przewodniczy Federalnej Radzie Wykonawczej i jest nominalnym dowódcą Australijskich Sił Zbrojnych.
Groote Eylandt - wyspa w pobliżu północnych brzegów Australii, w Zatoce Karpentaria, część Terytorium Północnego.
Park Narodowy Uluru–Kata Tjuta - (Uluru-Kata Tjuta National Park) - park narodowy utworzony w roku 1958, położony na obszarze Terytorium Północnego w Australii.
Administrator Terytorium Północnego (Administrator of the Northern Territory) - formalnie najwyższy urząd we władzy wykonawczej Terytorium Północnego w Australii. W praktyce administratorzy przestali kierować administracją Terytorium w roku 1979, kiedy uzyskało ono stopień samodzielności porównywalny z sześcioma australijskimi stanami. Od tego czasu administrator pełni rolę analogiczną do tej, jaką w stanach wypełniają ich gubernatorzy. Posiada bardzo szerokie kompetencje - m.in. powołuje premiera, rozpisuje wybory do regionalnego parlamentu, a także podpisuje jego ustawy. W praktyce administrator zawsze mianuje szefem rządu lidera większości w parlamencie, a następnie korzysta ze swych prerogatyw jedynie na jego wniosek.
Nowa Południowa Walia (ang. New South Wales, NSW) – najstarszy i najbardziej zaludniony stan Australii. Leży w południowo-wschodniej części kraju. Na północy graniczy ze stanem Queensland, od zachodu z Australią Południową, a od południa ze stanem Wiktoria. Ponadto sąsiaduje z Australijskim Terytorium Stołecznym, który jest enklawą wewnątrz Nowej Południowej Walii, oraz z Terytorium Jervis Bay, będącym półenklawą. Stolicą stanu i jego największym miastem jest Sydney.