Terytorium (biologia)

Wilk znaczący moczem swoje terytorium

Terytorium – obszar zajmowany wyłącznie przez jedno zwierzę lub grupę zwierząt. Własne terytorium zwiększa szanse przeżycia osobnika, gdyż zapewnia mu dostateczną ilość pokarmu, kryjówki przed drapieżnikami, materiał do budowy gniazda lub legowiska oraz wszystkie elementy mające znaczenie w wychowaniu potomstwa. Terytorium może być zajmowane przez zwierzę na stałe lub okresowo.

Drapieżnictwo – sposób odżywiania się organizmów, polegający na wykorzystaniu jako pokarm ciała innego zwierzęcia i w odróżnieniu od pasożytnictwa prowadzący do śmierci ofiary. Jest jedną z form oddziaływań antagonistycznych, korzystną dla drapieżnika, a niekorzystną dla ofiary; może mieć charakter międzygatunkowy lub wewnątrzgatunkowy (kanibalizm).Wilk, wilk szary (Canis lupus) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych (Canidae), zamieszkującego lasy, równiny, tereny bagienne oraz góry Eurazji i Ameryki Północnej. Potrzebuje, jako gatunek o skłonnościach terytorialnych, dużych przestrzeni. Zwykle terytorium zajmowane przez watahę to 100-300 km², ale wielkość ta zależy od dostępności pokarmu i terenu. Może występować współużytkowanie części terenu przez dwie konkurujące watahy. Wilk jest wytrwałym wędrowcem, jest w stanie w dobę pokonać dystans kilkudziesięciu kilometrów. W poszukiwaniu partnerki samiec potrafi w ciągu 2 tygodni przebyć ponad 600 km.

Osobniki uznające terytorium za swoje zaznaczają swoją obecność specyficznymi dla danego gatunku sygnałami (chemicznymi, wizualnymi lub dźwiękowymi) oraz są gotowe je bronić, głównie przed innymi osobnikami tego samego gatunku, a nawet tej samej płci (terytorium rozrodcze samca lub samicy). Terytorium jest zwykle częścią areału osobniczego, czasami się z nim pokrywa.

Areał osobniczy – w ekologii zwierząt obszar patrolowany przez danego osobnika w związku z codziennym zdobywaniem pokarmu, kryjówką, czy też rozrodem. Obejmuje obszar uznawany przez danego osobnika za własny, w którym znajdują się wszystkie potrzebne mu do życia elementy, broniony przed innymi osobnikami (terytorium, rewir) oraz obszar wspólny. U osobników z silnie rozwiniętym terytorializmem areał osobniczy może się pokrywać z terytorium. U zwierząt stadnych obserwuje się odwrotny proces – własne terytorium zmniejsza się na rzecz obszaru wspólnego. Grupa (stado) traktuje wówczas wspólny teren jako terytorium bronione przed osobnikami spoza grupy.Wędrówki zwierząt, migracje zwierząt – zazwyczaj sezonowe i regularne przemieszczanie się zwierząt (osobników, stad lub całych populacji) na różne odległości. Migracje występują u wszystkich kręgowców i u niektórych bezkręgowców. Zwierzęce wędrówki klasyfikowane są według kilku kryteriów.

Wielkość terytorium jest zależna od wielkości zwierzęcia oraz dostępności spożywanego pokarmu. Zwykle gatunki drapieżne zajmują większe terytoria niż pozostałe gatunki zwierząt.

Instynktowne zachowania zwierzęce polegające na obronie swojego terytorium to terytorializm.

Zobacz też

wędrówki zwierząt

Bibliografia

1. Wolfgang Ullrich: Zoopsychologia. [„Bibl. Problemów” t. 185]. Warszawa: PWN, 1973.
2. Edward Osborne Wilson: Socjobiologia. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo s.c., 2001. ISBN 83-7150-682-1.