Teleskop zwierciadlany
Podstrony: 1 [2] [3]
Galaktyka (z gr. γαλα – mleko) – duży, grawitacyjnie związany układ gwiazd, pyłu i gazu międzygwiazdowego oraz niewidocznej ciemnej materii. Typowa galaktyka zawiera od 10do 10 gwiazd orbitujących wokół wspólnego środka masy.Laurent Cassegrain francuski ksiądz (ur. ok. 1629 r, zm. 31 sierpnia 1693 r). Do samej śmierci pracował w Wyższej Szkole w Chartres wykładając fizykę. Istnieją dowody na to, że był twórcą teleskopu zwierciadlanego Cassegraina, którego konstrukcja okazała się lepsza od teleskopu Newtona. Teleskop ten składa się z dwóch zwierciadeł, przy czym osie optyczne obu leżą na jednej prostej. Teleskopy zwierciadlane odgrywają do dzisiaj dużą rolę w astronomii, ponieważ eliminują aberrację chromatyczną występującą w teleskopach soczewkowych.
Teleskop zwierciadlany (reflektor) – teleskop optyczny, używający zwierciadeł, zamiast soczewek, do skupiania światła.
Historia[ | edytuj kod]
Podstawowym problemem trapiącym wczesne, XVII-wieczne lunety była aberracja chromatyczna i aberracja sferyczna. W lunetach tych stosowano pojedynczą soczewkę jako obiektyw, co sprawiało, że oba rodzaje aberracji manifestowały się szczególnie silnie (pierwszy obiektyw achromatyczny został wynaleziony dopiero w I połowie XVIII wieku). Początkowo z problemem tym próbowano sobie radzić stosując lunety o monstrualnie długich ogniskowych (soczewka o bardzo małej światłosile jest praktycznie pozbawiona obu aberracji). Przykładem takich konstrukcji może być luneta Jana Heweliusza o długości ponad 40 metrów, lub stosowane w I połowie XVII wieku teleskopy powietrzne (aerial telescopes). Były to lunety pozbawione tubusu, składające się z długoogniskowego obiektywu osadzonego ruchomo na wysokim maszcie i okularu trzymanego przez obserwatora w ręce, połączonego z oprawą obiektywu przy pomocy naciągniętej linki. Konstrukcje te były jednak niewygodne w użyciu, posiadały małe pole widzenia a wycelowanie lunety na obiekt i jego późniejsze utrzymanie w polu widzenia było zadaniem ekstremalnie trudnym. Pomysł zastosowania w teleskopie zwierciadła wklęsłego zamiast soczewki jako elementu skupiającego światło narodził się w połowie XVII wieku. Zwierciadło z definicji pozbawione jest aberracji chromatycznej (ponieważ podczas odbicia światło nie zmienia ośrodka w którym się rozchodzi), natomiast aberrację sferyczną można korygować dobierając odpowiednio kształt zwierciadła. Jeden z pierwszych projektów teleskopu zwierciadlanego stworzył około 1663 roku James Gregory, lecz praktycznej realizacji doczekał się on (za sprawą Roberta Hooke'a) dopiero 10 lat później. Zbudowanie pierwszego działającego teleskopu zwierciadlanego (około roku 1670) przypisuje się angielskiemu uczonemu Isaacowi Newtonowi, który zaprojektował i wykonał instrument własnego pomysłu. Od XVII aż do połowy XIX wieku zwierciadła teleskopów wykonywane były ze specjalnego brązu ("speculum metal"), łatwego do obróbki mechanicznej (szlifowania i polerowania), ale posiadającego względnie niewielki współczynnik odbijalności światła i dość szybko tracącego swoje właściwości wskutek korozji. Z takiego materiału zostało m.in. wykonane w 1789 roku zwierciadło 126 cm teleskopu Williama Herschela oraz w 1845 roku 183 cm zwierciadło teleskopu Leviathan of Parsonstown. Metalowe zwierciadła zostały wyparte przez szklane w II połowie XIX wieku, po wynalezieniu technologii powlekania szkła cienką warstwą srebra, posiadającego znacznie lepszy współczynnik odbijalności.
Wykonanie zwierciadła teleskopowego jest znacznie prostsze i tańsze, niż wykonanie obiektywu achromatycznego o porównywalnej średnicy (wyszlifować należy tylko jedną zamiast co najmniej czterech powierzchni). Poza tym w przypadku zwierciadła dużo łatwiej jest zapewnić mu odpowiednią sztywność i uniknąć gięcia pod własnym ciężarem (zwierciadło może być od spodu podparte praktycznie na całej powierzchni, soczewka tylko na obwodzie). Z tego powodu wszystkie duże teleskopy budowane po II połowie XIX wieku są teleskopami zwierciadlanymi.
2 listopada 1917 roku w Obserwatorium na Mount Wilson w USA uruchomiono największy wówczas na świecie teleskop ze szklanym zwierciadłem o średnicy 100 cali (254 cm). Teleskop ten (nazywany teleskopem Hookera od nazwiska fundatora, Johna Hookera) przyczynił się do dokonania wielu ważnych odkryć w dziedzinie astronomii, m.in. pozwolił na zaobserwowanie pojedynczych gwiazd w galaktykach innych niż Droga Mleczna oraz odkrycie ucieczki galaktyk przez Edwina Hubble'a. Teleskop Hookera przez ponad 30 lat był największym teleskopem na świecie. Kolejny rekord został pobity w 1948 roku przez 508 cm teleskop Hale'a umieszczony w obserwatorium na Mount Palomar, a następny w 1975 roku przez rosyjski teleskop BTA-6 o średnicy zwierciadła 6 metrów, oddany do użytku w Specjalnym Obserwatorium Astrofizycznym Rosyjskiej Akademii Nauk na górze Pastuchowa na Kaukazie.
Teleskop BTA-6 i teleskop Hale'a są dwoma największymi teleskopami wyposażonymi w zwierciadło w postaci monobloku szklanego. Konstrukcja pojedynczych zwierciadeł o większych średnicach napotyka na poważne trudności technologiczne, dlatego współcześnie budowane duże teleskopy są wyposażone w zwierciadła mozaikowe, składające się wielu mniejszych segmentów. Przykładami takich teleskopów mogą być teleskopy Kecka, SALT lub Gran Telescopio Canarias. W planach jest budowa jeszcze większych teleskopów, m.in. europejskiego (ESO) teleskopu ELT z mozaikowym zwierciadłem o średnicy 39,3 m.
Podstrony: 1 [2] [3]