Teatr rzymski
Podstrony: 1 [2] [3]
Lucius Afranius - komediopisarz rzymski żyjący w drugiej połowie II wieku p.n.e.. Z jego twórczości do naszych czasów zachowało się 40 tytułów dzieł i około 200 ich fragmentów. Był twórcą i jednym z największych przedstawicieli fabula togata, czyli rzymskiej komedii narodowej, a także bardzo popularnym komediografem w Rzymie. W swoich dziełach poruszał najczęściej tematy z codziennego życia klasy średniej. Sporo zapożyczył z twórczości Menandra.Sycylia (wł., łac. Sicilia, w starożytności Trinacria) – największa wyspa na Morzu Śródziemnym (25 710 km²), leżąca na południowy zachód od Półwyspu Apenińskiego, od którego oddziela ją wąska Cieśnina Mesyńska. Zamieszkuje ją około 5 milionów mieszkańców.
Teatr rzymski – budowla służąca wystawianiu sztuk widowiskowych (komedii, tragedii, sztuk mimicznych), wywodząca się z teatrów Grecji klasycznej i mająca wiele cech wspólnych z teatrem greckim okresu hellenistycznego. Mimo że u Rzymian konstrukcja teatru składała się z podobnych elementów architektonicznych, istniały też jednak dość znaczne różnice, uwidocznione przez Witruwiusza w jego traktacie (O architekturze V,6).
Cechy teatru Rzymian[ | edytuj kod]
Odmienne od greckich tragedie i komedie rzymskie wymagały budowli przystosowanej do ich charakteru, jak np. w Pompejach, gdzie pierwotny teatr typu greckiego (z kon. II w. p.n.e.) po podboju przez Rzymian poddano odpowiedniej przeróbce. Teatr tradycyjnie składał się z kolistej przestrzeni dla chóru (orchestra), dookolnej widowni oraz budynku scenicznego zwanego skene, stanowiącego kulisy, a poprzedzonego tarasem (proskenion) – miejscem występu aktorów nad orchestrą. Zmiany wprowadzone przez architektów rzymskich zamieniły kolistą orchestrę na zmniejszoną (chór nie zawsze uczestniczył w rzymskich przedstawieniach), półkolistą, której wolną część przeznaczono dla najdostojniejszych widzów (umieszczano tam np. krzesła kurulne dla senatorów). Główna widownia (cavea) przybrała także kształt półkolisty o amfiteatralnie umieszczonych miejscach dla widzów. Widowisko zostało więc przeniesione na powiększone, obniżone i zbliżone do orchestry proskenion (u Rzymian pulpitum). Niski, zdobiony reliefami i kolumienkami mur hyposkenionu, dzielący obie te części, wykorzystywano dla instalowania kolejnej nowości wprowadzonej przez Rzymian – zapadającej kurtyny (aulaeum) oraz urządzeń wodnych (fontann).
Scena[ | edytuj kod]
Widownia nie sięgała już poza średnicę orchestry, więc wydłużeniu uległa skene, a podwyższeniu – jej fasada (frons scenae), teraz bardziej jeszcze złożona i bogata w architektoniczne zdobienia, służąca nadal za dekoracyjne tło akcji sztuki. Jest to jeden z najbardziej charakterystycznych elementów teatru Rzymian. Faktycznie przedstawia fasadę pałacu o wysokości dochodzącej do trzech pięter. Wyposażona była ona w liczne nisze z posągami, ryzality, kolumny, barwne okładziny marmurowe oraz zdobienia malarskie, dając świadectwo przepychu rzymskiej architektury reprezentacyjnej. Umieszczone w niej drzwi służyły aktorom do wychodzenia na scenę i opuszczania jej; liczba ich była nieparzysta (3-5, w zależności od wielkości teatru). Środkowe, największe (tzw. „drzwi królewskie”) służyły głównym bohaterom, boczne – pozostałym osobom (krańcowo boczne – najmniej istotnym postaciom: gońcom, niewolnikom, podróżnym). Każdej parze drzwi parterowych odpowiadało na piętrze okno dla „boskich” postaci sztuki, uczestniczących w akcji „odgórnie”. Natomiast postacie ze świata podziemnego wchodziły przez hyposkenion. Dodatkową zaletą frons scenae było istotne poprawienie teatralnej akustyki, gdyż odbicie głosu o tę ścianę umożliwiało dobrą słyszalność na całej widowni.
Widownia[ | edytuj kod]
W odróżnieniu od greckich teatrów wykorzystujących stok wzgórza, cavea wznoszona z reguły na płaskim terenie, umieszczana była na podbudowie złożonej z układu sklepionych galerii, co również należało do typowości rzymskiego teatru. Widownię dzielono poziomymi przejściami (praecinctiones) oraz biegnącymi promieniście schodkami (scalaria) na sektory poziome (maeniana) i pionowe (cunei). W tylnej części w narożach o kształcie zbliżonym do trójkąta z wklęsłym bokiem umieszczano klatki schodowe umożliwiające dostęp na widownię. Do klatek prowadziły zewnętrzne, szerokie wejścia umieszczone pod arkadami fasady widowni. W ten sposób wprowadzono jednolitą konstrukcję budowli, nie stosowaną przez Greków. Sama jej fasada wznoszona była jako kilkukondygnacyjny mur arkadowy zwieńczony galerią. Ponieważ frons scenae i cavea sięgały tej samej wysokości, w teatrach rzymskich możliwe było ich przykrycie wiązaniem dachu (widownia grecka była zawsze odkryta), nawet ze stałym sufitem nad sceną. Natomiast nad widownią dla publiczności rozpinano płócienne przykrycie – velarium jako ochronę przed żarem słonecznym.
Budowli teatralnej nierzadko towarzyszył obszerny czworoboczny plac poza sceną, który okolony portykami, obsadzony drzewami i wyposażony w fontanny, służył za miejsce przechadzek.
Podstrony: 1 [2] [3]