Sztuczny zbiornik wodny

Zbiornik retencyjny w Chocieszowie

Zapora suchego zbiornika retencyjnego w Stroniu Śląskim

Zbiornik retencyjny (sztuczne jezioro zaporowe) – sztuczny zbiornik wodny, który powstał w wyniku zatamowania wód rzecznych przez zaporę wodną. Zazwyczaj powstają one w terenach górskich, gdzie koszt budowy zapory w węższej dolinie jest niższy. Zbiorniki te mogą pełnić wiele funkcji, wśród których pewne nawet się wykluczają (np. funkcja energetyczna i przeciwpowodziowa, funkcja zaopatrzenia w wodę i rekreacyjna).

Kariba – największe na świecie jezioro antropogeniczne, stworzone przez człowieka jezioro i rezerwuar zlokalizowany na rzece Zambezi mniej więcej w połowie drogi między jej źródłem a ujściem. Jezioro leży na granicy pomiędzy Zambią a Zimbabwe. Kariba powstało między 1958 a 1963 w wyniku wybudowania tamy Kariba na jego północnowschodnim końcu, woda wypełnił dawny kanion wyrzeźbiony przez rzekę Zambezi i zmusiła do przeniesienia się wielu ludzi z lokalnego ludu Tonga.Stany Zjednoczone, Stany Zjednoczone Ameryki (ang. United States, US, United States of America, USA) – federacyjne państwo w Ameryce Północnej graniczące z Kanadą od północy, Meksykiem od południa, Oceanem Spokojnym od zachodu, Oceanem Arktycznym od północnego zachodu i Oceanem Atlantyckim od wschodu.

Funkcje zbiorników retencyjnych[ | edytuj kod]

Podstawowe funkcje zbiorników retencyjnych to:

gromadzenie wód na potrzeby ludności i przemysłu,

wykorzystanie energii wodnej (hydroenergetyka),

ochrona przed powodziami lub utrzymanie żeglowności rzeki poprzez zmniejszenie nieregularności przepływów wody,

podniesienie przepływów niżówkowych poniżej piętrzenia,

wykorzystanie w celach irygacyjnych,

rozwój turystyki, rekreacji i sportu.

W odniesieniu do zbiorników retencyjnych nie powinno używać się terminu jezioro, zarezerwowanego dla naturalnych zbiorników wodnych.

Zbiornik Brokopondo (hol. Brokopondostuwmeer, wcześniej: Zbiornik prof. dr. inż. J.W. van Blommesteina, Prof. Dr. Ir. W.J. van Blommesteinmeer) – sztuczny zbiornik wodny w Surinamie na rzece Gran Rio (Surinam). Współrzędne geograficzne: 4°48′48″N 55°04′19″W/4,813333 -55,071944. Jeden z największych sztucznych zbiorników wodnych świata, zajmuje powierzchnię 1560 km². Obecna nazwa pochodzi od nazwy miasta Brokopondo i dystryktu Brokopondo. Poprzednia nazwa nadana była na część holenderskiego inżyniera hydrotechnika Willema Johana van Blommesteina.Egipt (arab. مصر Miṣr; dialekt egipski: Máṣr (/masˤɾ/); łac. Aegyptus, gr. Αίγυπτος Aígyptos), nazwa oficjalna Arabska Republika Egiptu (arab. جمهوريّة مصر العربيّة Dżumhurijjat Misr Al-Arabijja) – państwo położone w północno-wschodniej Afryce z półwyspem Synaj w zachodniej Azji. Egipt graniczy z Izraelem i Strefą Gazy na północnym wschodzie, Sudanem na południu i Libią na zachodzie. Od północy rozpościera się Morze Śródziemne, a na wschodzie Morze Czerwone.

Podział zbiorników sztucznych[ | edytuj kod]

Wyróżnia się następujące rodzaje zbiorników sztucznych:

Zbiorniki retencyjne – zbiorniki, których zadaniem jest magazynowanie wody w okresach jej nadmiaru w celu wykorzystania jej w innym okresie. Zbiorniki retencyjne charakteryzują się dużymi różnicami poziomów wody. Wahania stanów zależą od wielkości dopływu wody ze zlewni oraz od potrzeb gospodarczych użytkowników.
Zbiorniki wyrównawcze – specyficzny rodzaj zbiorników, funkcjonują one jako zbiorniki pomocnicze przy dużych zbiornikach retencyjnych. Głównym zadaniem zbiorników wyrównawczych jest magazynowanie tzw. przepływów szczytowych ze zbiorników retencyjnych celem ich wyrównania.
Zbiorniki przepływowe – powstają w wyniku przegrodzenia rzek jazami, których zadaniem jest utrzymanie w zasadzie stałego poziomu piętrzenia. Typowe zbiorniki przepływowe mają bardzo małe zdolności retencyjnych i charakteryzują się w zasadzie stałym poziomem piętrzenia.
Zbiorniki suche – zbiorniki przeciwpowodziowe. Budowle piętrzące, tworzące zbiorniki suche mają urządzenia upustowe bez zamknięć. Rzeka swobodnie przepływa przez czaszę zbiornika i urządzenia upustowe, do czasu gdy przepływ staje się większy od zdolności przepustowych stopnia. Większe dopływy są magazynowane w zbiorniku, aż do osiągnięcia maksymalnego piętrzenia. Po przejściu fali powodziowej następuje samoczynne stopniowe opróżnienie się zbiornika. Pomiędzy przejściami fal powodziowych czasze zbiorników najczęściej są wykorzystywane jako pastwiska.
Zbiorniki przeciwpożarowe – zbiorniki przeciwpożarowe, stosunkowo niewielkie zbiorniki w aglomeracjach miejskich i na terenach z deficytem wody.

Przykłady zbiorników retencyjnych[ | edytuj kod]

Polska[ | edytuj kod]

W Polsce istnieje około stu retencyjnych zbiorników wodnych o pojemności powyżej 1 hektometra sześciennego, z czego blisko połowa uruchomiona została przed II wojną światową. Najstarszym z nich, uruchomionym w 1848 roku jest zbiornik Zapora na rzece Brdzie.

Gospodarowanie rezerwą powodziową – metody gospodarki i sterowania przepływem na zbiornikach wodnych, mające na celu przechwycenie w zbiorniku szczytu fali powodziowej, lub wyrównanie odpływu rocznego.Jezioro – naturalny śródlądowy zbiornik wodny, którego występowanie uwarunkowane jest istnieniem zagłębienia (misy jeziornej), w którym mogą gromadzić się wody powierzchniowe, oraz zasilaniem przewyższającym straty wody wskutek parowania lub odpływu. Większość jezior występuje na obszarach zajmowanych niegdyś przez lodowiec. Woda z topniejącego lodowca wypełniała doliny i tworzyła jeziora. Powstanie mis jeziornych wiąże się przede wszystkim z procesami geologicznymi. Zasilanie należy natomiast przede wszystkim od warunków klimatycznych. Jezioro różni się od stawu występowaniem strefy afotycznej – światło nie dociera do dna uniemożliwiając tam rozwój roślinności.