Szpadel
Język wysokoniemiecki (niem. hochdeutsche Sprache, neuhochdeutsche Sprache, Hochdeutsch, Neuhochdeutsch) – język etniczny lub makrojęzyk posiadający co najmniej trzy warianty standardowe, część kontinuum dialektalnego języków zachodniogermańskich. W węższym znaczeniu termin Hochdeutsch odnosi się do standardowego języka literackiego (język ten opisany jest w haśle język niemiecki). W szerszym znaczeniu jest to zespół dialektów, przeciwstawny dialektom dolnoniemieckim, które obecnie uznawane są za odrębny język. Zespół ten jest bardzo zróżnicowany regionalnie i niektóre dialekty – takie jak dialekt używany w niemieckojęzycznej części Szwajcarii (schweizerdeutsch lub schwyzertüütsch, po polsku zwany też językiem alemańskim) – są czasem klasyfikowane jako osobne języki.Narzędzie – przedmiot lub urządzenie służące do bezpośredniego oddziaływania w procesie pracy na przedmiot pracy stanowiące wyposażenie człowieka lub maszyny. Większość prostych narzędzi jest maszynami prostymi. Narzędzie pozwala wykonać to, czego przeciętny człowiek nie byłby w stanie wykonać "gołymi rękami", lub ułatwia to, co może wykonać sam. Narzędziami posługują się też niektóre gatunki zwierząt.
Widły – ręczne narzędzie rolnicze, składające się z drzewca oraz metalowej końcówki z długimi, lekko zakrzywionymi ku przodowi zębami. Widły służą do prac typu zbieranie siana lub słomy, załadunek liści buraka z rzędów, nakładanie obornika, spulchnianie gleby. W przeszłości używano również wideł wykonanych w całości z drewna.
Szpadel – narzędzie ręczne przeznaczone do rozcinania gleby, kopania i robienia wykopów; rodzaj łopaty. Pierwotnie szpadel wykonany był z drewna. Po odkryciu rzemiosła metalurgicznego szpadle zaczęto zaopatrywać w ostrzejsze zakończenia z metalu. Przed pojawieniem się metalowych szpadli praca przy usuwaniu ziemi była mniej wydajna i skuteczna. Przy przenoszeniu błota i ziemi, oprócz szpadla, potrzebne były dłuta do rozkruszania ziemi. Szpadel z metalową końcówką umożliwił jednoczesne rozkruszanie i przenoszenie ziemi, powodując wzrost skuteczności i wydajności pracy.
Etymologia[ | edytuj kod]
Termin "szpadel" wywodzi się z języka staroangielskiego: ‘spadu, spædu (f.) lub spada (m.). To samo słowo może być znalezione w języku starofryzyjskim: spade oraz starosaksońskim: spado. "Spaten" z języka wysokoniemieckiego występuje wyłącznie we wczesnym współczesnym języku niemieckim i jest prawdopodobnie zapożyczeniem z języka niskoniemieckiego. Skandynawska forma jest zapożyczeniem z języka niemieckiego. Termin jest także ściśle spokrewniony z greckim σπαθη, tudzież łacińskim spatha.
Wzory szpadli[ | edytuj kod]
Istnieje wiele wzorów, kształtów i rozmiarów szpadli ze względu na różnorodne ich przeznaczenie. Najbardziej popularnym jest szpadel ogrodowy, który zazwyczaj posiada długie stylisko (J), jest szeroki i tak dopasowany, by umożliwić postawienie na nim stopy, aby wprowadzić szpadel w ziemię. Irlandzki szpadel jest podobny do ogrodowego, mimo to ma cieńsze zakończenie. Szpadel żelazny do trawy posiada krótką zaokrągloną końcówkę i przeznaczony jest do przycinania i odrzucania trawy. Widły do kopania, podobne do klasycznych wideł, przeznaczone są do rozpulchniania ziemi, używane w ogrodnictwie.
Narzędzie do kopania[ | edytuj kod]
W ogrodnictwie szpadel występuje jako narzędzie do kopania i spulchniania ziemi lub rozkruszania grud ziemi. Razem z widłami stanowi jedno z głównych narzędzi przeznaczone do ręcznego użytkowania w ogrodnictwie i rolnictwie. Typowy kształt szpadla to szeroka płaska płaszczyzna z punktowo zakończonym ostrzem, zagiętym lub prostym. Górna krawędź po obydwu stronach płaszczyzny pozwala umieścić na niej stopę, aby móc wepchnąć szpadel w ziemię. Stylisko zakończone jest w kształcie litery T, czasem formuje rodzaj ucha lub pierścienia do umieszczenia w nim dłoni.