Szarpane Turnie
Przeczytaj także...
Język słowacki (słow. slovenský jazyk, też slovenčina) należy do zachodniosłowiańskiej grupy językowej. Językiem tym posługuje się ponad 6 mln osób – przede wszystkim na Słowacji i w należącej do Serbii Wojwodinie, gdzie jest jednym z języków urzędowych. Używają go także Słowacy mieszkający w Polsce, Rumunii, na Węgrzech, w USA i Kanadzie. W Polsce język słowacki mógł być zdawany na maturze jako jeden z języków nowożytnych.Smoczy Staw, Wielki Smoczy Staw, dawniej Siarnicki Staw, rzadziej Siarkański Staw (słow. Dračie pleso, Veľké Dračie pleso, dawniej Šarkanie pleso, Sarkanec, niem. Drachensee, węg. Sárkány-tó) – staw położony w odnodze Doliny Złomisk (Zlomisková dolina) – Dolince Smoczej (Dračia dolinka), w słowackiej części Tatr Wysokich. Znajduje się na wysokości 2019,5 m n.p.m. (według starszych źródeł 1961 lub 1998 m), jego powierzchnia to 1,705 ha, wymiary 210 × 125 m, głębokość 16,0 m (pomiary pracowników TANAP-u z lat 1961–67).
Południowo-wschodnia grań Wysokiej (słow. Juhovychodný vedľajší hrebeň Vysokej) – grań tatrzańska odchodząca na południowy wschód w wierzchołku Wysokiej od grani głównej Tatr Wysokich, znajdująca się w słowackiej części Tatr Wysokich. Grań ta rozdziela dwie odnogi Doliny Złomisk – Złomiską Zatokę na południowym zachodzie od Dolinki Rumanowej na wschodzie. Południowo-wschodnia grań Wysokiej składa się z masywu Smoczego Szczytu bezpośrednio sąsiadującego z Wysoką, następnie wznoszą się w niej trzy Szarpane Turnie, a dalej najbardziej na południowy wschód wysunięty obiekt zwany Rumanową Kopką. Na żaden z obiektów w tej grani nie prowadzą znakowane szlaki turystyczne.
Język słowacki (słow. slovenský jazyk, też slovenčina) należy do zachodniosłowiańskiej grupy językowej. Językiem tym posługuje się ponad 6 mln osób – przede wszystkim na Słowacji i w należącej do Serbii Wojwodinie, gdzie jest jednym z języków urzędowych. Używają go także Słowacy mieszkający w Polsce, Rumunii, na Węgrzech, w USA i Kanadzie. W Polsce język słowacki mógł być zdawany na maturze jako jeden z języków nowożytnych.Smoczy Staw, Wielki Smoczy Staw, dawniej Siarnicki Staw, rzadziej Siarkański Staw (słow. Dračie pleso, Veľké Dračie pleso, dawniej Šarkanie pleso, Sarkanec, niem. Drachensee, węg. Sárkány-tó) – staw położony w odnodze Doliny Złomisk (Zlomisková dolina) – Dolince Smoczej (Dračia dolinka), w słowackiej części Tatr Wysokich. Znajduje się na wysokości 2019,5 m n.p.m. (według starszych źródeł 1961 lub 1998 m), jego powierzchnia to 1,705 ha, wymiary 210 × 125 m, głębokość 16,0 m (pomiary pracowników TANAP-u z lat 1961–67).
Południowo-wschodnia grań Wysokiej (słow. Juhovychodný vedľajší hrebeň Vysokej) – grań tatrzańska odchodząca na południowy wschód w wierzchołku Wysokiej od grani głównej Tatr Wysokich, znajdująca się w słowackiej części Tatr Wysokich. Grań ta rozdziela dwie odnogi Doliny Złomisk – Złomiską Zatokę na południowym zachodzie od Dolinki Rumanowej na wschodzie. Południowo-wschodnia grań Wysokiej składa się z masywu Smoczego Szczytu bezpośrednio sąsiadującego z Wysoką, następnie wznoszą się w niej trzy Szarpane Turnie, a dalej najbardziej na południowy wschód wysunięty obiekt zwany Rumanową Kopką. Na żaden z obiektów w tej grani nie prowadzą znakowane szlaki turystyczne.
Szarpane Turnie (słow. Ošarpance, niem. Drachenwand, węg. Sárkány-fal) – grupa trzech turni znajdujących się w południowo-wschodniej grani Wysokiej w słowackiej części Tatr Wysokich. Od masywu Smoczego Szczytu na północnym zachodzie oddzielone są głęboko wciętą Szarpaną Przełączką, na południowy wschód od nich wznosi się jeszcze mało wybitna Rumanowa Kopka stanowiąca najbardziej wysunięty na południowy wschód obiekt w południowo-wschodniej grani Wysokiej. Na żaden z obiektów w grupie Szarpanych Turni nie prowadzą szlaki turystyczne, wierzchołki Szarpanych Turni są dostępne jedynie dla taterników.
Tatry (514.5, słow. Tatry, niem. Tatra, węg. Tátra) – najwyższe pasmo w łańcuchu Karpat, również najwyższe między Alpami a Uralem i Kaukazem. Są częścią Łańcucha Tatrzańskiego, w Centralnych Karpatach Zachodnich.
Tatry Wysokie (słow. Vysoké Tatry, niem. Hohe Tatra, węg. Magas-Tátra) – najwyższa część Tatr o charakterze alpejskim, rozciągająca się pomiędzy Tatrami Zachodnimi od strony zachodniej oraz Tatrami Bielskimi od strony północno-wschodniej. W linii prostej odległość między granicznymi przełęczami wynosi ok. 16,5 km, zaś ściśle wzdłuż grani głównej ok. 26 km. Tatry Wysokie zajmują obszar około 340 km² (czyli nieco mniej niż Tatry Zachodnie), z czego większość (260 km²) znajduje się na Słowacji.
Obiekty w masywie Szarpanych Turni, począwszy od północnego zachodu:
Polskie i słowackie nazewnictwo Szarpanych Turni pochodzi od ludowej nazwy Šarpanô i określa Szarpane Turnie łącznie ze Smoczym Szczytem. Niemieckie (Drachenwand) i węgierskie (Sárkány-fal) nazewnictwo pochodzi bezpośrednio od Smoczego Stawu w Dolince Smoczej, a pośrednio od ludowych legend o smoku w Tatrach.
Lajos Rokfalusy (wym. [lɒjoʃ rokfɒluʃi], ur. 24 października 1887 r. w Lewoczy, zm. maj 1974 r. w Salgótarján) – węgierski taternik, alpinista i nauczyciel.
Johann Franz senior (ur. w 1863 r. w Nowej Leśnej, zm. 18 lipca 1939 r. w Tatrach) – jeden z najbardziej znanych spiskoniemieckich przewodników tatrzańskich, ojciec Johanna Franza juniora, również przewodnika.
Historia[ | edytuj kod]
Pierwsze wejścia turystyczne na trzy Szarpane Turnie:
Przypisy[ | edytuj kod]
- Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część IX. Waga – Szarpane Turnie. Warszawa: Sklep Podróżnika, 1992, s. 201-210.
Bibliografia[ | edytuj kod]
- Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005. ISBN 83-909352-2-8.
- Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych. [dostęp 2009-11-24].
Rumanowa Kopka (słow. Rumanova kôpka, niem. Ruman-Koppe, węg. Ruman-púp) – niewielkie wzniesienie znajdujące się w południowo-wschodniej grani Wysokiej w słowackiej części Tatr Wysokich. Rumanowa Kopka stanowi najbardziej wysunięte na południowy wschód wzniesienie w tejże grani odchodzącej od Wysokiej. Od Szarpanych Turni (dokładnie od Małej Szarpanej Turni) na północnym zachodzie oddzielona jest głęboką, nienazwaną przełęczą. Na wierzchołek Rumanowej Kopki nie prowadzą żadne znakowane szlaki turystyczne.Zofia Radwańska-Paryska (ur. 3 maja 1901 w Warszawie, zm. 24 października 2001 w Zakopanem) – botaniczka, taterniczka, pisarka. Żona i współtowarzyszka pracy Witolda Henryka Paryskiego.
Warto wiedzieć że... beta
Taternictwo – wspinaczka uprawiana w Tatrach. Niegdyś termin ten oznaczał każdą działalność w Tatrach polegającą na wchodzeniu na ich szczyty. Obecnie obejmuje on wyłącznie wspinaczkę górską, prowadzoną poza wyznaczonymi szlakami turystycznymi. Termin powstał w podobny sposób jak alpinizm (który dziś często jest równoznaczny ze wspinaczką górską), himalaizm czy andynizm.
Wielka Szarpana Turnia (słow. Veľký Ošarpanec, niem. Dubketurm, węg. Dubke-torony) – turnia o wysokości ok. 2364 m n.p.m. znajdująca się w południowo-wschodniej grani Wysokiej w słowackiej części Tatr Wysokich. Wielka Szarpana Turnia należy do grupy trzech Szarpanych Turni, jest z nich najwyższa. Od Smoczej Kopki na północnym zachodzie oddziela Wielką Szarpaną Turnię siodło Szarpanej Przełączki, a od Pośredniej Szarpanej Turni na południowym wschodzie oddzielona jest Wyżnią Szarpaną Szczerbiną. Na wierzchołek Wielkiej Szarpanej Turni nie prowadzą żadne znakowane szlaki turystyczne, dostępna jest jedynie dla taterników.
Pośrednia Szarpana Turnia (słow. Prostredný Ošarpanec, niem. Behnturm, węg. Behn-torony) – turnia znajdująca się w południowo-wschodniej grani Wysokiej w słowackiej części Tatr Wysokich. Pośrednia Szarpana Turnia stanowi środkową z trzech Szarpanych Turni znajdujących się w tejże grani. Od północnego zachodu sąsiaduje z Wielką Szarpaną Turnią i oddzielona jest od niej Wyżnią Szarpaną Szczerbiną, od południowego wschodu natomiast sąsiaduje z Małą Szarpaną Turnią, od której oddziela ją Niżnia Szarpana Szczerbina. Pośrednia Szarpana Turnia jest wyłączona z ruchu turystycznego i nie prowadzą na jej wierzchołek żadne szlaki.
Słowacja, Republika Słowacka (słow. Slovensko, Slovenská republika) – państwo śródlądowe w Europie Środkowej. Graniczy z Austrią (127 km), Polską (597 km), Czechami (240 km), Ukrainą (98 km) oraz Węgrami (678 km). Łączna długość granicy lądowej wynosi 1740 km. Do 1993 wchodziła w skład Czechosłowacji. Od 1 maja 2004 kraj należy do Unii Europejskiej, oraz NATO, a od 1 stycznia 2009 – do strefy euro. Stolicą państwa jest Bratysława, położona nad Dunajem przy granicy z Austrią i Węgrami.
Szarpana Przełączka (słow. Dračia štrbina, niem. Drachenwandscharte, węg. Sárkány-fal-csorba) – ostro wcięta przełączka położona na wysokości ok. 2330 m n.p.m. znajdująca się w południowo-wschodniej grani Wysokiej w słowackiej części Tatr Wysokich. Siodło Szarpanej Przełączki oddziela Wielką Szarpaną Turnię należącą do grupy trzech Szarpanych Turni na południowym wschodzie od Igły w Wysokiej (Smoczej Igły) na północnym zachodzie (między nimi znajduje się jeszcze wzniesienie zwane Smoczą Kopką). Na Szarpaną Przełączkę nie wiodą żadne znakowane szlaki turystyczne, jest ona dostępna jedynie dla taterników.
Smoczy Szczyt (słow. Dračí štít, niem. Déchyspitze, węg. Déchy-csúcs) – dwuwierzchołkowy szczyt w słowackich Tatrach Wysokich, w masywie Wysokiej (Vysoká).
Szlak turystyczny – trasa wycieczkowa oznaczona specjalnymi symbolami wyznaczającymi jej przebieg i ułatwiającymi odnalezienie właściwej drogi.