Szaman
Trans – jeden z rodzajów odmiennych stanów świadomości. Stan umysłu charakteryzujący się zmienioną świadomością, co oznacza również zmienioną wrażliwość na bodźce. Trans może wywoływać stan obniżonej lub podwyższonej świadomości. Osoby pogrążone w transie mogą wykonywać określone czynności podświadomie, w sposób niekontrolowany przez świadomość.Rewolucja październikowa w Rosji (według terminologii sowieckiej Wielka Socjalistyczna Rewolucja Październikowa) – określenie, stosowane na:
Szamanizm − zespół praktyk i wierzeń opierających swe pojmowanie relacji świata namacalnego do świata duchowego na fundamentalnej roli szamana jako osoby zdolnej do podróży ekstatycznych w zaświaty dla dobra swojej wspólnoty bądź jej poszczególnych członków.

Szaman – osoba pełniąca funkcję religijną, polegającą na sformalizowanej i instytucjonalnej więzi ekstatycznej z istotami nadludzkimi, duchami przodków lub demonami
Dzięki badaniom etnologii oraz religioznawstwa wiemy, że fenomen szamaństwa, dawniej kojarzony prawie wyłącznie z obszarem środkowej Syberii (Tunguzi, Buriaci), był obecny w wielu innych systemach wierzeń na wszystkich kontynentach. Wielka zasługa w badaniach szamanizmu przypada Mircei Eliademu.
Słowo "szaman" pochodzi z języka wschodniosyberyjskich Ewenków, dawniej Tunguzów. U Mandżurów występuje jako sama, a u Goldów siaman. Czasownik sa, od którego pochodzi to słowo, odpowiada polskiemu terminowi "znachor" lub "wiedźma".
Funkcja szamańska cechuje się czterema cechami konstytutywnymi:
Osoba szamana, jego atrybuty i rytuały z nim związane różnią się w zależności od epoki, regionu i kultury. Na ogół jednak jego stałymi atrybutami są symbole transu i tańca (bębenek), oś, po której symbolicznie wchodzi w różne światy, znajdujące się na Drzewie Kosmicznym, oraz ubiór naznaczony zdolnościami lotów ekstatycznych (np. pióra).
Instytucja szamana - szamanizm - nie stanowi religii, jest natomiast bardzo częstym elementem wierzeń animistycznych.
Do początku XX wieku szamanizm był powszechnie praktykowany przez wszystkie ludy tubylcze Syberii. Po rewolucji październikowej rozpoczęła się eksterminacja szamanów, wyplenianie dawnych wierzeń u ludów syberyjskich, budowanie szkół i szpitali, które miały zapełnić lukę po zniknięciu szamana. Szamanizm był praktykowany tylko w najtrudniej dostępnych rejonach kraju. Kilkanaście lat temu szamani zaczęli się ponownie ujawniać, ale pozostało ich niewielu, a wiele obrzędów i tradycji zniknęło bez śladu.
Zobacz też[]
Przypisy
- Andrzej Wierciński, Magia i religia, rozdz. IX: Model postaci Szamana, Kraków 1997, s. 123-155; Andrzej Scyjewski, Szamanizm, w: Religia [Encyklopedia], t. 9, Warszawa 2003, s. 180-181; Stanisław Wargacki, Szaman, Szamanizm, w: Encyklopedia Katolicka, t. 18, Lublin 2013, s. 1403-1405; H. Swienko, Studia nad Szamanizmem. bibliografia przedmiotowa prac Polaków oraz prac wydawanych w Polsce w latach 1754-1983, "Euhemer" 1984, nr 3, 163-185.
- Mircea Eliade, Szamanizm i archaiczne techniki ekstazy, Warszawa 1994, s. 16.
- Mircea Eliade, Historia wierzeń i idei religijnych, t. III., Warszawa 1995, s. 13n.
- Mircea Eliade, Szamanizm i archaiczne techniki ekstazy, Warszawa 1994, s. 98-105
- Mircea Eliade, Historia wierzeń i idei religijnych, t. III., Warszawa 1995, s. 18-20.
- Jerzy Sławomir Wasilewski, ... Po śmierci wędrować. Szkice z zakresu etnologii świata znaczeń, "Teksty" 1979, nr 2, s. 97-120.
- Jerzy Sławomir Wasilewski, Podróże do piekieł. Rzecz o szamańskich misteriach, Warszawa 1979.