System prawa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Mapa systemów prawa państw świata

System prawa (system prawny) – termin wieloznaczny z zakresu teorii prawa, oznaczający uporządkowany układ powiązanych ze sobą elementów (najczęściej norm prawnych).

Porządek prawny – wyznaczony przez obowiązujące normy prawne (system prawa) układ organów i instytucji oraz procedur dotyczących rozstrzygania określonych spraw wpływający na zachowania podmiotów prawa względem siebie. Cechuje go wysoki stopień sformalizowania, wynikający z dużej złożoności i szczegółowości regulacji dotyczących budowy struktur organizacyjnych państwa oraz praw i obowiązków podmiotów prawa.Teoria prawa – jedna z ogólnych nauk prawnych, zajmująca się teoretyczną refleksją nad prawem. W odróżnieniu od filozofii prawa jej przedmiotem jest zwykle konkretne prawo pozytywne.

Pojęcie to obejmuje: systemy prawa poszczególnych państw, gałęzi prawa i źródeł prawa. System prawa danego państwa oznacza całokształt obowiązujących w określonym czasie przepisów prawnych tego państwa, uporządkowanych według przyjętych kryteriów. Pojęciem szerszym od systemu prawnego jest porządek prawny, obejmujący również ogół aktów stosowania prawa, oraz układ organów i instytucji związanych z obiegiem prawnym.

Społeczeństwo – podstawowe pojęcie socjologiczne, jednakże niejednoznacznie definiowane. Terminem tym tradycyjnie ujmuje się dużą zbiorowość społeczną, zamieszkującą dane terytorium, posiadające wspólną kulturę, wspólną tożsamość oraz sieć wzajemnych stosunków społecznych. Społeczeństwo ponadto posiada własne instytucje pozwalające mu na funkcjonowanie oraz formę organizacyjną w postaci państwa, plemienia czy narodu.Norma prawna – najmniejszy, stanowiący sensowną całość, element prawa. Reguła postępowania zewnętrznego stworzona na podstawie przepisów prawnych, ustanowiona przez kompetentny organ władzy w odpowiednim trybie, generalna (nie jest skierowana do jednego, ściśle oznaczonego adresata, ale do grupy podmiotów określonych przy pomocy nazwy rodzajowej) i abstrakcyjna (dotycząca powtarzalnych zachowań, wielokrotnego zastosowania, uniwersalna), ogłoszona i chroniona przez państwo aparatem przymusu.

System prawny dzieli się na gałęzie, które obejmują kompleksy norm regulujących określone kategorie stosunków społecznych. Podział systemu prawa na poszczególne gałęzie nie dokonuje się z mocy jednorazowej i świadomej decyzji prawodawcy, lecz jest rezultatem procesu historycznego oraz ewolucji prawa. Ogół norm należących do danej gałęzi prawa np. prawa cywilnego nazywany jest systemem określonej gałęzi prawa, np. system prawa cywilnego.

Prawo cywilne (łac. ius civile) – gałąź prawa obejmująca zespół norm prawnych regulujących stosunki między podmiotami prawa prywatnego, stanowiąca zarazem trzon prawa prywatnego.Common law (dosł. z ang. "prawo wspólne", pol. "prawo precedensowe") – porządek prawny charakterystyczny dla krajów anglosaskich (m.in. Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, Australii, Nowej Zelandii).

System źródeł prawa[ | edytuj kod]

Systemem źródeł prawa nazywane są charakterystyczne formy działalności prawotwórczej w systemie prawnym danego państwa. W zależności od tego, jakiego rodzaju fakty prawotwórcze tworzy się głównie w danym systemie prawnym, wyróżnia się systemy prawa stanowionego, zwane inaczej także systemami prawa ustawowego (civil law) lub kontynentalnego, powstające w głównej mierze w drodze stanowienia norm przez ustawodawcę, oraz systemy prawa (common law), powstające głównie w drodze wydawania wyroków sądowych tzw. precedensów.

Precedens (z łac. praecedens – poprzedzający) – wyrok sądowy mogący wpływać na treść orzeczeń wydawanych w sprawach późniejszych.


Podstrony: 1 [2] [3]




Reklama