• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • System APG IV

    Przeczytaj także...
    Żółtakowate (Xanthorrhoeaceae Dumort.) – rodzina roślin jednoliściennych. Ujęcie systematyczne tego taksonu w XXI wieku zostało istotnie zmienione. W dawniejszych systemach klasyfikacyjnych była to rodzina monotypowa z jednym rodzajem – żółtak (Xanthorrhoea). W systemie APG III z 2009 rodzina została zdefiniowana szeroko, jako takson monofiletyczny obejmujący podrodziny żółtakowe (Xanthorrhoeoideae), złotogłowowe (Asphodeloideae) i liliowcowe (Hemerocallidoideae). W dawniejszych systemach (jeszcze w systemie APG II z 2003) taksony te stanowiły odrębne rodziny. Przedstawiciele występują głównie w Eurazji (z wyjątkiem strefy chłodnej i arktycznej) oraz w Australii, Afryce i w zachodniej części Ameryki Południowej.Dereniowce (Cornales) – rząd roślin okrytonasiennych stanowiący klad bazalny grupy roślin astrowych. Oddzielony z wspólnego pnia po zróżnicowaniu się linii rozwojowej goździkowców Caryophyllales, a przed wyodrębnieniem się wrzosowców Ericales.
    Angiosperm Phylogeny Group (APG) – międzynarodowa grupa systematyków roślin (taksonomów) stworzona w celu ustalenia wspólnego poglądu na taksonomię roślin okrytonasiennych w obliczu szybko rozwijających się metod systematyki molekularnej.

    System APG IV – system klasyfikacyjny roślin okrytonasiennych opublikowany w roku 2016 przez członków Angiosperm Phylogeny Group. Jest to kolejna wersja systemu klasyfikacyjnego rozwijanego od 1998 roku, sukcesywnie zastępująca poprzednie klasyfikacje (APG I z 1998, APG II z 2003 i APG III z 2009). Klasyfikacja bazuje na analizie powiązań filogenetycznych między grupami roślin, ustalanych głównie na podstawie danych molekularnych. System został skompilowany przez 16 autorów z 6 krajów, ale uwzględnia też wyniki warsztatów przeprowadzonych w Kew Gardens oraz ankiety internetowej, na którą odpowiedziało 441 respondentów z 42 krajów. Szerokie konsultacje i uznanie sugestii większości zamiast przyjęcia stanowiska ekspertów (np. w kwestii szerokiego ujęcia rodziny ogórecznikowatych Boraginaceae zamiast jej podziału) spowodowało zresztą kontrowersje w środowisku (Angiosperm Phylogeny Website publikuje w przypadkach spornych klasyfikację sugerowaną przez ekspertów, niżeli przyjętą w APG IV opinię większości).

    Akronimem APG I oznaczana jest pierwsza wersja systemu APG klasyfikującego rośliny okrytonasienne ściśle w oparciu o kryterium filogenetyczne. System ten opublikowany został w roku 1998 przez taksonomów skupionych w Angiosperm Phylogeny Group.Kaparowate (Capparaceae Juss.) - rodzina roślin należąca do rzędu kaparowców. We florze Polski brak jej przedstawicieli.

    Zmiany w stosunku do wersji poprzedniej systemu[ | edytuj kod]

    Zmiany w klasyfikacji w stosunku do poprzedniej wersji systemu z 2009 roku nie są rewolucyjne – generalnie przyjęcie i utrzymywanie zasad taksonomii filogenetycznej i oparcie systemu na rosnącej wiedzy w zakresie filogenezy odzwierciedlonej w zapisie DNA pozwala na sukcesywne doprecyzowywanie systemu, przyczyniając się do tego, że w kolejnych edycjach zmiany są coraz mniejsze.

    Mazaceae – rodzina roślin należąca do rzędu jasnotowców (Lamiales). Do rodziny zalicza się trzy rodzaje z 23 gatunkami, z czego większość należy do rodzaju mazus Mazus. Przedstawiciele tej rodziny występują w rejonie Tybetu, we wschodniej Azji, na obszarach górskich w Malezji i Nowej Gwinei, w południowo-wschodniej Australii oraz na Nowej Zelandii. Znaczenie użytkowe jako okrywowe rośliny ozdobne mają gatunki z rodzaju Mazus, zwłaszcza mazus rozłogowy M. reptans. Lancea thibetica jest używana jako narkotyk w Kaszmirze. W Europie, także w Polsce, uprawiane bywają gatunki z rodzaju mazus Mazus. Libawowate (Limeaceae) – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu goździkowców. Należą do niej rośliny z dwóch rodzajów – libawa (Limeum) oraz Macarthuria. Do pierwszego należy 21 gatunków, do drugiego 7–9. Przedstawiciele rodzaju Limeum rosną w Afryce od jej południowych krańców po obszar subsaharyjski oraz w południowej Azji. Rodzaj Macarthuria jest endemiczny dla Australii.

    W systemie APG IV wyróżniono pięć nowych w stosunku do APG III rzędów podnosząc ich łączną liczbę do 64: Boraginales, ukęślowce Dilleniales, Icacinales, Metteniusales i Vahliales.

    Wyróżniono i nazwano dwa nowe klady: superrosids i superasterids.

    Dwie rodziny, które w poprzednim systemie nie były klasyfikowane do rzędów a rozważano utworzenie dla nich odrębnych, monotypowych rzędów – Dasypogonaceae i sabiowate Sabiaceae, włączone zostały odpowiednio do arekowców Arecales i srebrnikowców (Proteales). Podobnie włączono do rzędów dwie rodziny roślin pasożytniczych o niejasnej poprzednio pozycji systematycznej – cynomoriowate Cynomoriaceae zaliczono do skalnicowców Saxifragales, a Apodanthaceae do dyniowców Cucurbitales. Liczba taksonów o niejasnej pozycji w systemie (Incertae sedis) zredukowana została w sumie z 25 rodzin w 1998 roku do 7 rodzajów w 2016 roku, umieszczanych w rzędzie jasnotowców Lamiales (np. Peltanthera).

    Phrymaceae – rodzina roślin należąca do rzędu jasnotowców (Lamiales). Do rodziny zalicza się 13 rodzajów ze 188 gatunkami, z czego większość należy do rodzajów Erythranthe (111) i Diplacus (46). Przedstawiciele tej rodziny są najbardziej zróżnicowani w zachodniej części Ameryki Północnej i Australii, ale poza tym spotykani są niemal w całej Ameryce Północnej, w Ameryce Środkowej i wzdłuż Andów w Ameryce Południowej, w Afryce południowej i środkowej, w południowo-wschodniej i wschodniej Azji oraz na wyspach Oceanii. We florze Polski jedynymi przedstawicielami tej rodziny są zawleczone tu z Ameryki Północnej gatunki kroplika (Mimulus). Dereniowate (Cornaceae) – rodzina roślin z rzędu dereniowców. Przedstawiciele występują głównie na półkuli północnej, poza tym w różnych obszarach wszystkich kontynentów.

    Dokonano kilku zmian wynikających z zasad nomenklatury botanicznej zmieniając żółtakowate Xanthorrhoeaceae na złotogłowowate Asphodelaceae w obrębie szparagowców Asparagales oraz Melianthaceae na Francoaceae w obrębie bodziszkowców Geraniales, włączając przy tym do tej rodziny wcześniej wyróżniane Bersamaceae, Ledocarpaceae, Rhynchothecaceae i Vivianiaceae. Inne zmiany w ujęciu rodzin nie są nazbyt daleko idące. Z dotychczasowego ujęcia rodziny Icacinaceae wyłączono kilka rodzajów przeniesionych do dotychczas jednorodzajowej rodziny Metteniusaceae. Do rodziny kokornakowatych Aristolochiaceae włączono Lactoridaceae i Hydnoraceae, wyodrębniono Maundiaceae (dla jednego rodzaju z dotychczasowej rodziny świbkowatych Juncaginaceae), włączono do rześciowatych Restionaceae rodzaje wyodrębniane dotychczas w Anarthriaceae i Centrolepidaceae, do bukszpanowatych Buxaceae włączono Haptanthaceae, z rodziny wilczomleczowatych Euphorbiaceae wyodrębniono Peraceae, utworzono rodziny Petenaeaceae (w obrębie Huerteales), Kewaceae, libawowate Limeaceae, Macarthuriaceae i Microteaceae (wszystkie w obrębie goździkowców Caryophyllales), wydzielono Petiveriaceae z szkarłatkowatych Phytolaccaceae (goździkowce Caryophyllales) i błotniowate Nyssaceae z dereniowatych Cornaceae (dereniowce Cornales), wyodrębniono Mazaceae z Phrymaceae (jasnotowce Lamiales) oraz włączono Lindenbergiaceae i Rehmanniaceae do zarazowatych Orobanchaceae (jasnotowce Lamiales). W sumie liczba rodzin wzrosła w nowym systemie do 416.

    Icacinaceae – rodzina z rzędu Icacinales. Obejmuje 23 rodzaje z 200 gatunkami. Rośliny te występują w tropikach – w Ameryce Środkowej, w północnej i środkowej części Ameryki Południowej, Afryce środkowej i południowej, na Półwyspie Indyjskim i wyspie Cejlon, w południowo-wschodniej Azji, północnej Australii i Oceanii.Apodanthaceae – rodzina o niejasnej pozycji taksonomicznej w obrębie okrytonasiennych. Obejmuje w zależności od ujęcia systematycznego od 2 do 3 rodzajów, liczących co najmniej 23 gatunki. Rodzaj Apodanthes występuje w Ameryce Środkowej. Szeroko rozprzestrzeniony jest rodzaj Pilostyles, którego zasięg obejmuje niemal całą Amerykę Południową i Środkową, sięgając po Kalifornię na północy. Rośnie poza tym w południowo-zachodniej Azji i w południowo-zachodniej Australii. Zaliczane do niego są także rośliny wyodrębniane przez niektórych autorów w osobny rodzaj Berlinianche – występujące w tropikalnej Afryce. Przedstawiciele rodziny są pasożytami wewnętrznymi głównie roślin z rodzin bobowatych i wierzbowatych.

    Zmiany obejmują także przeniesienia rodzajów między rodzinami. Przeniesiono rodzaj Allantospermum z Ixonanthaceae do irwingiowatych Irvingiaceae, rodzaj Pakaraimaea z dwuskrzydlowatych Dipterocarpaceae do czystkowatych Cistaceae, rodzaje: Borthwickia, Forchhammeria, Stixis i Tirania z kaparowatych Capparaceae do rezedowatych Resedaceae, rodzaj Sanango przeklasyfikowano z loganiowatych Loganiaceae do ostrojowatych Gesneriaceae. Rodzaj Pteleocarpa zaklasyfikowany został do rodziny Gelsemiaceae (goryczkowce Gentianales).

    Bodziszkowce (Geraniales Dumortier) – grupa roślin okrytonasiennych stanowiąca klad wyróżniany w randze rzędu w różnych systemach klasyfikacyjnych. Grupa niejednorodna morfologicznie, do niedawna różnie ujmowana w systematyce roślin. Dopiero w 2011 analizy molekularne potwierdziły bliskie, siostrzane pokrewieństwo z rzędem mirtowców. Grupa koronna rzędu datowana jest na 88 do 80 milionów lat temu.Goździkowce, śródłożne (Caryophyllales) – rząd w większości roślin zielnych należący do dwuliściennych właściwych. Stanowi najprawdopodobniej klad siostrzany dla astrowych. W różnych ujęciach obejmuje różne rodziny, przy czym w świetle danych gromadzonych przez Angiosperm Phylogeny Website zaliczanych są tu 33 rodziny z ponad 11 tysiącami gatunków.

    Przypisy[ | edytuj kod]

    1. ↑ The Angiosperm Phylogeny Group. An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 181, 1, s. 1–20, 2016. DOI: 10.1111/boj.12385. 
    2. Maarten J. M. Christenhusz, Maria S. Vorontsova, Michael F. Fay, Mark W. Chase. Results from an online survey of family delimitation in angiosperms and ferns: recommendations to the Angiosperm Phylogeny Group for thorny problems in plant classification. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 178, 4, s. 501–528, 2015. DOI: 10.1111/boj.12285. 
    3. Cole TCH.. Angiosperm Phylogeny Group (APG) in jeopardy – Where have the flowers gone?. „PeerJ PrePrints 3:e1517”, 2015. 
    4. Peter Stevens: Boraginales. W: Angiosperm Phylogeny Website [on-line]. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2016-07-06].
    5. ↑ Michael F Fay: The 16th May 2016: APG - Classification by Consensus. W: The Linnean Society [on-line]. 2016. [dostęp 2016-07-06].
    Gelsemiaceae – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu goryczkowców. Obejmuje dwa rodzaje z 11–12 gatunkami występującymi w strefie tropikalnej. Większość występuje w wilgotnym lesie równikowym, niektóre w innych lasach i zbiorowiskach trawiastych sięgając do wysokości 2000 m n.p.m. Rośliny z rodzaju Gelsemium są uprawiane jako ozdobne z powodu efektownych, dzwonkowatych, żółtych lub białych kwiatów. Korzenie północnoamerykańskiego G. sempervirens zawierają alkaloidy (gelsemina i gelsemycyna) stosowane do leczenia grypy i nerwobóli. Z kolei korzenie azjatyckiego G. elegans wykorzystywane były jako trucizna. Także stosowane jako lecznicze rośliny przy większych dawkach mają właściwości toksyczne.Macarthuria – rodzaj roślin z monotypowej rodziny Macarthuriaceae z rzędu goździkowców (Caryophyllales). Obejmuje 10 gatunków występujących w szerokim pasie wzdłuż wybrzeży Australii. Rodzaj należy do stosunkowo słabo poznanych. Nasiona tych roślin rozprzestrzeniane są przez mrówki (myrmekochoria).




    Warto wiedzieć że... beta

    Petiveriaceae – rodzina roślin okrytonasiennych należąca do rzędu goździkowców. Obejmuje 9 rodzajów z 36 gatunkami. W dawniejszych systemach jej przedstawiciele byli zwykle włączani do rodziny szkarłatkowatych Phytolaccaceae. Takson wyodrębniony został w randze rodziny m.in. w systemie APG IV z 2016. Rośliny występują w strefie klimatu tropikalnego, subtropikalnego i w ciepłym klimacie umiarkowanym głównie w Ameryce Południowej, z nielicznymi przedstawicielami we wschodniej Australii, na Nowych Hebrydach i Nowej Kaledonii (Monococcus echinophorus‎), w Afryce (Rivina humilis i Hilleria latifolia), do Meksyku i południowej części Stanów Zjednoczonych sięga Trichostigma octandrum. Jako roślina ozdobna uprawiana bywa Rivina humilis, która jest też inwazyjnym i problematycznym chwastem. Kilka gatunków użytkowanych jest lokalnie jako rośliny lecznicze. Rośliny mają różny pokrój, wyróżniają się groniastymi lub kłosokształtnymi kwiatostanami i bezpłatkowymi kwiatami.
    Cynomoriowate (Cynomoriaceae) – rodzina pasożytniczych bylin o niejasnej pozycji systematycznej, prawdopodobnie należąca do rzędu skalnicowców (Saxifragales). Jest taksonem monotypowym – należy do niej jeden rodzaj zwane po polsku cynomorium lub pąkiew (Cynomorium). W obrębie rodzaju wyróżnia się dwa gatunki, występujące na suchych terenach, także na pustyniach i półpustyniach w rejonie Morza Śródziemnego oraz Azji południowo-zachodniej i środkowej.
    Kewaceae – monotypowa rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu goździkowców. Obejmuje jeden rodzaj Kewa, w obrębie którego wyróżnia się 8 gatunków. Rośliny te występują w Afryce Południowej, na Madagaskarze i na Wyspie Świętej Heleny.
    Petenaea cordata – gatunek z monotypowego rodzaju Petenaea i rodziny Petenaeaceae Christenh., M.F. Fay & M.W. Chase in M.J.M. Christenhusz et al., Bot. J. Linn. Soc. 164: 23. 27 Sep 2010 z rzędu Huerteales. Występuje na niewielkich obszarach (lokalnie rośnie jednak pospolicie) w południowym Meksyku, w północnej Gwatemali i zachodnim Belize. Ma jadalne jagody spożywane jednak tylko lokalnie przez dzieci.
    Skalnicowce (Saxifragales Dumort.) – grupa roślin stanowiąca klad w obrębie roślin okrytonasiennych, określana pomocniczo rangą rzędu przez Angiosperm Phylogeny Website lub stanowiąca rząd w innych systemach klasyfikacyjnych (np. w systemie Cronquista i Reveala).
    Filogeneza (gr. φυλη – gatunek, ród i γενεσις – pochodzenie) – droga rozwoju rodowego, pochodzenie i zmiany ewolucyjne grupy organizmów, zwykle gatunków. Termin wprowadzony w 1866 roku przez Ernsta Haeckla w Generelle Morphologie der Organismen.
    Kokornakowate (Aristolochiaceae Juss.) – rodzina roślin z rzędu pieprzowców według APweb. Należy do niej ponad 500 gatunków wieloletnich roślin zielnych lub pnączy, rzadko krzewów o liściach pojedynczych.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.047 sek.