System APG III

System APG III – nowoczesny system klasyfikacyjny roślin okrytonasiennych opublikowany w roku 2009 przez członków Angiosperm Phylogeny Group. W październiku 2009 członkowie Linnean Society zaproponowali klasyfikację filogenetyczną wszystkich roślin telomowych, kompatybilną z systemem APG III. W 2016 została opublikowana zaktualizowana wersja systemu oznaczona jako APG IV.

Angiosperm Phylogeny Group (APG) – międzynarodowa grupa systematyków roślin (taksonomów) stworzona w celu ustalenia wspólnego poglądu na taksonomię roślin okrytonasiennych w obliczu szybko rozwijających się metod systematyki molekularnej.Wiechlinowce, trawowce, plewowce (Poales) – rząd roślin jednoliściennych. Należy tu 16 lub 17 rodzin (pałkowate Typhaceae w niektórych ujęciach bywają rozbijane dodatkowo na jeżogłówkowate Sparganiaceae) liczące w sumie około tysiąca rodzajów i 18,3 tysiące gatunków. W kilku grupach bazalnych kwiaty są owadopylne, jednak u większości przedstawicieli są one drobne, zredukowane i przystosowane do wiatropylności. Wiele roślin tu zaliczanych ma charakterystyczną, "trawiastą" budowę – z wąskimi, długimi liśćmi i z kwiatostanami złożonymi z drobnych kwiatów wyrastającymi zwykle na szczycie rośliny.

W systemie APG III okrytonasienne podzielone zostały na 45 rzędów obecnych także w poprzednim systemie, a dodatkowo opisanych zostało tu 14 nowych: amborellowce (Amborellales), grzybieniowce (Nymphaeales), zieleńcowce (Chloranthales), Petrosaviales, trochodendronowce (Trochodendrales), bukszpanowce (Buxales), winoroślowce (Vitales), parolistowce (Zygophyllales), Picramniales, Huerteales, Berberidopsidales, Escalloniales, Bruniales i Paracryphiales.

Spośród znajdujących się w poprzedniej wersji 55 rodzin wymienionych jako opcjonalne (ang. bracketed families), w systemie APG III nie zostały wyróżnione 44 rodziny ze względu na ich względnie niewielką popularność. Zrezygnowano także z wyróżniania kolejnych 18 rodzin. W sumie w systemie APG III wyróżniono 415 rodzin, czyli o 42 mniej niż w systemie APG II z 2003.

Pochrzynowce (Dioscoreales R. Br.) – rząd roślin jednoliściennych, głównie tropikalnych, o wijących się, zielnych lub zdrewniałych pędach. Należące tu rośliny mają kilka cech typowych dla roślin dwuliściennych, stąd takson ten odegrał znaczną rolę w dyskusji nad filogenezą jednoliściennych. Do cech tych należą: duże, siatkowato unerwione liście, często podzielone na ogonek i blaszkę, koliście ułożone wiązki przewodzące w łodydze, boczne ustawienie liścienia.Jaskrowce (Ranunculales Dumort.) – grupa roślin okrytonasiennych stanowiąca klad i rząd w systemach klasyfikacyjnych. Przeważnie są to rośliny zielne, ale także drzewa i krzewy (w drewnie zawsze obecne są naczynia). Należy tu (według APweb) 7 rodzin zawierających 199 rodzajów z 4445 gatunkami.

Rodziny opcjonalne w systemie APG II, nieobecne w systemie APG III: Illiciaceae, Alliaceae, Agapanthaceae, Agavaceae, Aphyllanthaceae, Hesperocallidaceae, Hyacinthaceae, Laxmanniaceae, Ruscaceae, Themidaceae, Asphodelaceae, Hemerocallidaceae, Kingdoniaceae, Fumariaceae, Pteridophyllaceae, Didymelaceae, Tetracentraceae, Pterostemonaceae, Hypseocharitaceae, Francoaceae, Memecylaceae, Lepuropetalaceae, Rhoipteleaceae, Medusagynaceae, Quiinaceae, Malesherbiaceae, Turneraceae, Bretschneideraceae, Diegodendraceae, Cochlospermaceae, Peganaceae, Tetradiclidaceae, Nyssaceae, Ternstroemiaceae, Pellicieraceae, Aucubaceae, Donatiaceae, Lobeliaceae, Desfontainiaceae, Diervillaceae, Dipsacaceae, Linnaeaceae, Morinaceae, Valerianaceae.

Inne rodziny z których wyróżniania zrezygnowano w systemie APG III:

Zimoziołowate (Linnaeaceae) – rodzina roślin z rzędu szczeciowców (Dipsacales Dumort.). W dawniejszych systemach klasyfikacyjnych (przed 1998) rodzina nie wyróżniana. Wydzielona została w systemach APG w tym także w APG III z 2009 roku. Do rodziny należy 5–6 rodzajów z 13 gatunkami roślin zwykle krzewiastych, rzadko zielnych występujących na półkuli północnej. Rodzajem typowym jest zimoziół (Linnaea). W przypadku, gdy rodzina przewiertniowatych (Caprifoliaceae) ujmowana jest szeroko (sensu lato) wówczas grupa ta określana jest jako plemię (Linnaeeae) lub klad Linnaea.Ukęślowce (Dilleniales Hutch.) – grupa roślin wyróżniana w randze rzędu o problematycznej wciąż pozycji filogenetycznej. Część analiz wskazuje na pokrewieństwo z goździkowcami Caryophyllales, inne każą uznać tę grupę za klad bazalny dla linii rozwojowej prowadzącej do kladu różowych. Do rzędu zaliczana jest współcześnie jedna rodzina ukęślowate (Dilleniaceae) obejmująca 10–14 rodzajów z ok. 400 gatunkami głównie roślin drzewiastych i pnączy, występujących w naturze wyłącznie na obszarach tropikalnych i subtropikalnych.

Limnocharitaceae, Luzuriagaceae, Sparganiaceae, Ledocarpaceae, Heteropyxidaceae, Psiloxylaceae, Oliniaceae, Rhynchocalycaceae, Parnassiaceae, Maesaceae, Myrsinaceae, Theophrastaceae, Eremosynaceae, Polyosmaceae, Tribelaceae, Aralidiaceae, Mackinlayaceae, Melanophyllaceae.

W systemie APG III zaakceptowanych zostało po raz pierwszy 20 nowych rodzin, nieobecnych we wcześniejszych wersjach systemów APG:

Anacampserotaceae – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu goździkowców. Należą do niej 3–4 rodzaje, liczące w sumie ponad 30 gatunków. Występują one na niewielkich, rozproszonych obszarach na różnych kontynentach, największe zróżnicowanie osiągając w południowej Afryce. Rosną poza tym w środkowej i południowej Australii, na południowych krańcach półwyspu Arabskiego i w Somalii, w środkowej części Ameryki Południowej oraz w północnym Meksyku i południowo-zachodniej części Stanów Zjednoczonych. Ze względu na efektowne, żywo ubarwione kwiaty wielu przedstawicieli rodzaju Anacampseros uprawianych jest jako rośliny ozdobne.Mydleńcowce, mydłodrzewowce (Sapindales) – rząd roślin okrytonasiennych. Rośliny blisko spokrewnione z rzędem ślazowców. Należą tu głównie rośliny drzewiaste rosnące przede wszystkim w strefie tropikalnej i subtropikalnej. Kwiaty posiadają zwykle wykształcony dysk, okwiat jest zróżnicowany na kielich i koronę, 5-krotny, pręciki wykształcają się w dwóch okółkach. Słupkowie górne. Nasiona zwykle ze zredukowanym bielmem.

Petermanniaceae, Schoepfiaceae, Limeaceae, Lophiocarpaceae, Montiaceae, Talinaceae, Anacampserotaceae, Centroplacaceae, Calophyllaceae, Guamatelaceae, Gerrardinaceae, Dipentodontaceae, Capparaceae, Cleomaceae, Cytinaceae, Mitrastemonaceae, Metteniusaceae, Linderniaceae, Thomandersiaceae, Quintiniaceae.

Liczba rodzin o niejasnej pozycji systematycznej, nie przypisanych do żadnego rzędu została zmniejszona w APG III do 10 z 39 w wersji z 2003. Rodziny Apodanthaceae i Cynomoriaceae stanowią taksony o niejasnej pozycji systematycznej (incertae sedis) w obrębie okrytonasiennych. Osiem pozostałych rodzin umieszczanych jest w różnych grupach grupujących określone rzędy okrytonasiennych. Rodziny o niejasnej pozycji w systemie:

Krasnolicowate (Alstroemeriaceae) – rodzina roślin jednoliściennych z rzędu liliowców (Liliales). Zasięg ich obejmuje głównie Amerykę Południową, sięgają na północ po Meksyk, poza tym rosną w Australii i na Nowej Zelandii. W węższym ujęciu systematycznym rodzina obejmuje tylko 3 rodzaje południowoamerykańskie, w szerszym zalicza się tu także 2 dalsze rodzaje spotykane po obu stronach Pacyfiku.Bobowce, strączkowce, strąkowce (Fabales Bromhead) – grupa roślin okrytonasiennych stanowiąca klad wyróżniany w randze rzędu w różnych systemach klasyfikacyjnych.

Apodanthaceae, Cynomoriaceae, Dasypogonaceae, Sabiaceae, Dilleniaceae, Icacinaceae, Metteniusaceae, Oncothecaceae, Vahliaceae, Boraginaceae. Podział okrytonasiennych w systemie APG III do poziomu rzędów i tych rodzin, których pozycja w systemie jest niejasna:

klad okrytonasienne rząd Amborellales – amborellowce rząd Nymphaeales – grzybieniowce rząd Austrobaileyales rząd Chloranthales – zieleńcowce klad magnoliowe rząd Canellales – kanellowce rząd Laurales – wawrzynowce rząd Magnoliales – magnoliowce rząd Piperales – pieprzowce klad jednoliścienne rząd Acorales – tatarakowce rząd Alismatales – żabieńcowce rząd Asparagales – szparagowce rząd Dioscoreales – pochrzynowce rząd Liliales – liliowce rząd Pandanales – pandanowce rząd Petrosaviales klad komelinowe rodzina Dasypogonaceae - niesklasyfikowana do rzędu rząd Arecales – arekowce rząd Commelinales – komelinowce rząd Poales – wiechlinowce rząd Zingiberales – imbirowce prawdopodobnie grupa siostrzana dla dwuliściennych właściwych rząd Ceratophyllales – rogatkowce klad dwuliścienne właściwe ("eudicots") rodzina Sabiaceae - niesklasyfikowana do rzędu rząd Buxales – bukszpanowce rząd Proteales – srebrnikowce rząd Ranunculales – jaskrowce rząd Trochodendrales – trochodendronowce klad "core eudicots" rodzina Dilleniaceae - niesklasyfikowana do rzędu rząd Gunnerales – parzeplinowce rząd Saxifragales – skalnicowce klad różowe rząd Vitales – winoroślowce klad "fabids" ("eurosids I") rząd Celastrales – dławiszowce rząd Cucurbitales – dyniowce rząd Fabales – bobowce rząd Fagales – bukowce rząd Malpighiales – malpigiowce rząd Oxalidales – szczawikowce rząd Rosales – różowce rząd Zygophyllales – parolistowce klad "malvids" ("eurosids II") rząd Brassicales – kapustowce rząd Crossosomatales rząd Geraniales – bodziszkowce rząd Huerteales rząd Malvales – ślazowce rząd Myrtales – mirtowce rząd Picramniales rząd Sapindales – mydleńcowce (ciąg dalszy "core eudicots") rząd Berberidopsidales rząd Caryophyllales – goździkowce rząd Santalales – sandałowce klad astrowe rząd Cornales – dereniowce rząd Ericales – wrzosowce klad "lamiids" ("euasterids I") rodzina Boraginaceae ogórecznikowate - niesklasyfikowane do rzędu rodzina Vahliaceae - niesklasyfikowane do rzędu rodzina Icacinaceae - niesklasyfikowane do rzędu rodzina Metteniusaceae - niesklasyfikowane do rzędu rodzina Oncothecaceae - niesklasyfikowane do rzędu rząd Garryales rząd Gentianales – goryczkowce rząd Lamiales – jasnotowce rząd Solanales – psiankowce klad "campanulids" ("euasterids II") rząd Apiales – selerowce rząd Aquifoliales – ostrokrzewowce rząd Asterales – astrowce rząd Bruniales rząd Dipsacales – szczeciowce rząd Escalloniales rząd Paracryphiales