System APG III
Przeczytaj także...
Amborellowate (Amborellaceae Pichon) – monotypowa rodzina reprezentowana przez jeden tylko gatunek płożącego krzewu – Amborella trichopoda. Zgodnie z danymi filogenetycznymi uwzględnionymi w systemach APG rodzina ta stanowi grupę siostrzaną dla wszystkich pozostałych okrytonasiennych, tj. reprezentuje prostą linię potomną przodków roślin okrytonasiennych. Z tego też powodu, podkreślając odrębność taksonu, nadawana jest mu też ranga rzędu. W niektórych koncepcjach filogenetycznych nie wyklucza się możliwości, że amborellowate wspólnie z grzybieniowatymi (Nympheaceae) stanowią klad bazalny dla okrytonasiennych. Do cech pierwotnych należy brak naczyń oraz komórek wydzielniczych z olejkami eterycznymi – obecnych u innych grup bazalnych roślin okrytonasiennych. Jedyny współczesny przedstawiciel tej grupy występuje na wyspie Nowa Kaledonia na Oceanie Spokojnym.Rogatkowate (Ceratophyllaceae) – rodzina roślin o kosmopolitycznym zasięgu reprezentowana przez jeden tylko rodzaj hydrofita o nazwie rogatek Ceratophyllum. Rodzina zaliczana jest obecnie do monofiletycznego i monotypowego rzędu rogatkowców Ceratophyllales.
Dereniowce (Cornales) – rząd roślin okrytonasiennych stanowiący klad bazalny grupy roślin astrowych. Oddzielony z wspólnego pnia po zróżnicowaniu się linii rozwojowej goździkowców Caryophyllales, a przed wyodrębnieniem się wrzosowców Ericales.
Amborellowate (Amborellaceae Pichon) – monotypowa rodzina reprezentowana przez jeden tylko gatunek płożącego krzewu – Amborella trichopoda. Zgodnie z danymi filogenetycznymi uwzględnionymi w systemach APG rodzina ta stanowi grupę siostrzaną dla wszystkich pozostałych okrytonasiennych, tj. reprezentuje prostą linię potomną przodków roślin okrytonasiennych. Z tego też powodu, podkreślając odrębność taksonu, nadawana jest mu też ranga rzędu. W niektórych koncepcjach filogenetycznych nie wyklucza się możliwości, że amborellowate wspólnie z grzybieniowatymi (Nympheaceae) stanowią klad bazalny dla okrytonasiennych. Do cech pierwotnych należy brak naczyń oraz komórek wydzielniczych z olejkami eterycznymi – obecnych u innych grup bazalnych roślin okrytonasiennych. Jedyny współczesny przedstawiciel tej grupy występuje na wyspie Nowa Kaledonia na Oceanie Spokojnym.Rogatkowate (Ceratophyllaceae) – rodzina roślin o kosmopolitycznym zasięgu reprezentowana przez jeden tylko rodzaj hydrofita o nazwie rogatek Ceratophyllum. Rodzina zaliczana jest obecnie do monofiletycznego i monotypowego rzędu rogatkowców Ceratophyllales.
Dereniowce (Cornales) – rząd roślin okrytonasiennych stanowiący klad bazalny grupy roślin astrowych. Oddzielony z wspólnego pnia po zróżnicowaniu się linii rozwojowej goździkowców Caryophyllales, a przed wyodrębnieniem się wrzosowców Ericales.
System APG III – nowoczesny system klasyfikacyjny roślin okrytonasiennych opublikowany w roku 2009 przez członków Angiosperm Phylogeny Group. W październiku 2009 członkowie Linnean Society zaproponowali klasyfikację filogenetyczną wszystkich roślin telomowych, kompatybilną z systemem APG III.
Angiosperm Phylogeny Group (APG) – międzynarodowa grupa systematyków roślin (taksonomów) stworzona w celu ustalenia wspólnego poglądu na taksonomię roślin okrytonasiennych w obliczu szybko rozwijających się metod systematyki molekularnej.Wiechlinowce, trawowce, plewowce (Poales) – rząd roślin jednoliściennych. Należy tu 16 lub 17 rodzin (pałkowate Typhaceae w niektórych ujęciach bywają rozbijane dodatkowo na jeżogłówkowate Sparganiaceae) liczące w sumie około tysiąca rodzajów i 18,3 tysiące gatunków. W kilku grupach bazalnych kwiaty są owadopylne, jednak u większości przedstawicieli są one drobne, zredukowane i przystosowane do wiatropylności. Wiele roślin tu zaliczanych ma charakterystyczną, "trawiastą" budowę – z wąskimi, długimi liśćmi i z kwiatostanami złożonymi z drobnych kwiatów wyrastającymi zwykle na szczycie rośliny.
W systemie APG III okrytonasienne podzielone zostały na 45 rzędów obecnych także w poprzednim systemie, a dodatkowo opisanych zostało tu 14 nowych: amborellowce (Amborellales), grzybieniowce (Nymphaeales), zieleńcowce (Chloranthales), Petrosaviales, trochodendronowce (Trochodendrales), bukszpanowce (Buxales), winoroślowce (Vitales), parolistowce (Zygophyllales), Picramniales, Huerteales, Berberidopsidales, Escalloniales, Bruniales i Paracryphiales.
Spośród znajdujących się w poprzedniej wersji 55 rodzin wymienionych jako opcjonalne (ang. bracketed families), w systemie APG III nie zostały wyróżnione 44 rodziny ze względu na ich względnie niewielką popularność. Zrezygnowano także z wyróżniania kolejnych 18 rodzin. W sumie w systemie APG III wyróżniono 415 rodzin, czyli o 42 mniej niż w systemie APG II z 2003.
Pochrzynowce (Dioscoreales R. Br.) – rząd roślin jednoliściennych, głównie tropikalnych, o wijących się, zielnych lub zdrewniałych pędach. Należące tu rośliny mają kilka cech typowych dla roślin dwuliściennych, stąd takson ten odegrał znaczną rolę w dyskusji nad filogenezą jednoliściennych. Do cech tych należą: duże, siatkowato unerwione liście, często podzielone na ogonek i blaszkę, koliście ułożone wiązki przewodzące w łodydze, boczne ustawienie liścienia.Jaskrowce (Ranunculales Dumort.) – grupa roślin okrytonasiennych stanowiąca klad i rząd w systemach klasyfikacyjnych. Przeważnie są to rośliny zielne, ale także drzewa i krzewy (w drewnie zawsze obecne są naczynia). Należy tu (według APweb) 7 rodzin zawierających 199 rodzajów z 4445 gatunkami.
Rodziny opcjonalne w systemie APG II, nieobecne w systemie APG III: Illiciaceae, Alliaceae, Agapanthaceae, Agavaceae, Aphyllanthaceae, Hesperocallidaceae, Hyacinthaceae, Laxmanniaceae, Ruscaceae, Themidaceae, Asphodelaceae, Hemerocallidaceae, Kingdoniaceae, Fumariaceae, Pteridophyllaceae, Didymelaceae, Tetracentraceae, Pterostemonaceae, Hypseocharitaceae, Francoaceae, Memecylaceae, Lepuropetalaceae, Rhoipteleaceae, Medusagynaceae, Quiinaceae, Malesherbiaceae, Turneraceae, Bretschneideraceae, Diegodendraceae, Cochlospermaceae, Peganaceae, Tetradiclidaceae, Nyssaceae, Ternstroemiaceae, Pellicieraceae, Aucubaceae, Donatiaceae, Lobeliaceae, Desfontainiaceae, Diervillaceae, Dipsacaceae, Linnaeaceae, Morinaceae, Valerianaceae.
Inne rodziny z których wyróżniania zrezygnowano w systemie APG III:
Zimoziołowate (Linnaeaceae) – rodzina roślin z rzędu szczeciowców (Dipsacales Dumort.). W dawniejszych systemach klasyfikacyjnych (przed 1998) rodzina nie wyróżniana. Wydzielona została w systemach APG w tym także w APG III z 2009 roku. Do rodziny należy 5–6 rodzajów z 13 gatunkami roślin zwykle krzewiastych, rzadko zielnych występujących na półkuli północnej. Rodzajem typowym jest zimoziół (Linnaea). W przypadku, gdy rodzina przewiertniowatych (Caprifoliaceae) ujmowana jest szeroko (sensu lato) wówczas grupa ta określana jest jako plemię (Linnaeeae) lub klad Linnaea.Ukęślowce (Dilleniales Hutch.) – grupa roślin wyróżniana w randze rzędu o problematycznej wciąż pozycji filogenetycznej. Część analiz wskazuje na pokrewieństwo z goździkowcami Caryophyllales, inne każą uznać tę grupę za klad bazalny dla linii rozwojowej prowadzącej do kladu różowych. Do rzędu zaliczana jest współcześnie jedna rodzina ukęślowate (Dilleniaceae) obejmująca 10–14 rodzajów z ok. 400 gatunkami głównie roślin drzewiastych i pnączy, występujących w naturze wyłącznie na obszarach tropikalnych i subtropikalnych.
Limnocharitaceae, Luzuriagaceae, Sparganiaceae, Ledocarpaceae, Heteropyxidaceae, Psiloxylaceae, Oliniaceae, Rhynchocalycaceae, Parnassiaceae, Maesaceae, Myrsinaceae, Theophrastaceae, Eremosynaceae, Polyosmaceae, Tribelaceae, Aralidiaceae, Mackinlayaceae, Melanophyllaceae.
W systemie APG III zaakceptowanych zostało po raz pierwszy 20 nowych rodzin, nieobecnych we wcześniejszych wersjach systemów APG:
Anacampserotaceae – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu goździkowców. Należą do niej 3–4 rodzaje, liczące w sumie ponad 30 gatunków. Występują one na niewielkich, rozproszonych obszarach na różnych kontynentach, największe zróżnicowanie osiągając w południowej Afryce. Rosną poza tym w środkowej i południowej Australii, na południowych krańcach półwyspu Arabskiego i w Somalii, w środkowej części Ameryki Południowej oraz w północnym Meksyku i południowo-zachodniej części Stanów Zjednoczonych. Ze względu na efektowne, żywo ubarwione kwiaty wielu przedstawicieli rodzaju Anacampseros uprawianych jest jako rośliny ozdobne.Mydleńcowce, mydłodrzewowce (Sapindales) – rząd roślin okrytonasiennych. Rośliny blisko spokrewnione z rzędem ślazowców. Należą tu głównie rośliny drzewiaste rosnące przede wszystkim w strefie tropikalnej i subtropikalnej. Kwiaty posiadają zwykle wykształcony dysk, okwiat jest zróżnicowany na kielich i koronę, 5-krotny, pręciki wykształcają się w dwóch okółkach. Słupkowie górne. Nasiona zwykle ze zredukowanym bielmem.
Petermanniaceae, Schoepfiaceae, Limeaceae, Lophiocarpaceae, Montiaceae, Talinaceae, Anacampserotaceae, Centroplacaceae, Calophyllaceae, Guamatelaceae, Gerrardinaceae, Dipentodontaceae, Capparaceae, Cleomaceae, Cytinaceae, Mitrastemonaceae, Metteniusaceae, Linderniaceae, Thomandersiaceae, Quintiniaceae.
Liczba rodzin o niejasnej pozycji systematycznej, nie przypisanych do żadnego rzędu została zmniejszona w APG III do 10 z 39 w wersji z 2003. Rodziny Apodanthaceae i Cynomoriaceae stanowią taksony o niejasnej pozycji systematycznej (incertae sedis) w obrębie okrytonasiennych. Osiem pozostałych rodzin umieszczanych jest w różnych grupach grupujących określone rzędy okrytonasiennych. Rodziny o niejasnej pozycji w systemie:
Krasnolicowate (Alstroemeriaceae) – rodzina roślin jednoliściennych z rzędu liliowców (Liliales). Zasięg ich obejmuje głównie Amerykę Południową, sięgają na północ po Meksyk, poza tym rosną w Australii i na Nowej Zelandii. W węższym ujęciu systematycznym rodzina obejmuje tylko 3 rodzaje południowoamerykańskie, w szerszym zalicza się tu także 2 dalsze rodzaje spotykane po obu stronach Pacyfiku.Bobowce, strączkowce, strąkowce (Fabales Bromhead) – grupa roślin okrytonasiennych stanowiąca klad wyróżniany w randze rzędu w różnych systemach klasyfikacyjnych.
Apodanthaceae, Cynomoriaceae, Dasypogonaceae, Sabiaceae, Dilleniaceae, Icacinaceae, Metteniusaceae, Oncothecaceae, Vahliaceae, Boraginaceae.
Podział okrytonasiennych w systemie APG III do poziomu rzędów i tych rodzin, których pozycja w systemie jest niejasna:
Przypisy
- Angiosperm Phylogeny Group (2009). An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III. Botanical Journal of the Linnean Society 161: 105-121.
- As easy as APG III - Scientists revise the system of classifying flowering plants (ang.). The Linnean Society of London. [dostęp 2010-03-09].
- APG III tidies up plant family tree (ang.). Horticulture Week. [dostęp 2010-03-09].
- Chase, Mark W. i Reveal, James L.. A phylogenetic classification of the land plants to accompany APG III. „Botanical Journal of the Linnean Society 161, 2”, s. 122–127, październik 2009. DOI: 10.1111/j.1095-8339.2009.01002.x.
Lophiocarpaceae – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu goździkowców. Należą do niej dwa rodzaje – Corbichonia oraz Lophiocarpus obejmujące w sumie 6 gatunków. Oba występują w Afryce, przy czym największe ich zróżnicowanie jest w jej południowo-zachodniej części.Oncothecaceae – monotypowa rodzina okazałych drzew i krzewów o niejasnej pozycji w systemie okrytonasiennych. Należy do niej jeden rodzaj Oncotheca liczący 2 gatunki występujące wyłącznie na Nowej Kaledonii.
Warto wiedzieć że... beta
Różowce (Rosales Perleb) – grupa roślin okrytonasiennych stanowiąca klad wyróżniany w randze rzędu w różnych systemach klasyfikacyjnych.
Gumiakowate (Calophyllaceae) – rodzina roślin drzewiastych i krzewiastych z rzędu malpigiowców o zasięgu obejmującym wszystkie kontynenty w ich częściach położonych w strefie tropikalnej.
Apodanthaceae – rodzina o niejasnej pozycji taksonomicznej w obrębie okrytonasiennych. Obejmuje w zależności od ujęcia systematycznego od 2 do 3 rodzajów, liczących co najmniej 23 gatunki. Rodzaj Apodanthes występuje w Ameryce Środkowej. Szeroko rozprzestrzeniony jest rodzaj Pilostyles, którego zasięg obejmuje niemal całą Amerykę Południową i Środkową, sięgając po Kalifornię na północy. Rośnie poza tym w południowo-zachodniej Azji i w południowo-zachodniej Australii. Zaliczane do niego są także rośliny wyodrębniane przez niektórych autorów w osobny rodzaj Berlinianche – występujące w tropikalnej Afryce. Przedstawiciele rodziny są pasożytami wewnętrznymi głównie roślin z rodzin bobowatych i wierzbowatych.
Berberidopsidales – niewielka grupa roślin okrytonasiennych wyróżniana w randze rzędu o odkrytej i ugruntowanej pozycji filogenetycznej dopiero na przełomie XX i XXI wieku. Według Angiosperm Phylogeny Website linia rozwojowa powstała po oddzieleniu się sandałowców, a przed rozdzieleniem młodszej linii rozwojowej na klad goździkowców i astrowych. Włączane są tu dwie rodziny z zaledwie trzema rodzajami i czterema gatunkami. Wcześniej w różnych systemach klasyfikacyjnych należące tu dwie rodziny były zwykle rozdzielane i umieszczane w bardzo różnych jednostkach taksonomicznych.
Bodziszkowce (Geraniales Dumortier) – grupa roślin okrytonasiennych stanowiąca klad wyróżniany w randze rzędu w różnych systemach klasyfikacyjnych. Grupa niejednorodna morfologicznie, do niedawna różnie ujmowana w systematyce roślin. Dopiero w 2011 analizy molekularne potwierdziły bliskie, siostrzane pokrewieństwo z rzędem mirtowców. Grupa koronna rzędu datowana jest na 88 do 80 milionów lat temu.
Goździkowce, śródłożne (Caryophyllales) – rząd w większości roślin zielnych należący do dwuliściennych właściwych. Stanowi najprawdopodobniej klad siostrzany dla astrowych. W różnych ujęciach obejmuje różne rodziny, przy czym w świetle danych gromadzonych przez Angiosperm Phylogeny Website zaliczanych są tu 33 rodziny z ponad 11 tysiącami gatunków.
Vahliaceae – monotypowa rodzina roślin o niejasnej pozycji w systemie okrytonasiennych. Należy do niej jeden rodzaj Vahlia liczący 5 gatunków roślin zielnych i drewniejących występujących w niemal całej Afryce (z wyjątkiem północno-zachodniej części) oraz w Azji południowej od Iraku po wyspę Cejlon oraz na izolowanym obszarze na wyspie Phú Quốc w Wietnamie. Rosną w miejscach otwartych, często na brzegach rzek, rzadziej w zbiorowiskach trawiastych i leśnych, także towarzyszą uprawom w miejscach zasolonych.