Studium generale
Teologia (gr. θεος, theos, „Bóg”, + λογος, logos, „nauka”) – dyscyplina wiedzy posługująca się metodami filozoficznymi w wyjaśnianiu świata w jego relacji do Boga. Klasycznie uznawana za dziedzinę naukową, także w Polsce znajduje się na liście dziedzin naukowych, ustalonej przez Centralną Komisję do Spraw Stopni i Tytułów. Stanowi metodyczne studium prawd religijnych objawionych przez Boga, w myśl maksymy (łac.) fides quaerens intellectum – wiara szukająca zrozumienia. Współcześnie zasadność uznawania pytań o Boga za naukowe jest kwestionowana. Według części autorów teologia nie spełnia współczesnych wymagań stawianych nauce, chociażby poprzez brak weryfikowalności stawianych przez nią hipotez oraz oparcie na dogmatach jako punkcie wyjściowym swoich rozważań zamiast na metodzie naukowej, czy paradygmatach naukowych. Polemikę z tymi zarzutami przedstawił m.in. papież Benedykt XVI w Wykładzie ratyzbońskim.Siedem sztuk wyzwolonych (łac. septem artes liberales, właściwie siedem umiejętności godnych człowieka wolnego) – podstawa wykształcenia w okresie późnej starożytności oraz średniowiecza. Siedem sztuk dzielone było na dwie mniejsze grupy – trivium i quadrivium. Kanwą tego podziału było monumentalne, encyklopedyczne dzieło Marka Terencjusza Warrona, zatytułowane Disciplinarum libri IX (Dziewięć ksiąg naukowych).
Uniwersytet (łac. universitas magistrorum et scholarium „ogół nauczycieli i uczniów”) – najstarszy rodzaj uczelni o charakterze nietechnicznym, której celem jest przygotowanie kadr pracowników naukowych oraz kształcenie wykwalifikowanych pracowników.
Studium generale, l. mn. studia generalia – nazwa nadawana w średniowieczu niektórym szkołom o międzynarodowej randze. Ze szkół tych wykształcił się średniowieczny uniwersytet.
Większość wczesnych studiów generaliów mieściła się w Italii, Francji, Anglii, Hiszpanii i Portugalii. Od zwykłych szkół różniły się tym, że uczyli się w nich studenci z całej Europy. Oprócz początkowego programu sztuk wyzwolonych prowadzono w nich kursy z medycyny, prawa czy teologii. Przywileje, jakimi się cieszyły i odrębny, bardziej zaawansowany program studiów, spowodowały, że coraz bardziej zaczęły się one różnić od szkół lokalnych, tworząc instytucję uniwersytetu. Studium generale pozostało w średniowieczu oficjalnym terminem na oznaczenie tych szkół.
Status pierwszych studium generale (w Paryżu, Bolonii czy w Salerno) wynikał z ich własnych zasług. Ich forma organizacyjna i względna samodzielność potwierdzone zostały następnie bullami papieskimi. W późniejszym okresie status i wiążące się z nim przywileje był nadawany przez papieża lub cesarza również dla nowo powstałych szkół. Uniwersytet Jagielloński otrzymał ten tytuł wraz z aktem erekcyjnym, wydanym w 1364 roku, jako 27 uczelnia w Europie.
W XIII wieku istniały następujące szkoły o randze studium generale:
W późniejszym okresie tytuł studium generale nadal był nadawany przez papieża, choć stopniowo tracił swoją rangę. Obecnie bywa używany na oznaczenie uczelni o randze niższej od uniwersytetu.
Przypisy[ | edytuj kod]
- ↑ Olaf Pedersen: The First Universities. Studium generale and the origins of university education in Europe. Cambridge: Cambridge University Press, 2000, s. 133.
- Olaf Pedersen: The First Universities. Studium generale and the origins of university education in Europe. Cambridge: Cambridge University Press, 2000, s. 145.