Stefan Martyka
Podstrony: 1 [2] [3] [4]
Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego (MBP) – organ bezpieczeństwa wewnętrznego o statusie ministerialnym, zorganizowany w czasie budowy dyktatury komunistycznej w powojennej Polsce na polecenie i pod dyktando władz radzieckich. Obok tzw. Informacji Wojskowej, odpowiedzialne za masowe krwawe represje na obywatelach w okresie stalinizmu. W terenie Ministerstwo reprezentowały podległe mu Urzędy Bezpieczeństwa Publicznego, dlatego potocznie te instytucje były określane skrótem UB.„Sztandar Młodych” – dziennik dla młodzieży, wydawany w latach 1950–1997 w Warszawie. Na początku był organem ZMP.
Stefan Wacław Martyka (ur. 7 września 1909 w Bochni, zm. 9 września 1951 w Warszawie) – aktor i działacz teatralny, komunistyczny propagandzista w Polskim Radiu na przełomie lat 40. i 50., zabity przez żołnierzy zbrojnego podziemia antykomunistycznego.
Życiorys[ | edytuj kod]
Był synem robotnika Stefana i Marii z Bigajów (ojciec w 1914 zaginął podczas I wojny światowej). Pochodził z Bochni, gdzie ukończył gimnazjum, po czym podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, które przerwał wobec zagrożenia gruźlicą. W 1932 ukończył szkołę dramatyczną w Warszawie.

Był niewyróżniającym się aktorem kolejno: w Teatrze na Pohulance w Wilnie, w Teatrze Miejskim Kameralnym w Częstochowie, w Teatrze Polskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach i ponownie w Wilnie.
Podczas okupacji niemieckiej, którą spędził w Wilnie, współorganizował (wraz z Mieczysławem Szpakiewiczem) i prowadził konspiracyjne Studio Dramatyczne oraz prowadził wieczory artystyczne. Miał także zostać członkiem oddziału Armii Krajowej.
Po wkroczeniu Armii Czerwonej w 1944 został dyrektorem Teatru Muzycznego „Lutnia”. W styczniu 1945 jako repatriant przyjechał do Lublina, gdzie poznał Arnolda Szyfmana, dyrektora Teatru Polskiego. Na jego zaproszenie przyjechał do Warszawy i został jego prawą ręką. Najprawdopodobniej za jego namową zgodził się wstąpić do PZPR. Szyfman liczył być może, że człowiek partii u jego boku złagodzi niechętny stosunek Ministerstwa Kultury i Sztuki do kierownictwa Teatru Polskiego. Tak się jednak nie stało i w 1948 Szyfman został pozbawiony stanowiska. Nowym dyrektorem został w 1949 roku Martyka. Ta decyzja personalna budzi kontrowersje. M.in. publicysta Jerzy S. Majewski sugerował w tekście Działać na ludzi, na ich serca, opublikowanym w „Gazecie Stołecznej” 24 styczna 2014, że Martyka "wygryzł" Szyfmana. Spotkało się to z kolei z ostrą reakcją aktora i publicysty Witolda Sadowego, który w liście otwartym do tego pierwszego zapewnia o lojalności Martyki wobec Szyfmana. Martka zresztą stracił tę posadę już po jednym sezonie – we wrześniu 1950. Pełnił też wysokie funkcje w Ministerstwie Kultury i Sztuki. Był najpierw zastępcą dyrektora, a następnie dyrektorem Departamentu Teatrów w Ministerstwie Kultury i Sztuki.
Uchwałą Prezydium Krajowej Rady Narodowej z 16 stycznia 1946 został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi w uznaniu wielkich zasług, położonych przy odbudowie gmachu Teatru Polskiego w Warszawie i wskrzeszeniu jego artystycznej działalności.
Martyka był dwukrotnie żonaty. Z pierwszego małżeństwa (z aktorką Marią Sierską), które rozpadło się tuż po wojnie, miał córkę – Teresę (późniejszą dziennikarkę Polskiego Radia). W Teatrze Polskim poznał swą drugą żonę, znaną aktorkę Zofię Lindorfównę, niegdyś zamężną z Józefem Węgrzynem. Oboje mieli córkę Teresę, w 1951 mającą 8 lat.
Fala 49[ | edytuj kod]
Martyka zasłynął, prowadząc audycję w Polskim Radiu znaną jako Fala 49. Pojawiała się ona nieregularnie, przerywając inne programy, z reguły muzyczne. Jej zapowiedź stylizowana była na komunikat wojskowy: Tu Fala 49, tu Fala 49. Włączamy się. Audycja miała charakter polityczny i propagandowy. Martyka uzasadniał w niej m.in. procesy polityczne wytaczane byłym akowcom. Piętnował też „imperializm” Stanów Zjednoczonych i innych krajów zachodnich.
Według swojej żony Martyka był jedynie przypadkowym narzędziem, tarczą, speakerem, głosem. Nie pisał swoich tekstów, lecz otrzymywał je tuż przed audycją, a jego praca ograniczała się do ich odczytania na antenie. Ówczesny wiceminister kultury Włodzimierz Sokorski utrzymywał jednak, że Martyka był zaangażowany w pracę ideowo i sam pisał swoje wystąpienia. Tak czy inaczej, Martyka stał się dla wielu symbolem propagandy komunistycznego reżimu, symbolem kolaboracji.
Marek Hłasko w „Pięknych dwudziestoletnich” opisywał go: .mw-parser-output div.cytat{display:table;padding:0}.mw-parser-output div.cytat.box{margin-top:0.5em;margin-bottom:0.8em;border:1px solid #aaa;background:#f9f9f9}.mw-parser-output div.cytat>blockquote{margin:0;padding:0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo{text-align:right;padding:0 1em 0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo::before{content:"— "}.mw-parser-output div.cytat.cudzysłów>blockquote{display:table}.mw-parser-output div.cytat.klasyczny::before{float:left;content:"";background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Quote-alpha.png/20px-Quote-alpha.png");background-repeat:no-repeat;background-position:top right;width:2em;height:2em;margin:0.5em 0.5em 0.5em 0.5em}.mw-parser-output div.cytat.klasyczny>blockquote{border:1px solid #ccc;background:white;color:#333;padding-left:3em}.mw-parser-output div.cytat.cudzysłów>blockquote::before{display:table-cell;color:rgb(178,183,242);font:bold 40px"Times New Roman",serif;vertical-align:bottom;content:"„";padding-right:0.1em}.mw-parser-output div.cytat.cudzysłów>blockquote::after{display:table-cell;color:rgb(178,183,242);font:bold 40px"Times New Roman",serif;vertical-align:top;content:"”";padding-left:0.1em}.mw-parser-output div.cytat.środek{margin:0 auto}.mw-parser-output div.cytat.prawy{float:right;clear:right;margin-left:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.lewy{float:left;clear:left;margin-right:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.prawy:not([style]),.mw-parser-output div.cytat.lewy:not([style]){max-width:25em}
Niejaki Stefan Martyka, aktorzyna trzeciorzędny, który prowadził w Polskim Radiu audycję pod tytułem »Fala 49«. Bydlę to włączało się przeważnie w czasie muzyki tanecznej, mówiąc: »Tu Fala 49, tu Fala 49. Włączamy się«. Po czym zaczynał opluwanie krajów imperialistycznych; przeważnie jednak wsadzał szpilki w pupę Amerykanom, mówiąc o ich kretynizmie, bestialstwie, idiotyzmie i tego rodzaju rzeczach – następnie kończył swą tyradę słowami: »Wyłączamy się«.
Teatr im. Adama Mickiewicza w Częstochowie – państwowy teatr mieszczący się w Częstochowie w budynku przy ul. Kilińskiego 15, wzniesionym w latach 1928–1931, jako Teatr Kameralny. W latach 1979–1984 nastąpiła jego modernizacja i rozbudowa. Teatr im. Adama Mickiewicza dysponuje następującymi salami: scena duża, scena kameralna, scena Histrion i Foyer im. Marka Perepeczki.Warszawa Śródmieście – przystanek i podziemny dworzec kolejowy w Warszawie znajdujący się na warszawskiej linii średnicowej przy Alejach Jerozolimskich 50, pomiędzy ulicami Marszałkowską i Emilii Plater.
Podstrony: 1 [2] [3] [4]