• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Stefan Ehrenkreutz



    Podstrony: 1 [2] [3] [4]
    Przeczytaj także...
    Adolf Warschauer (ur. 13 października 1855, zm. 20 lub 25 grudnia 1930) – niemiecki historyk i archiwista, pochodzący z rodziny żydowskiej. Prowadził badania nad historią Poznania i Wielkopolski.Stanisław Kętrzyński (ur. 10 września 1876 we Lwowie, zm. 26 maja 1950 w Warszawie) – polski historyk, dyplomata, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności, wolnomularz.

    Stefan Łukasz Ehrenkreutz (ur. 13 października 1880 w Łowiczu, zm. 21 lipca 1945 w Wilnie) – polski historyk prawa, profesor i ostatni rektor (od 1939) Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, działacz Polskiej Partii Socjalistycznej, zwolennik linii politycznej Józefa Piłsudskiego, senator III i IV kadencji (1930-1938) II Rzeczypospolitej, wolnomularz.

    Łowicz – miasto, gmina miejska w województwie łódzkim, w powiecie łowickim (siedziba władz powiatu) nad rzeką Bzurą, na północnym skraju Równiny Łowicko-Błońskiej. Był miastem duchownym.Instytut Naukowo-Badawczy Europy Wschodniej, wschodnioznawczy i sowietologiczny ośrodek naukowo-badawczy działający w latach 1930–1939 w Wilnie przy Uniwersytecie Stefana Batorego, ale posiadający autonomię i samorządność. Przy instytucie działała prywatna Szkoła Nauk Politycznych. Instytut mieścił się w gmachu Biblioteki Wróblewskich w Wilnie.

    Życiorys[ | edytuj kod]

    Działalność dydaktyczna i naukowa[ | edytuj kod]

    Studiował początkowo prawo na cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, jednak w następstwie wydarzeń 1905 kontynuował kształcenie na uniwersytetach w Wiedniu i w Lipsku. Na tym ostatnim uzyskał stopień doktora, broniąc pracę na temat historii społecznej trzynastowiecznej Polski (Beiträge zur sozialen Geschichte Polens im XIII Jh.). Po powrocie do Warszawy Ehrenkreutz prowadził wykłady z polskiej historii politycznej (od 1916 na Wolnej Wszechnicy Polskiej) i z historii ustrojowej Polski oraz z prawa sądowego tejże (na Uniwersytecie Warszawskim). W 1920 przeniósł się do Wilna, na tamtejszym uniwersytecie prowadząc wykłady z historii ustroju i prawa sądowego państwa polsko-litewskiego aż do wybuchu II wojny światowej. Naukowo zajmował się dawnym prawem sądowym polskim i litewskim (w tym szczególnie statutami litewskimi) oraz ustrojami państw Europy Wschodniej. Autor m.in. Z dziejów organizacji miejskiej Starej Warszawy (1913), Ze studiów nad sądem ławniczym w Warszawie (1914), Sąd wyższy prawa niemieckiego grodu sandomierskiego (1917). Jego zainteresowania ustrojem Litwy zaowocowały pracami: Stan badań nad statutami litewskimi (1924), Separatyzm czy ciążenie Litwy ku Polsce po unii lubelskiej (1925), a także objęciem redakcji nad księgą pamiątkową opublikowaną z okazji 400-lecia I statutu litewskiego. W 1939 został wybrany na rektora Uniwersytetu Stefana Batorego.

    Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (MWRiOP) – centralny urząd państwowy, powołany 1 lutego 1918 r. do zarządu szkolnictwa wszelkich stopni i typów, opieki nad nauką, literaturą i sztuką, nad archiwami, bibliotekami, czytelniami, muzeami i teatrami oraz do realizacji zadań państwa w sprawach wyznaniowych. Ministerstwo powstało z przekształcenia Departamentu Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego tymczasowej Rady Stanu z dniem 1 lutego 1918 r. w ministerstwo.Polska Partia Socjalistyczna (PPS) – polska partia polityczna o charakterze niepodległościowym, socjalistycznym i pracowniczym (klasyfikowana w grupie partii lewicowych), założona w listopadzie 1892 podczas tzw. zjazdu paryskiego jako Związek Zagraniczny Socjalistów Polskich, jedna z najważniejszych w Polsce sił politycznych aż do 1948. W czasach PRL jako samodzielna partia działała jedynie na emigracji.

    Działalność archiwistyczna[ | edytuj kod]

    Po powrocie ze studiów w Lipsku do Warszawy podjął w 1911 pracę w Archiwum Głównym, zarządzanym wówczas przez Teodora Wierzbowskiego. Od kwietnia do sierpnia 1917 był członkiem Komisji Archiwalnej Tymczasowej Rady Stanu, a od stycznia 1918 kierował referatem do spraw archiwalnych w ramach Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (od kwietnia tego roku — Wydziałem Archiwów Państwowych). Reprezentował stronę polską (wraz z Janem Łukasiewiczem i Bronisławem Dembińskim) w komisji dwustronnej, negocjującej w czerwcu i we wrześniu 1918 przejęcie akt dotyczących ziem polskich (w tym tzw. akt popruskich) od niemieckich instytucji archiwalnych, a następnie (obok Marcelego Handelsmana i Stanisława Kętrzyńskiego) także w utworzonej dwustronnej podkomisji technicznej, mającej dokonać w ramach tego zbioru analizy roszczeń w stosunku do wszystkich grup akt z osobna (obradującej 10 i 25 września oraz 4 i 24 października 1918). Pod koniec października wraz z Wincentym Łopacińskim już w Lublinie miał czuwać nad zakończeniem kwestii rewindykacji archiwów, będących w gestii austro-węgierskiej, lecz upadek podczas tych negocjacji władz okupacyjnych spowodował bezproblemowe przejęcie tych akt. Po powrocie do Warszawy, wobec zmienionych warunków politycznych (zakończenie niemieckiej okupacji Warszawy), 11 października 1918 podpisał wraz z niemieckim zarządcą archiwów Adolfem Warschauerem protokół przejęcia archiwów warszawskich (w przekazaniu brali udział również podwładny Ehrenkreutza Antoni Rybarski i sekretarz generalny Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Kazimierz Konarski). Od 1 lutego 1919 do jesieni 1920 był zastępcą naczelnika Wydziału Archiwów Państwowych (V stopień służbowy).

    Teodor Feliks Wierzbowski (ur. 30 sierpnia 1853, Kielce, zm. 19 lutego 1923, Warszawa) — historyk, archiwista, bibliograf, wydawca źródeł.Biblioteka Narodowa (BN) – polska biblioteka narodowa w Warszawie, na Ochocie, na Polu Mokotowskim, narodowa instytucja kultury założona w 1928.

    Instytut Naukowo-Badawczy Europy Wschodniej i wileńskie studium historii prawa litewskiego[ | edytuj kod]

    W 1930 organizował, a następnie był długoletnim prezes zarządu Instytutu Naukowo-Badawczego Europy Wschodniej w Wilnie, kierując dodatkowo jego sekcją historyczno-prawną. Był pomysłodawcą, organizatorem i kierownikiem założonego w 1934 studium historii prawa litewskiego przy Wydziale Prawa, mające prowadzić badania naukowe i działalność popularyzatorską oraz wspomagać naukowców w kontaktach z archiwami (prywatnymi i państwowymi) oraz z bibliotekami.

    Akta popruskie – umowne określenie zespołu archiwalnego, obejmującego akta dotyczące porozbiorowej pruskiej administracji na dawnych terenach Rzeczypospolitej, które weszły w skład Księstwa Warszawskiego po 1807 r., tj. Prus Południowych i Nowowschodnich.Lipsk (niem. Leipzig; górnołuż. Lipsk; czes. Lipsko; łac. Lipsia) – miasto na prawach powiatu, najliczniejszy ośrodek Saksonii i drugi, po Berlinie, Niemiec wschodnich. Miasto należy do aglomeracji Lipsk-Halle, która liczy ok. 996 100 mieszkańców (2009).

    Członkostwo w towarzystwach naukowych[ | edytuj kod]

    Ehrenkreutz był od 1934 członkiem-korespondentem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, od 1936 członkiem przybranym Towarzystwa Naukowego we Lwowie, członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie oraz członkiem Zarządu Głównego i przewodniczącym oddziału w Wilnie Polskiego Towarzystwa Historycznego. Od 17 października 1938 był także współpracownikiem Komisji Prawniczej PAU.

    Plac Łukiski w Wilnie – największy plac w stolicy Litwy, Wilnie, zlokalizowany w ścisłym centrum miasta. Od południa plac styka się z najważniejszą ulicą Wilna, Prospektem Giedymina.Andrzej Stefan Śródka (ur. 10 czerwca 1946 w Łodzi), profesor doktor habilitowany medycyny, naukowiec zajmujący się historią medycyny, historią nauki polskiej i patofizjologią.

    Polityka[ | edytuj kod]

    Działacz Polskiej Partii Socjalistycznej, był kilkakrotnie więziony jeszcze przed wybuchem I wojny światowej. Działacz Towarzystwa Kultury Polskiej (1908-1913). Był zwolennikiem Józefa Piłsudskiego. Wybrany senatorem w wyborach 1930 i w następnych, w 1935 (sprawował mandat w latach 1930-1938). Był wolnomularzem.

    II Rzeczpospolita (II RP) – Rzeczpospolita Polska w latach 1918–1945, od odzyskania suwerenności państwowej w 1918 do wycofania uznania międzynarodowego dla Rządu RP na uchodźstwie w konsekwencji wykonania porozumień między mocarstwami wielkiej trójki na konferencji jałtańskiej w 1945.Austro-Węgry (t. Monarchia Austro-Węgierska; niem. Österreich-Ungarn, węg. Osztrák-Magyar Monarchia) – państwo związkowe w Europie Środkowej. Austro-Węgry były wielonarodową monarchią konstytucyjną i jednym z największych mocarstw w tamtym czasie. Państwo istniało 51 lat, od 1867 aż do rozpadu w 1918 roku i zakończenia I wojny światowej.

    Podczas II wojny światowej prof. Stefan Ehrenkreutz kierował w konspiracji Polskim Uniwersytetem Wileńskim, oficjalnie pracując jako stróż nocny.

    Okoliczności śmierci[ | edytuj kod]

    Do 1944 jako rektor kierował działającą w konspiracji uczelnią, wykładał; uczestniczył w pracach Konwentu Stronnictw Politycznych przy Okręgowym Delegacie Rządu na Kraj w Wilnie; w czasie okupacji pracował jako stróż nocny, pracownik biurowy, kasjer, konsultant prawny; w korespondencji Ławrientija Berii do Józefa Stalina z 3.08.1944 wzmiankowany jako poszukiwany; 27 sierpnia 1944 z polecenia Bolesława Bieruta odwiedził go Jerzy Putrament, aby nakłonić go do wspierania partii komunistycznej pod przywództwem Bolesława Bieruta. Odmówił, po czym Putrament wychodząc podniósł rękę i wykrzyknął: "pan tego pożałuje". Następnego dnia 28.08.1944 w swoim mieszkaniu został aresztowany przez NKWD. Torturowany, w więzieniu podjął głodówkę. Wyczerpany głodówką 20 lipca 1945 na noszach został przeniesiony do szpitala więziennego przy placu Łukiskim na Łukiszkach w Wilnie gdzie zmarł z wycieńczenia następnego dnia 21 lipca 1945. Jego symboliczny grób znajduje się na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 30-6-30).

    II wojna światowa – największy konflikt zbrojny w historii świata, trwający od 1 września 1939 do 2 września 1945 roku (w Europie do 8 maja 1945), obejmujący zasięgiem działań wojennych prawie całą Europę, wschodnią i południowo-wschodnią Azję, północną Afrykę, część Bliskiego Wschodu i wszystkie oceany. Niektóre epizody wojny rozgrywały się nawet w Arktyce i Ameryce Północnej. Poza większością państw europejskich i ich koloniami, brały w niej udział państwa Ameryki Północnej i Ameryki Południowej oraz Azji. Głównymi stronami konfliktu były państwa Osi i państwa koalicji antyhitlerowskiej (alianci). W wojnie uczestniczyło 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln z bronią. Według różnych szacunków zginęło w niej od 50 do 78 milionów ludzi.Polacy – naród zamieszkujący głównie obszar Rzeczypospolitej Polskiej i będący jej głównym składnikiem ludnościowym, a poza granicami Polski tworzący Polonię.


    Podstrony: 1 [2] [3] [4]




    Warto wiedzieć że... beta

    "Andrew" Andrzej Stefan Ehrenkreutz (ur. 21 października 1921 w Warszawie, zm. 6 kwietnia 2008 w Melbourne, Australia) – działacz polonijny, wieloletni profesor University of Michigan w Ann Arbor.
    Jerzy Putrament (ur. 14 listopada 1910 w Mińsku, zm. 23 czerwca 1986 w Warszawie) – polski pisarz, poeta, publicysta, działacz polityczny, poseł na Sejm PRL I i II kadencji z ramienia PZPR, członek Młodzieży Wszechpolskiej, Obozu Wielkiej Polski, agent NKWD, po wojnie ambasador Polski w Paryżu, tajny współpracownik UBP.
    Materiały archiwalne (archiwalia) – są to, zgodnie z polskim prawem archiwalnym, dokumenty przechowywane wieczyście, oznaczane symbolem kategorii archiwalnej "A"; materiały archiwalne powstają m.in. w jednostkach organizacyjnych wytypowanych i znajdujących się pod nadzorem właściwego archiwum państwowego. Zgodnie z Ustawą archiwa państwowe mają prawo objąć nadzorem jedynie państwowe jednostki organizacyjne. Przy obejmowaniu nadzorem archiwalnym jednostek organizacyjnych uwzględniany jest m.in.: rodzaj jednostki organizacyjnej, przedmiot i charakter jej działalności, znaczenie dla regionu lub kraju. W momencie objęcia nadzorem archiwum państwowego jednostka taka staje się wytwórcą materiałów archiwalnych.
    Wybory brzeskie – popularna, ironiczna nazwa wyborów do Sejmu RP III kadencji z 16 listopada oraz Senatu RP III kadencji z 23 listopada 1930, używana przez przeciwników sanacji.
    Wolnomularstwo, inaczej masoneria lub sztuka królewska – międzynarodowy ruch, mający na celu duchowe doskonalenie jednostki i braterstwo ludzi różnych religii, narodowości i poglądów. Ruch ten charakteryzuje się istnieniem trójkątów masońskich, lóż wolnomularskich, obediencji oraz rozbudowanej symboliki i rytuałów. Masoneria to także zespół bractw o charakterze elitarnym i dyskretnym. Inną cechą wolnomularstwa są legendy i teorie spiskowe na jej temat. Nauka badająca historię wolnomularską i idee wolnomularskie nazywa się masonologią.
    International Standard Name Identifier (ISNI) – unikalny identyfikator służący wystandaryzowanej identyfikacji obiektów, podmiotów, autorów dzieł, utworów i publikacji.
    Juliusz Zweibaum (ur. 1 maja 1887 w Warszawie, zm. 6 maja 1959 tamże) – polski biolog i histolog. Twórca pierwszej w Polsce hodowli tkanek in vitro.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.938 sek.