Staw biodrowy
Więzadło biodrowo-udowe (łac ligamentum iliofemorale; ligamentum Bertini) - jedno z więzadeł stawu biodrowego znajdujące się na jego przedniej powierzchni.Wydawnictwo Lekarskie PZWL – polskie wydawnictwo istniejące od 1945 roku, wydające literaturę fachową dla pracowników systemu opieki zdrowotnej, podręczniki szkolne i akademickie i publikacje popularnonaukowe. Do 1993 roku państwowe wydawnictwo istniało pod nazwą Państwowe Zakłady Wydawnictw Lekarskich (PZWL). W 1998 roku nastąpiła prywatyzacja, aktualnie stanowi część grupy wydawniczej PWN.
Więzadło kulszowo-udowe (więzadło kulszowo-torebkowe) (łac. ligamentum ischiofemorale; ligamentum ischiocapsulare) – jedno z więzadeł stawu biodrowego znajdujące się na jego tylnej ścianie.
Staw biodrowy (łac. articulatio coxae) - staw kulisty tworzony przez głowę kości udowej oraz panewkę stawu biodrowego kości miednicznej. Przenosi ciężar ciała z tułowia na kończyny dolne oraz umożliwia ich ruchomość. Jeden z największych stawów organizmu człowieka.
Spis treści
Powierzchnie stawowe[]
Powierzchnie stawowe stawu biodrowego tworzą pokryte chrząstką szklistą:
Główkę stawu biodrowego tworzy kulista głowa kości udowej (caput femoris). Na jej szczycie znajduje się niewielkie wgłębienie - dołek głowy kości udowej (fovea capitis femoris), będący miejscem przyczepu więzadła głowy kości udowej (lig. capitis femoris). Głowa kości udowej porusza się w panewce stawu biodrowego (acetabulum), składającej się z powierzchni księżycowatej (facies lunata) oraz wypełnionego tkanką tłuszczową dołu panewki (fossa acetabuli). Panewka dodatkowo pogłębiona jest chrzęstnym obrąbkiem panewkowym (labrum acetabulare). Dwa brzegi obrąbka połączone są więzadłem poprzecznym panewki (lig. transversum acetabuli), przerzuconym nad wcięciem panewki.
Cały staw otoczony jest mocną i grubą torebką stawową.
Więzadła stawu biodrowego[]
Torebka stawowa wzmocniona jest bardzo silnymi więzadłami, których głównym zadaniem jest hamowanie nadmiernych ruchów kończyny.
Odchodzi od kolca biodrowego przedniego dolnego i przyczepia się do kresy międzykrętarzowej. Pasmo górne tego więzadła hamuje ruchy obrotowe uda na zewnątrz i ogranicza przeginanie się do tyłu, oraz hamuje ruch przywodzenia uda. Pasmo przednie hamuje nadmierne prostowanie oraz obrót uda do wewnątrz. Oba pasma są dla siebie antagonistami. Jest to najsilniejsze więzadło z całego organizmu. Może wytrzymać obciążenie do 350 kg.
Rozpoczyna się na trzonie i gałęzi górnej kości łonowej i dochodzi do krętarza mniejszego kości udowej. Ogranicza odwodzenie uda.
Rozpięte pomiędzy tylnym brzegiem panewki a krętarzem większym. Hamuje ruchy obrotowe uda do wewnątrz oraz ruchy przywodzenia.
Powyższe więzadła są wzajemnie powiązane tworząc tzw. warstwę okrężną (zona orbicularis). Jest to okrężne pasmo włókniste, przebiega wokoło szyjki anatomicznej głowy kości udowej. Warstwa okrężna wzmacnia torebkę stawową, uelastycznia i stabilizuje staw biodrowy.
Wewnątrz stawu biodrowego znajduje się mniejsze więzadło:
Rozpięte między dołkiem głowy a dołem panewki, hamuje ruchy przywodzenia oraz ruchy obrotowe na zewnątrz.
Ruchy w stawie biodrowym[]
Udo, a wraz z nim cała kończyna dolna, w stawie biodrowym wykonuje następujące ruchy:
W płaszczyźnie strzałkowej:
W płaszczyźnie czołowej:
W płaszczyźnie poprzecznej:
Kombinacja ruchów, we wszystkich płaszczyznach:
Ciekawostki[]
1 lipca 1952 roku - pierwsze udane wszczepienie sztucznego stawu biodrowego.
Bibliografia[]
