Statek kosmiczny

Przeczytaj także...
Prędkość kosmiczna – prędkość początkowa, jaką trzeba nadać dowolnemu ciału, by, dzięki energii kinetycznej, pokonało ono grawitację wybranego ciała niebieskiego.Lot kosmiczny – zastosowanie technologii kosmicznej, aby wynieść pojazd kosmiczny do i poprzez przestrzeń kosmiczną.
Silnik rakietowy – rodzaj silnika odrzutowego, czyli wykorzystującego zjawisko odrzutu substancji roboczej, który nie pobiera w trakcie pracy żadnej substancji z otoczenia. Substancją roboczą mogą być produkty spalania (gazy spalinowe) powstałe przy utlenianiu paliwa (chemiczny silnik rakietowy), przy czym zarówno paliwo rakietowe jak i utleniacz znajdują się w zbiornikach napędzanego urządzenia (tlen nie jest pobierany z atmosfery), dzięki czemu silnik może pracować w dowolnych warunkach, np. w przestrzeni kosmicznej i pod wodą. Mogą nią być też jony rozpędzane elektromagnetycznie (silnik jonowy), plazma, także rozpędzana elektromagnetycznie (silnik plazmowy) lub strumień fotonów gamma (silnik fotonowy). Stosowany najczęściej w rakietach i promach kosmicznych oraz pociskach rakietowych.

Wahadłowiec kosmiczny Discovery z otwartym przedziałem ładunkowym z modułem Leonardo

kapsuła statku kosmicznego Apollo 8, 27 grudnia 1968

Statek kosmiczny – statek latający poruszający się poza atmosferą Ziemi. Pojazd ten musi być wyniesiony i rozpędzony do odpowiedniej prędkości przez silniki napędowe. Współczesne statki kosmiczne wynoszone są w górę dzięki napędowi rakietowemu, który wytwarza siłę odrzutu. Wyróżnia się kilka rodzajów statków kosmicznych:

Alan Bartlett Shepard, Jr. (ur. 18 listopada 1923 w Derry, zm. 21 lipca 1998 w Monterey) – pierwszy amerykański astronauta, kontradmirał United States Navy.Jurij Aleksiejewicz Gagarin, ros. Юрий Алексеевич Гагарин (wym. ˈjurʲɪj ɐlʲɪˈksʲeɪvʲɪtɕ gɐˈgarʲɪn) (ur. 9 marca 1934 w Kłuszynie, zginął 27 marca 1968 w okolicach Kirżacza) – radziecki kosmonauta, pierwszy człowiek w przestrzeni kosmicznej, Bohater Związku Radzieckiego, Lotnik Kosmonauta ZSRR.

Pierwszym załogowym statkiem kosmicznym był radziecki Wostok. 12 kwietnia 1961 roku Jurij Gagarin odbył pierwszy załogowy lot orbitalny. 5 maja 1961 roku Alan Shepard – pierwszy Amerykanin w kosmosie wykonał lot suborbitalny w statku Mercury. Dopiero 20 lutego 1962 roku John Glenn – jako pierwszy Amerykanin osiągnął orbitę okołoziemską.

Azot (N, łac. nitrogenium) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 7, niemetal z grupy 15 (azotowców) układu okresowego. Stabilnymi izotopami azotu są N i N. Azot w stanie wolnym występuje w postaci dwuatomowej cząsteczki N2. W cząsteczce tej dwa atomy tego pierwiastka są połączone ze sobą wiązaniem potrójnym. Azot jest podstawowym składnikiem powietrza (78,09% objętości), a jego zawartość w litosferze Ziemi wynosi 50 ppm. Wchodzi w skład wielu związków, takich jak: amoniak, kwas azotowy, azotyny oraz wielu ważnych związków organicznych (kwasy nukleinowe, białka, alkaloidy i wiele innych). Azot w fazie stałej występuje w sześciu odmianach alotropowych nazwanych od kolejnych liter greckich (α, β, γ, δ, ε, ζ). Najnowsze badania wykazują prawdopodobne istnienie kolejnych dwóch odmian (η, θ).Sztuczny satelita – satelita wykonany przez człowieka poruszający się po orbicie wokół ciała niebieskiego. Pierwszym sztucznym satelitą był Sputnik 1, wyniesiony na orbitę wokół Ziemi przez Związek Radziecki w 1957.

Atmosfera w statkach kosmicznych[]

Aby mogło dojść do lotów załogowych statki kosmiczne wyposażone są w instalację wytwarzającą sztuczną atmosferę. Musi ona zapewnić załodze swobodne oddychanie bez konieczności noszenia masek tlenowych. Urządzenia takie powinny utrzymywać w kabinie właściwe powietrze, dbać o wilgotność tego powietrza. Muszą dysponować urządzeniami zdolnymi do uwalniania z atmosfery zużytego i wydychanego przez załogę dwutlenku węgla jak również innych zanieczyszczeń np. wyziewów przegrzewającej się aparatury, swądu spalenizny (o ile by była) itp.

Lot suborbitalny to lot kosmiczny, w którym statek kosmiczny osiąga przestrzeń kosmiczną, ale jego trajektoria lotu przecina atmosferę lub powierzchnię grawitującego ciała, z którego pojazd został wystrzelony, przez co nie jest w stanie dokonać pełnego obrotu orbitalnego.Apollo 8 – załogowa misja kierowana przez amerykańską agencję kosmiczną NASA w ramach programu Apollo. Apollo 8 było pierwszą misją, która wyniosła ludzi poza orbitę okołoziemską.

Na atmosferę ziemską składają się m.in. azot (78,084%), tlen (20,946%), argon (0,934%), dwutlenek węgla (0,0385%) oraz kilka gazów szlachetnych. Odtwarzając atmosferę zakłada się, że w kabinie do oddychania potrzebny będzie w głównej mierze tlen z niewielką ewentualną domieszką helu w proporcji bardziej rozrzedzonej. Ciśnienie atmosferyczne w kabinie jest mniejsze (1/3 do 1/5) od panującego na Ziemi.

Discovery (oznaczenie NASA dla orbitera – OV-103) – skonstruowany przez NASA amerykański wahadłowiec kosmiczny, przystosowany do odbywania wielokrotnych podróży na orbitę. Był trzecim promem NASA, który odbył lot w przestrzeń kosmiczną (wcześniej taką podróż odbyły Columbia i Challenger). Jego pierwsza podróż kosmiczna miała miejsce 30 sierpnia 1984, a ostatnia zakończyła się 9 marca 2011. Jego zadaniem w ostatnich latach był transport załogi i wymiana zaopatrzenia Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS).Samolot kosmiczny – statek kosmiczny łączący pewne cechy samolotu oraz rakiety. Zwykle ma on formę uskrzydlonego pojazdu z napędem rakietowym. W odróżnieniu od wahadłowca samolot kosmiczny nie startuje z wyrzutni tylko z lotniska. W zależności od konstrukcji pojazd ten jest w stanie sam dostać się w kosmos, bądź też jest wynoszony na pokładzie innego pojazdu. Najczęściej jest to tradycyjny odrzutowiec.

Bibliografia[]

Mały słownik astronautyczny, Wiedza Powszechna, Warszawa, 1960

Zobacz też[]

lot kosmiczny

załogowe loty kosmiczne

Kontrola autorytatywna (pojazd):

GND: 4048579-1

BNCF: 16428

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

Warto wiedzieć że... beta

Hel (He, łac. helium) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 2, z grupy helowców (gazów szlachetnych) w układzie okresowym. Jest po wodorze drugim najbardziej rozpowszechnionym pierwiastkiem chemicznym we wszechświecie, jednak na Ziemi występuje wyłącznie w śladowych ilościach (4×10% w górnych warstwach atmosfery).

Maska tlenowa – wyrób medyczny służący do przetransportowania tlenu ze zbiornika do płuc pacjenta. Może przylegać do ust i nosa bądź całej twarzy. Za jej pomocą nie można precyzyjnie ustalić FiO2. Pozwala uzyskać 40–60% stężenia tlenu w powietrzu wdychanym.

Statek latający – urządzenie zdolne do poruszania się w atmosferze lub w przestrzeni kosmicznej dzięki przekazaniu energii ze statku na zewnątrz lub dzięki oddziaływaniu na bezpośrednio otaczające go medium (lub dzięki połączeniu tych dwóch sposobów). Statki latające dzielone są na statki powietrzne i statki kosmiczne.

Dwutlenek węgla (nazwa systematyczna: ditlenek węgla; nazwa Stocka: tlenek węgla(IV)), CO2 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenków, w którym węgiel występuje na IV stopniu utlenienia.

Załogowy lot kosmiczny – badanie przestrzeni kosmicznej za pomocą statków kosmicznych z ludzką załogą na pokładzie.

Sonda kosmiczna – bezzałogowy, prawie zawsze zautomatyzowany statek kosmiczny przeznaczony do prowadzenia badań naukowych w przestrzeni pozaziemskiej.

Ciśnienie atmosferyczne – stosunek wartości siły, z jaką słup powietrza atmosferycznego naciska na powierzchnię Ziemi (lub innej planety), do powierzchni, na jaką ten słup naciska (por. ciśnienie). Wynika stąd, że w górach ciśnienie atmosferyczne jest niższe, a na nizinach wyższe, ponieważ słup powietrza ma różne wysokości.