Statek kosmiczny

Wahadłowiec kosmiczny Discovery z otwartym przedziałem ładunkowym z modułem Leonardo

Kapsuła statku kosmicznego Apollo 8, 27 grudnia 1968

Statek kosmiczny – statek latający z możliwością poruszania się poza atmosferą Ziemi. Pojazd ten musi być wyniesiony i rozpędzony do odpowiedniej prędkości przez silniki napędowe. Współczesne statki kosmiczne wynoszone są w górę dzięki napędowi rakietowemu, który wytwarza siłę odrzutu. Wyróżnia się kilka rodzajów statków kosmicznych:

Silnik rakietowy – rodzaj silnika odrzutowego, czyli wykorzystującego zjawisko odrzutu substancji roboczej, który nie pobiera w trakcie pracy żadnej substancji z otoczenia. Substancją roboczą mogą być produkty spalania (gazy spalinowe) powstałe przy utlenianiu paliwa (chemiczny silnik rakietowy), przy czym zarówno paliwo rakietowe jak i utleniacz znajdują się w zbiornikach napędzanego urządzenia (tlen nie jest pobierany z atmosfery), dzięki czemu silnik może pracować w dowolnych warunkach, np. w przestrzeni kosmicznej i pod wodą. Mogą nią być też jony rozpędzane elektromagnetycznie (silnik jonowy), plazma, także rozpędzana elektromagnetycznie (silnik plazmowy) lub strumień fotonów gamma (silnik fotonowy). Stosowany najczęściej w rakietach i promach kosmicznych oraz pociskach rakietowych.Alan Bartlett Shepard, Jr. (ur. 18 listopada 1923 w Derry, zm. 21 lipca 1998 w Monterey) – pierwszy amerykański astronauta, kontradmirał United States Navy.

rakieta

kapsuła

wahadłowiec

samolot kosmiczny

sonda kosmiczna

sztuczny satelita.

Pierwszym statkiem kosmicznym był niemiecki pocisk rakietowy V2, który wykonał lot suborbitalny 20 czerwca 1944 roku. Pierwszym załogowym statkiem kosmicznym był radziecki Wostok 1 - 12 kwietnia 1961 roku Jurij Gagarin odbył pierwszy załogowy lot orbitalny. 5 maja 1961 roku Alan Shepard – pierwszy Amerykanin w kosmosie wykonał lot suborbitalny w statku Mercury. Dopiero 20 lutego 1962 roku John Glenn – jako pierwszy Amerykanin osiągnął orbitę okołoziemską.

Jurij Aleksiejewicz Gagarin, ros. Юрий Алексеевич Гагарин (wym. ˈjurʲɪj ɐlʲɪˈksʲeɪvʲɪtɕ gɐˈgarʲɪn) (ur. 9 marca 1934 w Kłuszynie, zginął 27 marca 1968 w okolicach Kirżacza) – radziecki kosmonauta, pierwszy człowiek w przestrzeni kosmicznej, Bohater Związku Radzieckiego, Lotnik Kosmonauta ZSRR.Azot (N, łac. nitrogenium) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 7, niemetal z grupy 15 (azotowców) układu okresowego. Stabilnymi izotopami azotu są N i N. Azot w stanie wolnym występuje w postaci dwuatomowej cząsteczki N2. W cząsteczce tej dwa atomy tego pierwiastka są połączone ze sobą wiązaniem potrójnym. Azot jest podstawowym składnikiem powietrza (78,09% objętości), a jego zawartość w litosferze Ziemi wynosi 50 ppm. Wchodzi w skład wielu związków, takich jak: amoniak, kwas azotowy, azotyny oraz wielu ważnych związków organicznych (kwasy nukleinowe, białka, alkaloidy i wiele innych). Azot w fazie stałej występuje w sześciu odmianach alotropowych nazwanych od kolejnych liter greckich (α, β, γ, δ, ε, ζ). Najnowsze badania wykazują prawdopodobne istnienie kolejnych dwóch odmian (η, θ).

Atmosfera w statkach kosmicznych

Aby mogło dojść do lotów załogowych statki kosmiczne wyposażone są w instalację wytwarzającą sztuczną atmosferę. Musi ona zapewnić załodze swobodne oddychanie bez konieczności noszenia masek tlenowych. Urządzenia takie powinny utrzymywać w kabinie właściwe powietrze, dbać o wilgotność tego powietrza. Muszą dysponować urządzeniami zdolnymi do uwalniania z atmosfery zużytego i wydychanego przez załogę dwutlenku węgla jak również innych zanieczyszczeń np. wyziewów przegrzewającej się aparatury, swądu spalenizny (o ile by była) itp.

Sztuczny satelita – satelita wykonany przez człowieka poruszający się po orbicie wokół ciała niebieskiego. Pierwszym sztucznym satelitą był Sputnik 1, wyniesiony na orbitę wokół Ziemi przez Związek Radziecki w 1957.Lot suborbitalny to lot kosmiczny, w którym statek kosmiczny osiąga przestrzeń kosmiczną, ale jego trajektoria lotu przecina atmosferę lub powierzchnię grawitującego ciała, z którego pojazd został wystrzelony, przez co nie jest w stanie dokonać pełnego obrotu orbitalnego.

Na atmosferę ziemską składają się m.in. azot (78,084%), tlen (20,946%), argon (0,934%), dwutlenek węgla (0,0385%) oraz kilka gazów szlachetnych. Odtwarzając atmosferę zakłada się, że w kabinie do oddychania potrzebny będzie w głównej mierze tlen z niewielką ewentualną domieszką helu w proporcji bardziej rozrzedzonej. Ciśnienie atmosferyczne w kabinie może być mniejsze (1/3 do 1/5) od panującego na Ziemi.

Apollo 8 – załogowa misja kierowana przez amerykańską agencję kosmiczną NASA w ramach programu Apollo. Apollo 8 było pierwszą misją, która wyniosła ludzi poza orbitę okołoziemską.Discovery (oznaczenie NASA dla orbitera – OV-103) – skonstruowany przez NASA amerykański wahadłowiec kosmiczny, przystosowany do odbywania wielokrotnych podróży na orbitę. Był trzecim promem NASA, który odbył lot w przestrzeń kosmiczną (wcześniej taką podróż odbyły Columbia i Challenger). Jego pierwsza podróż kosmiczna miała miejsce 30 sierpnia 1984, a ostatnia zakończyła się 9 marca 2011. Jego zadaniem w ostatnich latach był transport załogi i wymiana zaopatrzenia Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS).

Bibliografia

1. Mały słownik astronautyczny, Wiedza Powszechna, Warszawa, 1960

Zobacz też

lot kosmiczny

załogowe loty kosmiczne