Stado

Przeczytaj także...
Samiec (organizm męski, ♂) – określenie osobnika płci męskiej, to znaczy takiego organizmu zwierzęcego, który wytwarza komórki spermy, w których znajdują się komórki rozrodcze nazywane plemnikami. Komórki spermy definiowane są jako mniejsze gamety, podczas gdy większe gamety są wytwarzane przez samicę (organizm żeński).Kręgowce (Vertebrata, od łac. vertebra – kręg) – najliczniejszy podtyp strunowców (Chordata), mocno zróżnicowany morfologicznie; obejmujący kręgouste, ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki. Dotychczas opisano około 58 000 gatunków kręgowców, co stanowi około 5% opisanych gatunków zwierząt. Wielkość współcześnie żyjących kręgowców waha się od 7,7 mm u żab Paedophryne amauensis do 33,9 m u płetwala błękitnego. Cechują się obecnością tkanki kostnej, mają dwuboczną symetrię ciała z dobrze wyodrębnioną głową. Szkielet wewnętrzny stanowi podporę dla tkanek i narządów w trakcie rozwoju, umożliwiając osiąganie dużych rozmiarów. Charakterystyczną cechą kręgowców jest posiadanie czaszki, kręgosłupa i dwóch par kończyn. Układ mięśniowy składa się z dwóch mas mięśni położonych równolegle po bokach kręgosłupa. Ruch odbywa się dzięki skurczom mięśni, przyczepionych do kości lub chrząstek.
Potomstwo - są to organizmy, które posiadają część materiału genetycznego swoich rodziców. Zazwyczaj u zwierząt rodzice są przywiązani do swojego potomstwa: opiekują się nim, karmią je, bronią go przed niebezpieczeństwem itp.

Stado łabędzi formujące charakterystyczny klucz

Pawiany płaszczowe tworzą stada haremowe

Stado – grupa osobników tego samego, rzadziej różnych gatunków zwierząt, żyjąca na określonym terytorium, związana mniej lub bardziej zaawansowaną formą organizacji społecznej. Łączenie się osobników w stada jest najczęściej związane z rozrodem. Do zwierząt stadnych należy wiele gatunków kręgowców, głównie spośród ssaków, ptaków i ryb. U wilków i dzików stado nazywane jest watahą. Duże stado ryb to ławica.

Gnu pręgowane, gnu pasiaste (Connochaetes taurinus) – gatunek kopytnego ssaka z rodziny krętorogich. Żyje w dużych stadach, najczęściej wraz z zebrami, gazelami i żyrafami zamieszkują południową i wschodnią Afrykę. W poszukiwaniu pokarmu odbywają długie wędrówki, w czasie których pokonują wiele przeszkód, np. głębokie rzeki.Wataha – grupa wilków lub dzików działająca razem, w szerszym znaczeniu termin odnoszony również do stada psów, likaonów lub jenotów. Posiada określoną hierarchię wewnętrzną. Jest to zwykle grupa rodzinna składająca się z pary rodzicielskiej oraz młodych z jednego lub kilku miotów.

Spis treści

1 Typy i liczebność stad

1.1 Podstawowe stado rodzinne

1.2 Luźne stada samców

1.3 Stada wielopokoleniowe

1.4 Łączenie się stad

Typy i liczebność stad[]

Podstawowe stado rodzinne[]

Podstawowym i najczęściej występującym typem stada jest grupa rodzinna złożona z matki lub kilku matek i ich najmłodszego potomstwa oraz - czasami - samca lub samców. Najmniejsze takie stada składają się z kilku osobników. Samce większości gatunków wiążą się z taką grupą tylko na czas rozrodu. Przewodnikiem stada jest zwykle matka (lub najstarsza z matek).

Ptaki (Aves) – gromada stałocieplnych zwierząt z podtypu kręgowców. Jest najbardziej zróżnicowaną spośród gromad kręgowców lądowych – istnieje około 10 tys. gatunków ptaków, które zamieszkują ekosystemy na całym świecie. Ich wielkość waha się od 5 cm u koliberka hawańskiego do 2,7 m u strusia.Ryby – tradycyjna nazwa zmiennocieplnych kręgowców wodnych oddychających skrzelami i poruszających się za pomocą płetw. Obejmuje bezżuchwowe krągłouste (Cyclostomata) oraz mające szczęki ryby właściwe (Pisces).

Luźne stada samców[]

Młode samce wielu gatunków po osiągnięciu dojrzałości są odganiane ze stada rodzinnego i często łączą się w stada samców-kawalerów. Takie grupy zwykle wędrują wzdłuż granic terytoriów opanowanych przez starsze osobniki. Z czasem poszczególne samce odłączają się, aby podjąć próbę zdobycia własnego terytorium.

Gatunek (łac. species, skrót sp.) – termin stosowany w biologii w różnych znaczeniach, zależnie od kontekstu, w jakim występuje. Najczęściej pod pojęciem gatunku rozumie się:Osobnik – jednostkowy organizm, jednostkowy okaz (przedstawiciel) gatunku, żyjący samodzielnie lub w grupie, np. w stadzie bądź kolonii, stanowiący podstawowy element populacji. Ogólnie przyjęto zasadę, że cechą charakterystyczną osobnika jest oddziaływanie na inne osobniki własnego gatunku, inne organizmy oraz środowisko.

Stada wielopokoleniowe[]

Gatunki o nieco wyższym stopniu organizacji społecznej tworzą stada, w których wytwarzają się silniejsze więzi pomiędzy osobnikami. Powstają wówczas grupy kilkunastu do kilkudziesięciu osobników, wśród których dochodzi do ustalenia hierarchii. Przewodnikiem może być najstarsza samica lub najsilniejszy - zwykle również najstarszy - samiec, tzw. alfa. Dorastająca młodzież nie jest zmuszana do odejścia, dzięki czemu grupa staje się z upływem czasu stadem wielopokoleniowym. Struktura hierarchii stada bywa różna u poszczególnych gatunków. Najbardziej skomplikowane formy takich struktur wytworzyły się wśród naczelnych.

Hierarchia społeczna, hierarchia dominacyjna – społeczna przewaga pojedynczych osobników nad innymi, oparta na dominacji socjalna struktura grupy osobników tego samego gatunku przebywających na wspólnym terytorium, zmierzająca do zapewnienia osobnikom dominującym łatwiejszego dostępu do zasobów.Kierdel (gw. kyrdel) reg. – stado owiec w górach, najczęściej należących do różnych gospodarzy, pozostających pod opieką bacy.

Łączenie się stad[]

W stadzie łatwiej upolować dużą zdobycz

W okresach niesprzyjających warunków zwierzęta stadne mogą łączyć się w znacznie większe społeczności zmniejszając swój areał osobniczy na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa lub - częściej - szans znalezienia pożywienia. Gnu pręgowane tworzą wielotysięczne stada wędrowne.

Terytorium – obszar zajmowany wyłącznie przez jedno zwierzę lub grupę zwierząt. Własne terytorium zwiększa szanse przeżycia osobnika, gdyż zapewnia mu dostateczną ilość pokarmu, kryjówki przed drapieżnikami, materiał do budowy gniazda lub legowiska oraz wszystkie elementy mające znaczenie w wychowaniu potomstwa. Terytorium może być zajmowane przez zwierzę na stałe lub okresowo.Gwara łowiecka, bardziej prawidłowo zdaniem językoznawców - język łowiecki – odmiana języka środowiskowego, którym posługują się myśliwi.

Korzyści[]

Przyczyny skłaniające do przebywania w grupie są różne. Zwierzęta łączą się w stada na czas rozrodu, czasami na dłużej. U ssaków podstawowym elementem grupotwórczym jest relacja matka-potomstwo wynikająca z ssania mleka. Okres uzależnienia młodego od matki sprzyja tworzeniu się trwałych więzi, co może skutkować budowaniem coraz bardziej skomplikowanych struktur społecznych. Wspólne wychowywanie potomstwa, wzajemna pomoc w niebezpieczeństwie, wspólne polowania - wszystko to zwiększa szanse każdego z członków stada.

Samica (organizm żeński; ♀) – określenie osobnika płci żeńskiej u zwierząt, tzn. takiego organizmu zwierzęcego, który wytwarza komórki jajowe. Komórki jajowe definiowane są jako większe gamety, podczas gdy mniejsze gamety są wytwarzane przez samca (organizm męski).Dzik (Sus scrofa) – gatunek dużego, lądowego ssaka łożyskowego z rzędu parzystokopytnych. Sus scrofa jest jedynym przedstawicielem dziko żyjących świniowatych w Europie. Jest przodkiem świni domowej.

Zootechnika[]

Stado owiec

W zootechnice terminem stado określana jest grupa zwierząt hodowlanych jednej rasy przebywająca na wspólnym terenie (stado owiec, stado krów) lub przeznaczonych do spełnienia określonej roli (stado zarodowe, stado reprodukcyjne, stado użytkowe).

Przypisy

Warto zobaczyć: Gwara myśliwska

Zobacz też[]

Ssaki (Mammalia) – zwierzęta należące do kręgowców, charakteryzujące się głównie występowaniem gruczołów mlekowych u samic, zazwyczaj obecnością owłosienia (włosy lub futro; silnie zredukowane u gatunków wodnych, jak hipopotamy, u waleni całkowicie zanikają przed porodem lub w trakcie) oraz stałocieplnością (potocznie "ciepłokrwistość"). Większość ssaków utrzymuje temperaturę w granicach 36-39 °C. Stałocieplność umożliwia aktywny tryb życia w różnych środowiskach – od mroźnych obszarów podbiegunowych do gorących tropików. Futro i tłuszcz pomagają uchronić się przed zimnem, a wydzielanie potu i szybki oddech pomagają pozbyć się nadmiernego ciepła.Kolonia – forma współżycia organizmów (ekologia), np. kolonia lęgowa lub forma życiowa organizmów (morfologia, fizjologia) polegająca na tworzeniu przez poszczególne osobniki związku funkcjonującego jak odrębny osobnik. W kolonii poszczególne osobniki (moduły), choć żyją w skupieniach, zachowują pewną autonomiczność i funkcjonują jako niezależne organizmy. Stopień odrębności osobników może być różny od bardzo luźnego, gdy poszczególne osobniki są identyczne i mogą oddzielać się od kolonii (np. u chrookowców), do tak ścisłego, że poszczególne osobniki pełnią funkcję narządów i trudno rozstrzygnąć, czy taki twór jest kolonią, czy pojedynczym organizmem (np. u żeglarza portugalskiego albo toczka). W przypadku glonów za moduły uznawane są poszczególne komórki. Kolonie glonów mogą mieć kształty prostych (drgalnica) bądź rozgałęzionych nici, kul (gromadnica), płaskich dywaników (Scenedesmus) itp. U zwierząt tworzących kolonie (gąbki, parzydełkowce, mszywioły, graptolity) poszczególne moduły, połączone wspólnym ciałem, czyli stolonem, bywają nazywane zooidami.

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

Warto wiedzieć że... beta

Naczelne (Primates) – rząd ssaków łożyskowych charakteryzujących się najlepiej wśród wszystkich zwierząt rozwiniętym mózgiem. Tradycyjnie wśród naczelnych wyróżnia się małpiatki, wąskonose małpy ciepłych krajów Starego Świata, szerokonose małpy Nowego Świata żyjące w tropikach Ameryki i małpy człekokształtne. Dział zoologii zajmujący się badaniem ssaków naczelnych to prymatologia.

Zwierzęta (Animalia) – królestwo obejmujące wielokomórkowe organizmy cudzożywne o komórkach eukariotycznych, bez ściany komórkowej, w większości zdolne do aktywnego poruszania się. Są największym i najbardziej zróżnicowanym gatunkowo królestwem organizmów. Największą grupę zwierząt stanowią bezkręgowce, a wśród nich owady. Drugą, obok bezkręgowców, grupą zwierząt są kręgowce. Wśród nich tradycyjnie wyróżnia się ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki, do których należy również człowiek.

Społeczność – połączona ze sobą za pomocą więzi społecznych zbiorowość ludzi należących do pewnego środowiska społecznego i powiązanych ze sobą:

Klucz – charakterystyczna formacja tworzona podczas wędrówki przez migrujące ptaki. Zwykle ma kształt litery "V", często z jednym ramieniem dłuższym. Takie formacje tworzą gęsi, kaczki i żurawie. Ptaki lecące za innymi w takiej formacji zużywają mniej energii, niż w przypadku lotu samodzielnego. Ta oszczędność nie dotyczy osobnika będącego na czele formacji. Z tego powodu ptaki lecące w kluczu zmieniają się na swoich pozycjach, dzięki czemu wszystkie osobniki zyskują na wspólnym locie.

Łabędź czarnodzioby (Cygnus columbianus) – gatunek dużego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych, zamieszkujący w zależności od podgatunku:

Areał osobniczy – w ekologii zwierząt obszar patrolowany przez danego osobnika w związku z codziennym zdobywaniem pokarmu, kryjówką, czy też rozrodem. Obejmuje obszar uznawany przez danego osobnika za własny, w którym znajdują się wszystkie potrzebne mu do życia elementy, broniony przed innymi osobnikami (terytorium, rewir) oraz obszar wspólny. U osobników z silnie rozwiniętym terytorializmem areał osobniczy może się pokrywać z terytorium. U zwierząt stadnych obserwuje się odwrotny proces – własne terytorium zmniejsza się na rzecz obszaru wspólnego. Grupa (stado) traktuje wówczas wspólny teren jako terytorium bronione przed osobnikami spoza grupy.

Wilk, wilk szary (Canis lupus) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych (Canidae), zamieszkującego lasy, równiny, tereny bagienne oraz góry Eurazji i Ameryki Północnej. Potrzebuje, jako gatunek o skłonnościach terytorialnych, dużych przestrzeni. Zwykle terytorium zajmowane przez watahę to 100-300 km², ale wielkość ta zależy od dostępności pokarmu i terenu. Może występować współużytkowanie części terenu przez dwie konkurujące watahy. Wilk jest wytrwałym wędrowcem, jest w stanie w dobę pokonać dystans kilkudziesięciu kilometrów. W poszukiwaniu partnerki samiec potrafi w ciągu 2 tygodni przebyć ponad 600 km.