Społeczeństwo
Przeczytaj także...
Społeczeństwo ponowoczesne (ang. post-modern society) – określenie stosowane w odniesieniu do cech idealnych społeczeństw kształtujących się wraz z transformacją nowoczesnych struktur organizacyjnych i przemian osobowościowych.Nowożytny kapitalizm zaczął się formować w XVI wieku, zasadniczy jednak zwrot w jego rozwoju nastąpił wraz z rewolucją przemysłową. Gospodarka kapitalistyczna zyskała wtedy nowy impuls dzięki zastosowaniu osiągnięć naukowych w przemyśle. Siłą napędzającą stała się produkcja na sprzedaż mająca przynosić zysk.
Naród – wspólnota o podłożu etnicznym, gospodarczym, politycznym, społecznym i kulturowym wytworzona w procesie dziejowym, przejawiająca się w świadomości swych członków. Chociaż naród wyróżnia się na tle innych zbiorowości, to jednak nie jest możliwe precyzyjne zdefiniowanie tego pojęcia. W socjologii nie ma jednej definicji tego pojęcia, istnieją też rozbieżności między stanowiskiem socjologów, antropologów i historyków.
Społeczeństwo ponowoczesne (ang. post-modern society) – określenie stosowane w odniesieniu do cech idealnych społeczeństw kształtujących się wraz z transformacją nowoczesnych struktur organizacyjnych i przemian osobowościowych.Nowożytny kapitalizm zaczął się formować w XVI wieku, zasadniczy jednak zwrot w jego rozwoju nastąpił wraz z rewolucją przemysłową. Gospodarka kapitalistyczna zyskała wtedy nowy impuls dzięki zastosowaniu osiągnięć naukowych w przemyśle. Siłą napędzającą stała się produkcja na sprzedaż mająca przynosić zysk.
Naród – wspólnota o podłożu etnicznym, gospodarczym, politycznym, społecznym i kulturowym wytworzona w procesie dziejowym, przejawiająca się w świadomości swych członków. Chociaż naród wyróżnia się na tle innych zbiorowości, to jednak nie jest możliwe precyzyjne zdefiniowanie tego pojęcia. W socjologii nie ma jednej definicji tego pojęcia, istnieją też rozbieżności między stanowiskiem socjologów, antropologów i historyków.
Typy społeczeństw
Społeczeństwo – podstawowe pojęcie socjologiczne, jednakże niejednoznacznie definiowane. Terminem tym tradycyjnie ujmuje się dużą zbiorowość społeczną, zamieszkującą dane terytorium, posiadające wspólną kulturę, wspólną tożsamość oraz sieć wzajemnych stosunków społecznych. Społeczeństwo ponadto posiada własne instytucje pozwalające mu na funkcjonowanie oraz formę organizacyjną w postaci państwa, plemienia czy narodu.
Społeczeństwo nowoczesne (ang. modern society) – określenie stosowane w odniesieniu do cech idealnych społeczeństw, kształtujących się wraz z transformacją zacofanych systemów społecznych w kierunku systemów realizujących wielorakie i złożone funkcje w sposób planowany, zorganizowany i celowy.Społeczeństwo ryzyka - określenie autorstwa niemieckiego socjologa Ulricha Becka na opisanie konsekwencji wynikających z rozwoju społeczeństwa przemysłowego, spowodowanych rozwojem cywilizacyjnym i technologii, których skutkami są nieodwracalne zmiany, nad którymi nie można zapanować. Skażenie środowiska, globalne ocieplenie spowodowane emisją dwutlenku węgla i metanu, zagrożenia zewnętrzne (na przykład susze) będą uzupełniane sytuacjami spowodowanymi przez działania człowieka.
Termin ten w mowie potocznej często stosuje się dość swobodnie określając różne kategorie czy warstwy społeczne np. „społeczeństwo górników”, „społeczeństwo nauczycieli”. Używa się go też na określenie całej żyjącej ludzkości, wówczas używa się określenia społeczeństwo globalne.
Stosunek społeczny – normatywnie określona relacja i oczekiwany schemat interakcji pomiędzy co najmniej dwiema osobami, wynikająca z posiadanych przez nich ról i pozycji społecznych, podlegająca kontroli społecznej.Państwo narodowe – to państwo, którego prawie wszyscy mieszkańcy stanowią jeden naród i zdecydowana większość członków tego narodu zamieszkuje to właśnie państwo. Taka forma państwa wynika m.in. z postulowanego przez ONZ prawa narodów do samostanowienia zawartego w art. 1 Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych.
Typologia społeczeństw[]
Ze względu na duże różnice pomiędzy współczesnymi i historycznymi społeczeństwami wyróżnia się ze względu na stopień rozwoju społeczeństwa:
W przypadku społeczeństw tradycyjnych, terminem tym określa się formy społeczeństw przedindustrialnych i wyróżnia się różne formy ich rozwoju:
Karol Marks wyróżniał dla tego okresu trzy następujące po sobie formacje społeczne: formację wspólnoty pierwotnej, formację niewolniczą (formacja antyczna i azjatycka) oraz formację feudalną.
<|||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| - |||||||||| |||||||||| ||||||||||>,Plemię – grupa spokrewnionych rodów wywodzących się od wspólnego przodka (w odróżnieniu od szczepu), zamieszkujących jeden obszar i połączonych wspólnymi związkami społecznymi oraz ekonomicznymi. Plemię ma świadomość bliskiego pokrewieństwa, posługuje się tym samym dialektem i jest połączone wyznawaniem tego samego kultu religijnego. Definicja "krewniacza" plemienia może być też, w niektórych przypadkach (np. plemiona słowiańskie), zastąpiona definicją terytorialną. Według tej definicji plemię to lokalna wspólnota osadnicza złożona z kilku lub kilkunastu mniejszych wspólnot terytorialnych (np. w na ziemiach polskich tą mniejszą wspólnotą było opole).
W okresie formowania się społeczeństw przemysłowych powstawały takie jego określenia jak:
W przypadku społeczeństwa poprzemysłowego, które powstawać zaczęło w drugiej połowie XX wieku, używa się też alternatywnych pojęć:
Społeczeństwo militarne - to społeczeństwo, którego struktura społeczna, system wartości, charakter społeczny jednostek kształtowane są przez działalność antagonistyczną i podporządkowane wymogom skutecznego prowadzenia wojny tak obronnej, jak zaczepnej.Azjatycki sposób produkcji – w ekonomii politycznej Karola Marksa szczególny przykład sposobu produkcji charakterystycznego dla wschodnich despotycznych monarchii, w których, przy istnieniu antagonizmu klasowego, środki produkcji są całkowitą własnością państwa.
W literaturze pojawia się również określenie społeczeństwa zwierzęcego na odróżnienie uspołecznionych zbiorowości ludzkich od nieuspołecznionych zbiorowości tworzonych przez inne gatunki w ujęciu biologicznym.
Społeczeństwo produkcyjne - to społeczeństwo, którego struktura społeczna, system wartości, charakter społeczny jednostek kształtowane są przez działalność nieantagonistyczną: produkcję i handel.Kultura (z łac. colere = „uprawa, dbać, pielęgnować, kształcenie”) – termin ten jest wieloznaczny, pochodzi od łac. cultus agri („uprawa roli”), interpretuje się go w wieloraki sposób przez przedstawicieli różnych nauk. Kulturę można określić jako ogół wytworów ludzi, zarówno materialnych, jak i niematerialnych: duchowych, symbolicznych (takich jak wzory myślenia i zachowania).
Zobacz też[]
Bibliografia[]
Warto wiedzieć że... beta
Państwo – organizacja posiadająca monopol na stanowienie i wykonywanie prawa na określonym terytorium. Posiada zdolność do nawiązywania i utrzymywania stosunków dyplomatycznych z innymi państwami. Państwo jest często mylone z narodem i krajem.
Społeczeństwo masowe – typ współczesnego społeczeństwa biernych odbiorców kultury masowej. Powstaje jako skutek oddziaływania negatywnych procesów związanych z industrializacją i urbanizacją. Następuje dezintegracja tradycyjnych struktur społecznych wraz z ich wartościami, normami i kontrolą społeczną, upadek religii, zmiana stylu pracy na zmechanizowaną i monotonną. Społeczeństwo masowe jest zatomizowane.
Społeczeństwo tradycyjne (inaczej: społeczeństwo preindustrialne, społeczeństwo kopieniackie, społeczeństwo pasterskie) – każde społeczeństwo, które nie osiągnęło jeszcze etapu społeczeństwa przemysłowego, a więc zarówno społeczeństwo rolnicze jak i społeczeństwo pierwotne, charakteryzujące się dużym odsetkiem ludności zamieszkałej na wsiach; wysokim analfabetyzmem; dominacja grup pierwotnych nad wtórnymi; brakiem instytucji formalnej kontroli lub niewielką ilością tego typu instytucji; gospodarką opartą na rolnictwie i rzemiośle, gdzie podstawową jednostką gospodarczą jest gospodarstwo domowe; brakiem indywidualizmu jednostek; niewielka rolą pieniądza w handlu.
Społeczeństwo konsumpcyjne – choć trudno tu o jednoznaczną definicję, z powodu wielości opinii i ekstensywności tematu, to można przyjąć, że jest to społeczeństwo nowoczesne, w którym nadrzędnym celem - ze względu na zwiększenie się jakości życia względem czasów dawniejszych, jest konsumpcja, zaś polityka, moralność społeczna i obyczaje, podporządkowują się jej.
Niewolnictwo – zjawisko społeczne, którego istotą jest stosunek zależności, polegający na tym, iż pewna grupa ludzi (niewolnicy) stanowi przedmiot własności innych osób, grup ludzi (rodzina, plemię, itd.) lub instytucji (państwo, świątynia itp.), mogących nimi swobodnie rozporządzać.
Społeczeństwo obywatelskie – społeczeństwo charakteryzujące się aktywnością i zdolnością do samoorganizacji oraz określania i osiągania wyznaczonych celów bez impulsu ze strony władzy państwowej.
Karl Heinrich Marx (ur. 5 maja 1818 w Trewirze, zm. 14 marca 1883 w Londynie) – niemiecki filozof, ekonomista i działacz rewolucyjny. Twórca socjalizmu naukowego, współzałożyciel I Międzynarodówki.