Sopot

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Zdjęcie fasady Krzywego Domku, wykonane bezśnieżnym zimowym popołudniem. Dwupiętrowy budynek, w którym każda krawędź ściany i okien jest faliście wykrzywiona, nie ma tu linii prostych. Dwie murowane części budynku łączy szklane atrium z napisem „Centrum Rezydent”. Przed budynkiem spacerują nieliczni przechodnie, a dwie osoby stoją spoglądając w jego stronę.
Krzywy Domek w Sopocie

Sopot (kaszub. Sopòt lub też Sopòtë, Copòtë, Copòt, niem. Zoppot) – miasto na prawach powiatu w północnej Polsce nad Zatoką Gdańską (Morze Bałtyckie), położone na Pobrzeżu Gdańskim, między Gdańskiem a Gdynią, z którymi tworzy Trójmiasto, w obrębie aglomeracji trójmiejskiej. Jest najmniejszym pod względem liczby ludności miastem na prawach powiatu w Polsce oraz najmniejszym pod tym samym względem miastem, którego organem władzy wykonawczej jest prezydent (a nie burmistrz).

Pobrzeże Kaszubskie (313.51), (kasz. Kaszëbsczi Ùbrzég) – mezoregion fizycznogeograficzny znajdujący się na obszarze administracyjnym Gdańska, Sopotu, Gdyni oraz powiatów wejherowskiego i puckiego, wszystkie te powiaty leżą w województwie pomorskim. Pobrzeże Kaszubskie jest częścią Pobrzeża Gdańskiego. Występują tu kępy: Ostrowska, Swarzewska, Pucka, Oksywska i Redłowska, kępy są poprzedzielane pradolinami. Przez mezoregion przepływa wiele krótkich rzek wpływających do Zatoki Puckiej. Pod względem gospodarczym widać sporą różnicę pomiędzy północą a południem. Południowa część regionu cechuje się wysokim stopniem urbanizacji i industrializacji (między innymi Port w Gdyni). Część północna regionu wykorzystywana jest przede wszystkim turystycznie jednakże znajdują się tu też porty rybackie: port Puck i port Władysławowo.Zatoka Gdańska (kasz. Gduńskô Hôwinga, niem. Danziger Bucht, ros. Гданьская бухта) – zatoka w południowo-wschodniej części Morza Bałtyckiego, pomiędzy Polską i Rosją. Średnia głębokość wynosi około 50 m, a maksymalna 118 m. Przezroczystość wody w zależności od pory roku kształtuje się od 8 do 16 m. Zasolenie zatoki wynosi od 7 do 8 promili. W czasie silnych sztormów występują fale o wysokości przekraczającej 9 m. Nad Zatoką Gdańską znajdują się największe polskie porty: Gdańsk i Gdynia. Jeszcze w drugiej połowie XX w. ważnym zajęciem części zamieszkałej nad nią ludności było rybołówstwo przybrzeżne, uprawiane nawet przy plażach Gdańska, Sopotu i Gdyni, które dziś zanikło m.in. z powodu znacznego zanieczyszczenia wód zatoki i zmniejszenia ilości ryb.

Sopot jest kurortem nadmorskim i uzdrowiskiem, po II wojnie światowej znanym z organizowanych tam od 1961 w Operze Leśnej konkursów piosenki Sopot Festival. Miasto posiada najdłuższe w Europie molo o drewnianej konstrukcji.

Położenie[ | edytuj kod]

Większa część miasta położona jest na Pobrzeżu Kaszubskim, natomiast mniejsza (zachodnia) znajduje się na Pojezierzu Kaszubskim.

Beit Trójmiasto − postępowa gmina żydowska, funkcjonująca w ramach Beit Polska − Związku Postępowych Gmin Żydowskich w RP, który jest członkiem Europejskiej Unii dla Judaizmu Postępowego i Światowej Unii dla Judaizmu Postępowego. Gmina ma siedzibę w Gdańsku, a swoim zasięgiem obejmuje Trójmiasto.Willa Herbstów – była rezydencja niemieckiej fabrykanckiej rodziny Herbstów (przemysł włókienniczy) z Łodzi w Sopocie, przy ul. Kościuszki 29; znanego, w okresie zamieszkiwania w Sopocie, filantropa i społecznika na rzecz polskiej społeczności miasta.

Miasto jest położone na wysokości od 0 do 152,7 m n.p.m.

Historia[ | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Historia Sopotu.

Kalendarium:

  • od VIII w. do 1. poł. X w. – gród; obecnie zrekonstruowany (grodzisko w Sopocie)
  • 1283 – pojawiła się pierwsza wzmianka o miejscowości Sopoth w akcie donacyjnym księcia pomorskiego Mściwoja II na rzecz klasztoru cystersów w Oliwie; później była to wieś opactwa cystersów w Oliwie w województwie pomorskim
  • 1798 – hrabia Kajetan Onufry Sierakowski wybudował pierwszy dom letniskowy
  • 1819 – Karol Wegner wybudował pierwsze kąpielisko morskie
  • 1823 – Jan Jerzy Haffner, były lekarz armii napoleońskiej, wzniósł zakład kąpielowy. W ciągu następnych lat powstały kolejne budynki uzdrowiskowe – Dom Zdrojowy, Łazienki Południowe i Łazienki Północne.
  • 1870 – do Sopotu dotarła Kolej Tylnopomorska (linia kolejowa Koszalin–Słupsk–Gdańsk, prowadząca aż z Berlina przez Szczecin)
  • 1898 – otwarto tor wyścigów konnych
  • 8 października 1901 – dekretem cesarskim miejscowość otrzymała prawa miejskie; ich uroczyste nadanie miało miejsce 1 kwietnia 1902
  • 1920 – wyłączenie Sopotu z powiatu wejherowskiego i włączenie do Wolnego Miasta Gdańska; w latach 1939–1945 w granicach III Rzeszy
  • 23 marca 1945 – wkroczenie wojsk radzieckich. W wyniku walk z Niemcami zniszczonych zostało 135 budynków, co stanowiło 10% ówczesnej zabudowy.
  • 1945 – wcielenie Sopotu do Polski; pozostała w mieście ludność niemiecka została wysiedlona
  • 1945–1975 – siedziba powiatu, w 1945 również władz wojewódzkich
  • październik 1945 – utworzenie Instytutu Sztuk Plastycznych w Sopocie (protoplasta Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku).
  • 1948 – I Wystawa Sztuk Plastycznych w Sopocie (poprzednik Festiwalu Sztuk Plastycznych w Sopocie).
  • grudzień 1974 roku – powstało Towarzystwo Przyjaciół Sopotu (władze miejskie na siedzibę przydzieliły mu klasycystyczny dworek przy ul. Józefa Czyżewskiego).
  • kwiecień 1980 roku – pożar budynków Biura Wystaw Artystycznych (BWA).

    • Toponimia[ | edytuj kod]

    .mw-parser-output div.cytat{display:table;border:1px solid #aaa;padding:0;margin-top:0.5em;margin-bottom:0.8em;background:#f9f9f9}.mw-parser-output div.cytat>blockquote{margin:0;padding:0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo{text-align:right;padding:0 1em 0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo::before{content:"— "}.mw-parser-output div.cytat.środek{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output div.cytat.prawy{float:right;clear:right;margin-left:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.lewy{float:left;clear:left;margin-right:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.prawy:not([style]),.mw-parser-output div.cytat.lewy:not([style]){max-width:25em}

    Jeśli chcesz rzek przezornych pławem napaść oczy:
    Tu Sopot i Tenwica swoję rosę toczy

    Trefl Sopot – polski klub koszykarski z siedzibą w Sopocie, założony w 2009 przez Kazimierza Wierzbickiego w miejsce Asseco Prokomu Sopot, który zmienił lokalizacje na Gdynię.Narodowy Instytut Dziedzictwa (NID) – narodowa instytucja kultury podległa Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Misją NID jest tworzenie podstaw dla zrównoważonej ochrony dziedzictwa poprzez gromadzenie i upowszechnianie wiedzy o zabytkach, wyznaczanie standardów ich ochrony i konserwacji oraz kształtowanie świadomości społecznej celem zachowania dziedzictwa kulturowego Polski dla przyszłych pokoleń. Instytut wydaje kwartalnik „Ochrona Zabytków”.
    Jan Kochanowski, Dryas Zamechska

    „Sopot” to bardzo popularny w Słowiańszczyźnie hydronim (w Polsce dwie rzeki i jeden potok), od prasłowiańskiego *sopotъ – „potok szumiący, źródło” (por. przymiotnik sapowaty „bagnisty, wilgotny”, u Kazimierza Rymuta również sopot – „źródło, wodotrysk”), który tworzył przede wszystkim nazwy rzeczne i z kolei nazwy miejscowości położonych nad nimi. W Serbii istnieje co najmniej 7 miejscowości o tej nazwie (Сопот), 4 w Macedonii Północnej, 3 w Bułgarii, 2 w Chorwacji, 2 na Ukrainie i co najmniej po jednej w Bośni, Rumunii i Albanii nie wspominając o równie popularnych w krajach słowiańskich nazwach derywowanych typu Sopotsko/Сопотско, Sopotnica/Сопотница albo Sopotnia, Sopotnik.

    Opera Leśna (niem. Die Waldoper) – leśny amfiteatr o powierzchni 4 ha otwarty w lipcu 1909 w Sopocie. Opera Leśna znajduje się na skraju Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego w kompleksie leśnym Lasów Oliwskich. Obiekt charakteryzuje się przede wszystkim dobrą akustyką i atrakcyjną lokalizacją. Widownia opery mieści 4400 widzów, a scena (o długości 50 m i powierzchni 536 m²) jest w stanie pomieścić ponad 100 osobową orkiestrę. Sceneria Opery Leśnej jest kojarzona przede wszystkim z odbywającym się tu corocznie festiwalem. Scena opery to również miejsce licznych koncertów muzyki poważnej, koncertów bluesowych, rockowych, pokazów mody i innych. W pobliżu Opery Leśnej przebiega turystyczny szlak Wzgórz Szymbarskich.Mściwój II (Mszczuj, Mściwoj, Mściwuj, pom. Mestwin) (ur. ok. 1220, zm. 25 grudnia 1294) – książę świecki od ok. 1250 i gdański od 1270.
    Zdjęcie oszklonego, jednopiętrowego pawilonu wystawienniczo-edukacyjnego, wykonane w pełnym słońcu. Z jednej strony rozległy trawnik ze ścieżką i schodami prowadzącymi do budynku, a z drugiej drewniany pomost, prowadzący w dalsze rejony Grodziska. Całość otaczają wysokie drzewa o bujnych liściach.
    Skansen archeologiczny Grodzisko

    W 1283 Mściwoj II nadał Sopot, Sopoth (w 1291) cystersom z Oliwy (dziś odcinek ulicy 1 Maja i część ulicy Bohaterów Monte Cassino, na południe od starego grodziska), z końcem wieku XVI była to wieś rybacka. Od zniemczonej postaci (c zamiast s) Zoppot powstały polskie Copot, Copoty, Soboty, Sobótka czy (szeroko rozpowszechnione) Sopoty, gdyż nie rozumiano wyrazu sopot, jednak prawidłowa (obecna, od 1945) nazwa przetrwała w kaszubszczyźnie, co zauważał już w 1922 prof. J. Lange na łamach „Gazety Gdańskiej”; pokusił się też on o zlokalizowanie strumienia o nazwie „Sopot”:

    Naczelnik miasta – w latach 1973-1990 jednoosobowy organ administracji państwowej oraz organ wykonawczo-zarządzający miejskiej rady narodowej w mieście liczącym poniżej 50 tysięcy mieszkańców lub nie będącym siedzibą wojewódzkiej rady narodowej. W gminach miejsko-wiejskich funkcję tę sprawował naczelnik miasta i gminy, a w pozostałych miastach prezydent miasta. Naczelnik miasta wykonywał swoje funkcję przy pomocy podległego mu urzędu miasta oraz kierowników jednostek podporządkowanych miejskiej radzie narodowej.Festiwal Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry” – festiwal teatralny odbywający się raz w roku w Sopocie od 2001 r., zwyczajowo w pierwszy weekend czerwca. Głównymi organizatorami festiwalu są: Polskie Radio S.A., Telewizja Polska S.A. i Miasto Sopot. Producentem festiwalu jest TVP Gdańsk. Dyrektorem pierwszej edycji festiwalu była Ewa Bąk-Woźniakiewicz. W latach 2002-2006 funkcję tę pełnił Jerzy Martyś. W latach 2007 - 2008 dyrektorem była Agnieszka Czarnecka. Natomiast od 2009 r. dyrektorem tego festiwalu jest Bogumił Osiński.

    Wieś sama koncentrowała się mniej więcej około tego punktu, gdzie się styka górna część ulicy Morskiej ze szosą gdańską i pomorską. Blisko owego punktu znajdowała się też ongi karczma, a przed nią staw wiejski, zasilany wymienionym powyżej strumykiem. Na tem samem miejscu podzieś dzień jeszcze widzimy bardzo starej daty gościniec. Nic nie sprzeciwia się przypuszczeniu, że już pierwotni osadnicy obrali sobie to właśnie miejsce dla swoich siedzib. W takim razie można by łacno przypuścić, że owa wspomniana rzeczka „Dorfiflies”, która jeszcze teraz, w podziemne rury ujęta przepływa wzdłuż ulicy Morskiej, w dawnych czasach nosiła nazwę „Sopot”.

    Uniwersytet Gdański (w skrócie UG) – uczelnia z siedzibą rektora w Gdańsku, powstała 20 marca 1970, na mocy decyzji Rady Ministrów, z połączenia Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Sopocie (założonej w 1945 jako Wyższa Szkoła Handlu Morskiego) i Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Gdańsku (założonej w 1946).Fontanna Jasia Rybaka – fontanna w Sopocie, położona w dolnej części reprezentacyjnej promenady miasta – ulicy Bohaterów Monte Cassino. Odsłonięta została 5 kwietnia 1998. Fontannę zaprojektowali architekt Brunon Wandtke oraz rzeźbiarz Stanisław Szwechowicz.

    a wcześniej w 1913 Bolesław Śląski pisał:

    Owa powszechnie znana miejscowość kąpielowa nad Bałtykiem, dokoła której siedzi w mnogiej liczbie lud polski, nie ma dotychczas, rzecz szczególna, ustalonej w ustach naszej inteligencyi nazwy. Jedni ją zowią całkiem zniemiecka „Copot” lub „Copoty”, inni zaś bardziej z polska – „Sopotami” lub nawet „Sobotami”, jeżeli nie „Sobótką”. Tymczasem jedynie poprawna nazwa, za którą przemawia zarówno zasada językowa, jak i historyczna, to – „Sopot”.
    Już ks. Pobłocki w swoim słowniku kaszubskim, wydanym w Chełmnie w 1887, wyraźnie zaznacza, iż starsze pokolenie ludzi, w pobliżu rzeczonej miejscowości zamieszkałych, nie mówi inaczej tylko „Sopot”, i że nazwa ta pozostaje w związku etymologicznym z wyrazami: sop, sopowaty, sopotać. Powiada on między innemi... „Sopot” = osada założona na miejscu zdroistem, sapowatem...

    Trójmiejski Park Krajobrazowy (kaszb. Trzëmiejsczi Park Krajòbrazny) – park krajobrazowy o powierzchni 19 930 ha położony w woj. pomorskim. Obejmuje tereny leśne (90% powierzchni) z enklawami rolniczymi wsi Gniewowo, Zbychowo, Nowy Dwór Wejherowski, Reszki i Bieszkowice. Park obejmuje część terenów Gdyni, Rumi, Szemudu i Wejherowa oraz fragmenty terenów Sopotu i Gdańska.Hotel Haffner – czterogwiazdkowy hotel w Sopocie znajdujący się przy ulicy J. J. Haffnera 59, położony niedaleko plaży Zatoki Gdańskiej (Morze Bałtyckie) i ul. Bohaterów Monte Casino.
    Zdjęcie trzech kutrów rybackich, cumujących na morzu przy plaży, oznaczonych literami „SOP” (czyli Sopot). Większą część zdjecia zajmuje morze, w tle widać molo w Sopocie oraz klif w Orłowie. Na pierwszym planie bawiący się w morzu chłopczyk z wiaderkiem.
    Plaża – kutry rybackie

    Kazimierz Rymut, dla którego nazwa wskazywała na szumiąca wodę jako źródło toponimu, bardziej doszukiwał się „Sopotu” w rzeczce przepływającej obok sopockiego grodziska.

    Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9]




    Warto wiedzieć że... beta

    Kamienny Potok (kaszb. Szténflét, niem. Steinfließ) – północno-wschodnia dzielnica Sopotu granicząca od zachodu z Brodwinem, od północy z Kolibkami (na obszarze gdyńskiej dzielnicy Orłowo), od wschodu z Zatoką Gdańską i od południa z Dolnym Sopotem i Przylesiem.
    Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku – wyższa szkoła muzyczna, wcześniej (od założenia w 1947 r. do zmiany nazwy w 1982 r.) nosiła nazwę Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej.
    {{Klub sportowy infobox}} Nieznane pola: "nr KRS". SKH Mad Dogs Sopot – polski klub hokejowy, grający aktualnie w rozgrywkach II ligi (trzeci poziom rozgrywek).
    Burmistrz – jednoosobowy organ wykonawczy (wójt) gminy miejskiej oraz gminy miejsko-wiejskiej. W miastach na prawach powiatu, powyżej 100 000 mieszkańców lub posiadających historycznie przyjęte nazewnictwo, organem wykonawczym jest prezydent miasta. Burmistrz jest również kierownikiem urzędu miasta (lub gminy miejsko-wiejskiej). Z mocy ustawy jest też kierownikiem urzędu stanu cywilnego, lecz może w swoje miejsce mianować odrębnego kierownika tego urzędu, co też z reguły jest praktykowane.
    Sala królestwa – miejsce zebrań i lokalny ośrodek życia religijnego członków Chrześcijańskiego Zboru Świadków Jehowy, obiekt służący biblijnej działalności edukacyjnej prowadzonej przez ten związek wyznaniowy oraz wielbieniu Boga (Jehowy). Chociaż pierwsze takie miejsca zaczęły powstawać pod koniec XIX wieku, nazwę tę nadał im w roku 1935 Joseph Franklin Rutherford, drugi prezes Towarzystwa Strażnica.
    Linia kolejowa nr 202 – to linia kolejowa łącząca Gdańsk ze Stargardem Szczecińskim przez Gdynię, Lębork, Słupsk, Koszalin, Białogard, Świdwin i Łobez. Położona w granicach dwóch województw: pomorskiego i zachodniopomorskiego oraz na obszarze Oddziałów Regionalnych PKP PLK: w Gdańsku i Szczecinie.
    Potok – niewielki ciek wodny o wartkim nurcie, płynący w terenie o znacznych deniwelacjach. Jest wodą płynącą, zwykle w korycie wyerodowanym w skałach. Charakteryzują go duże spadki zwierciadła wody i burzliwy nurt. W Polsce potokami nazywane są przeważnie cieki płynące w górach i na wyżynach. Cechą potoków górskich są spadki koryt od 5% do 30%, a potoków wysokogórskich nawet do 80% i więcej. Na wyżynach, potoki charakteryzują się spadkami od 5% do 10%. Zlewnia potoku zwykle nie przekracza 100 km². Podłoże w potokach wysokogórskich stanowią lite skały, niżej głazy, następnie kamienie przemieszane ze żwirem, a jeszcze niżej żwir i wreszcie piasek i muł.

    Reklama