Solikamsk
Więzień polityczny – osoba, umieszczana w zakładzie karnym lub areszcie domowym ze względu na swoje przekonania polityczne lub poglądy. Często jest to związane z krytyką władzy, a czasem walkami w obrębie jednej partii politycznej. Czasami pojęcie jest utożsamiane z więźniem sumienia. Zwykle w takich przypadkach dowody są fabrykowane. Często więźniowie polityczni po uwolnieniu, jak na przykład Aleksander Sołżenicyn publikują wspomnienia (w tym wypadku Archipelag GUŁag).Język rosyjski (ros. русский язык, russkij jazyk; dawniej też: język wielkoruski) – język należący do grupy języków wschodniosłowiańskich, posługuje się nim jako pierwszym językiem około 145 mln ludzi, ogółem (według różnych źródeł) 250-300 mln. Jest językiem urzędowym w Rosji, Kirgistanie i na Białorusi, natomiast w Kazachstanie jest językiem oficjalnym oraz jest jednym z pięciu języków oficjalnych a jednocześnie jednym z sześciu języków konferencyjnych Organizacji Narodów Zjednoczonych. Posługuje się pismem zwanym grażdanką, graficzną odmianą cyrylicy powstałą na skutek jej upraszczania.
Stroganowowie – ród kupców i przemysłowców rosyjskich. W XVI wieku Stroganowowie otrzymali od rządu ogromne obszary gruntu w ziemi permskiej. Gramota carska w 1574 nadała im ziemie za Uralem (ponad milion dziesięcin) i zezwoliła na budowę grodów warownych i osadzenie w nich najemnej załogi. Stroganowowie, wykorzystując siły zbrojne, zajmowali ziemie ludów syberyjskich i osadzali na nich chłopów rosyjskich. Rozwijali rolnictwo, zakładali warzelnie soli i eksploatowali bogactwa naturalne. Stała groźba ze strony Chanatu Syberyjskiego zmusiła Siemiona i Nikitę Stroganowów do przedsięwzięcia na własny koszt wyprawy na chanat oddziału najemnych Kozaków pod wodzą Jermaka Timofiejewicza (1581-85), od której rozpoczął się podbój Syberii przez Rosję. Stroganowowie niejednokrotnie pożyczali rządowi pieniądze na cele wojenne. W XVIII wieku otrzymali tytuł baronów, następnie hrabiów. W XIX spokrewnili się z domem panującym.
Solikamsk (ros. Соликамск) – miasto we wschodniej części Rosji, w Kraju Permskim, na zachodnich stokach Uralu, przystań nad Kamą. Około 100 tys. mieszkańców (w 2006).
Historia miasta[ | edytuj kod]
Pierwsze informacje o założeniu osady pochodzą z 1430, gdy rodzina kupców z Wołogdy pobudowała tu warzelnie soli i osiedliła robotników. Od tego czasu stale rozwija się wydobycie permskich soli. Od 1472 cały rejon wchodzi w skład księstwa moskiewskiego. W 1558 rejon Solikamska wraz z tutejszymi złożami otrzymali od cara Iwana Groźnego Stroganowowie. Prawa miejskie Solikamsk otrzymał w 1573. Stale wzrastająca produkcja soli, będącej wówczas jednym z najcenniejszych produktów, spowodowała, że od XVI do schyłku XVII wieku miasto było największym centrum produkcji soli w Rosji (ponad 50% krajowej produkcji). Dodatkowo około 1630 odkryto rudy miedzi, a przez miasto prowadziły ważne szlaki targowe. W związku z rozwojem miasta, w XVII wieku powstaje wiele reprezentacyjnych budynków murowanych lub ceglanych, głównie cerkwi i budowli rządowych.
Na początku XVIII wieku zaczyna się dość szybki upadek znaczenia Solikamska, które do tej pory było jednym z najważniejszych miast rejonu uralskiego. Upadek ten związany był z przesunięciem szlaków handlowych na Syberię, ale przede wszystkim z powstaniem nowych kopalni soli w innych rejonach Rosji. Ponieważ sól z Solikamska była żółta, gorzka, zanieczyszczona i nie znajdywano dużych pokładów czystych złóż soli kamiennej, to bardziej konkurencyjna była lepsza smakowo sól z innych rejonów.
Około 1905 odkryto złoża soli potasowej, jednak pierwszą kopalnię wydobywającą tę sól otworzono dopiero w 1934, wkrótce też zaczęto wydobywać sole magnezowe. Od tego momentu następuje ponowny wzrost znaczenia miasta, zarówno jako centrum wydobycia obu soli, jak i wytwórstwa z nich metalicznego potasu i magnezu. W 1941 powstał wielki zakład celulozowy, który wkrótce stał się jednym z największych w ZSRR producentów papieru.
Do Solikamska z populacją pięciu tysięcy mieszkańców w latach 20. XX w. sprowadzono dziesiątki tysięcy więźniów politycznych i osadników specjalnych, ludzi wygnanych z ich miejsc zamieszkania do pracy przymusowej. Miasto stało się jedną z wysp tzw. Archipelagu Gułag. Podczas rządów Stalina w okolicach miasta rozstrzelano i pochowano tysiące represjonowanych. M.in. w 1941 sprowadzono 800 Łotyszy z okupowanej Łotwy, większość z nich zginęła. Następnie przywieziono niemieckich jeńców wojennych oraz tzw. „zdrajców”, czyli byłych żołnierzy Armii Czerwonej, którzy najpierw dostali się do niemieckiej niewoli, a następnie zostali z niej uwolnieni.
Zabytki[ | edytuj kod]
Gospodarka[ | edytuj kod]
Największe znaczenie ma przemysł górniczy, związany z wydobyciem soli potasowych i magnezowych oraz hutniczy (produkcja metalicznego magnezu). Drugą kluczową dziedziną jest przemysł celulozowy.