Socjologia nauki

Socjologia nauki, socjologia wiedzy naukowej – jeden z działów szczegółowych socjologii.

Teoria aktora-sieci (w języku polskim spotyka się też nazwę "socjologia nie-ludzi", używany jest też skrót ANT od nazwy angielskiej actor network theory) – szkoła myśli socjologicznej, która powstała w ramach filozofii i socjologii nauki. Opiera się na założeniu agencyjności (sprawczości), także tzw. nieludzi, czyli również komputerów i maszyn. Podkreśla, że ważne są sieci materialno-semiotyczne, a nie same przedmioty. Przykładowo, rozmowa telefoniczna nie jest tylko interakcją dwojga ludzi, ale złożoną siecią, w której agentami są także telefony, łącza, pewne koncepcje, idee, dorozumiane założenia kulturowe, i należy je traktować jako całość. Niektóre rodzaje agentów czasem działają jak przedmioty, czasem jak osobne jednostki, a czasem występują w relacjach sieciowych (np. banki). Żadna sieć aktorów nie jest stała, wymaga ciągłego odgrywania, by przetrwała. W ramach sieci nie należy analizować ludzi i nieludzi (non-humans) w osobny sposób, zarówno ludzie jak i maszyny, a także relacje między nimi, powinni być poddawani interpretacji.Store Norske leksikon (Wielka encyklopedia norweska) - norweska encyklopedia w języku bokmål. Powstała po fuzji dwóch dużych, tworzących encyklopedie i słowniki wydawnictw norweskich Aschehoug i Gyldendal w 1978 roku, które utworzyły wydawnictwo Kunnskapsforlaget. Były cztery wydania papierowe: pierwsza w latach 1978-1981 w 12 tomach, druga w latach 1986-1989 w 15 tomach, trzecia w latach 1995-1999 w 16 tomach i czwarta w latach 2005-2007 w 16 tomach. Ostatnie wydanie zawierało 150 tys. haseł i 16 tys. ilustracji i zostało opublikowana przy wsparciu finansowym stowarzyszenia Fritt Ord. W 2010 roku ogłoszono, że nie będzie już wydań papierowych encyklopedii. Encyklopedia dostępna jest on-line od 2000 roku, a od 2009 roku może być edytowane przez użytkowników. Kunnskapsforlaget korzysta jednak z pomocy ekspertów przy sprawdzaniu treści zamieszczonych przez czytelników.

Jak ujął przedmiot zainteresowań tej nauki szczegółowej Paweł Rybicki, „socjologia nauki nie ujmuje nauki w znaczeniu wytworów i systemów wiedzy, nie docieka bezpośrednio ich zawartości. Socjologia zajmuje się ludźmi uprawiającymi naukę, ich działalnością, stosunkami społecznymi, jakie zawiązują się między ludźmi nauki w ramach ich działalności, wreszcie powiązaniem tych ludzi i ich ugrupowań z szerszą społecznością”.

Robert King Merton (ur. 4 lipca 1910 w Filadelfii, zm. 23 lutego 2003) – amerykański socjolog. Jego syn, Robert C. Merton jest znanym ekonomistą – laureatem Nagrody Nobla z tej dziedziny.Wielka Encyklopedia Rosyjska (ros. Большая российская энциклопедия, БРЭ) – jedna z największych encyklopedii uniwersalnych w języku rosyjskim, wydana w 36 tomach w latach 2004–2017. Wydana przez spółkę wydawniczą o tej samej nazwie, pod auspicjami Rosyjskiej Akademii Nauk, na mocy dekretu prezydenckiego Władimira Putina nr 1156 z 2002 roku

Przedmiotem socjologii nauki jest według Roberta Mertona dynamiczna współzależność pomiędzy nauką jako trwałą działalnością społeczną, prowadzącą do powstawania wytworów kultury i cywilizacji, a strukturą społeczeństwa, w której ta nauka się rozwija. Tak ujęty zakres badawczy socjologii nauki zbliża ją przedmiotowo do socjologii wiedzy.

Struktura społeczna (w socjologii) – układ wzajemnie powiązanych elementów składowych społeczeństwa, np. ról społecznych czy pozycji, między którymi zachodzą mniej lub bardziej dynamiczne procesy oraz występuje hierarchia społeczna. Jest to też układ stosunków społecznych pomiędzy poszczególnymi osobami, kategoriami społecznymi lub organizacjami.Kontrola autorytatywna – w terminologii bibliotekoznawczej określenie procedur zapewniających utrzymanie w sposób konsekwentny haseł (nazw, ujednoliconych tytułów, tytułów serii i haseł przedmiotowych) w katalogach bibliotecznych przez zastosowanie wykazu autorytatywnego zwanego kartoteką wzorcową.

Badania empiryczne w ramach socjologii nauki przejawiają się także w analizach praktyk wśród społeczności naukowców, jak również relacji między ludźmi a przedmiotami (np. teoria aktora-sieci).

Zobacz też

filozofia nauki

konstruktywizm społeczny

studia nad nauką i techniką