Skrzyp
Podstrony: 1 [2] [3]
Przeczytaj także...
Sporofit – diploidalne stadium w przemianie pokoleń roślin i glonów. W stadium sporofitu zachodzi proces mejozy, w wyniku której powstają zarodniki (mikrospory).Choroby reumatyczne (potocznie reumatyzm) – grupa chorób charakteryzujących się przewlekłymi zmianami zapalnymi w obrębie tkanki łącznej, spowodowanymi najczęściej reakcją autoimmunologiczną. Grupa chorób reumatycznych objawia się często zmianami chorobowymi w stawach i kościach, dając objawy bólowe i w skrajnych przypadkach ograniczenie ruchomości stawów, aż do całkowitego ich usztywnienia. Słowem „reumatyzm” lub też „gościec” najczęściej określa się w mowie potocznej reumatoidalne zapalenie stawów.
Sporofit – diploidalne stadium w przemianie pokoleń roślin i glonów. W stadium sporofitu zachodzi proces mejozy, w wyniku której powstają zarodniki (mikrospory).Choroby reumatyczne (potocznie reumatyzm) – grupa chorób charakteryzujących się przewlekłymi zmianami zapalnymi w obrębie tkanki łącznej, spowodowanymi najczęściej reakcją autoimmunologiczną. Grupa chorób reumatycznych objawia się często zmianami chorobowymi w stawach i kościach, dając objawy bólowe i w skrajnych przypadkach ograniczenie ruchomości stawów, aż do całkowitego ich usztywnienia. Słowem „reumatyzm” lub też „gościec” najczęściej określa się w mowie potocznej reumatoidalne zapalenie stawów.
.mw-parser-output .takson-zwierzeta .naglowek{color:black!important;background:#d3d3a4!important}.mw-parser-output .takson-rosliny .naglowek{color:black!important;background:#90ee90!important}.mw-parser-output .takson-grzyby .naglowek{color:black!important;background:#add8e6!important}.mw-parser-output .takson-protozoa .naglowek{color:black!important;background:#f0e68c!important}.mw-parser-output .takson-chromalveolata .naglowek{color:black!important;background:#adff2f!important}.mw-parser-output .takson-excavata .naglowek{color:black!important;background:#f0e68c!important}.mw-parser-output .takson-amoebozoa .naglowek{color:black!important;background:#ffc8a0!important}.mw-parser-output .takson-opisthokonta .naglowek{color:black!important;background:#e0d0b0!important}.mw-parser-output .takson-sar .naglowek{color:black!important;background:Moccasin!important}.mw-parser-output .takson-bakterie .naglowek{color:black!important;background:#d3d3d3!important}.mw-parser-output .takson-archeony .naglowek{color:black!important;background:#f3e0e0!important}.mw-parser-output .takson-eukarionty .naglowek{color:black!important;background:#faf0e6!important}.mw-parser-output .takson-inne .naglowek{color:white!important;background:red!important}
Podstrony: 1 [2] [3]
Silnie rozgałęzione pędy płonne skrzypu olbrzymiego
Pędy płodne skrzypu polnego
Skrzyp (Equisetum L.) – jedyny współcześnie występujący rodzaj należący do skrzypów. Obejmuje w zależności od ujęcia 16–18 gatunków, z których w Polsce występuje 9. Rodzaj znany jest ze wszystkich kontynentów z wyjątkiem Australii oraz Antarktyki. Skrzypy najbardziej zróżnicowane są w strefie umiarkowanej półkuli północnej oraz w Ameryce Południowej. W Afryce środkowej i południowej rośnie tylko jeden gatunek (skrzyp gałęzisty).
Mikrofil – organ spotykany współcześnie u przedstawicieli gromady widłaków, który wyewoluuował odmiennie od liści pozostałych roślin naczyniowych (makrofili), jednak pełni analogiczne funkcje i wykazuje podobieństwa morfologiczne. Mikrofile wyróżniają się obecnością jedynie centralnej, nierozgałęzionej wiązki przewodzącej.Skrzypowate (Equisetaceae) - jedna z trzech rodzin rzędu skrzypowców, jedyna z przedstawicielami występującymi współcześnie. Ze względu na podobieństwo przedstawicieli wymarłych do współczesnych roślin z rodzaju skrzyp - charakterystyka budowy i biologii znajduje się w artykule o rodzaju.
Skrzypy wykorzystywane były lub czasem jeszcze są jako rośliny jadalne, polerskie, lecznicze i barwierskie. Niektóre gatunki są uciążliwymi chwastami w uprawach.
Morfologia[ | edytuj kod]
Gametofit[ | edytuj kod]
Blaszkowaty, głęboko podzielony na nieregularne łatki o falistych brzegach, rozwijający się na powierzchni ziemi i fotosyntezujący (zielony). Zwykle dwupienny. Przedrośla męskie z reguły mniejsze od żeńskich, długości kilku mm z licznymi plemniami. Na później wykształconych łatkach rozwijają się czasem pojedyncze rodnie. Przedrośla żeńskie osiągają ok. 10 mm średnicy. Rodnie zagłębione są wewnątrz gametofitu, ale ich szyjki wystają nad powierzchnię. W ich wypadku także, zwłaszcza w przypadku niezapłodnienia komórek jajowych, z czasem mogą powstać liczne plemnie.
Ameryka Południowa – kontynent leżący na półkuli zachodniej oraz w większej części na półkuli południowej, a w mniejszej – na półkuli północnej. Niekiedy uważana jest również za subkontynent Ameryki.Kłos zarodnionośny, kłos zarodniowy, sporofilostan, strobil, strobila – gęste skupienie drobnych liści zarodniowych (sporofilów) na szczycie pędów, mające postać szyszkowatego kłosa. Występuje u skrzypów, widłaków, niektórych paproci, sagowców. W kłosie zarodnionośnym znajdują się zarodnie wytwarzające zarodniki. U niektórych skrzypów kłosy zarodnionośne występują na wyspecjalizowanych pędach zarodnionośnych, u pozostałych roślin kłosy wyrastają na pędach pełniących równocześnie funkcje asymilacyjne. U niektórych gatunków, jak np. u widłaka goździstego sporofilostany są wyraźnie wyodrębnione, a u innych, jak np. u widliczki ostrozębnej, słabo odróżniają się od pędów płonnych. W niektórych przypadkach wyróżnia się makrostrobile (żeńskie), produkujące jedynie makrospory (zarodniki żeńskie) oraz mikrostrobile (męskie), produkujące jedynie mikrospory (zarodniki męskie).
Sporofit[ | edytuj kod]
Pokrój Pędy podziemne i nadziemne podzielone na węzły i międzywęźla. Na pędach nadziemnych rozwijają się zarodnie tworzące się pod specyficznymi, tarczowatymi liśćmi zarodnionośnymi skupionymi na szczytach pędów w kłosy zarodnionośne. U części gatunków te same pędy nadziemne są zielone i zarodnionośne, u innych zróżnicowane są na niezielone pędy zarodnionośne i odrębne pędy płonne, a jeszcze u innych niezielone pędy z kłosami po wysypaniu zarodników zazieleniają się i pełnią funkcję asymilacyjną. Pędy nadziemne osiągają u większości gatunków do 1 m wysokości. Spośród gatunków występujących w Polsce najwyższy jest skrzyp olbrzymi osiągający do 2 m wysokości, natomiast występujące w Ameryce Środkowej i Południowej gatunki E. giganteum i E. myriochaetum mają pędy osiągające maksymalnie do 8 m długości, według niektórych źródeł u tego pierwszego nawet do 13 m, nie przekraczając średnicy 2 cm (przy czym nie rosną w górę, a pokładają się). Kłącza Rosną zwykle mniej więcej poziomo pod powierzchnią gruntu, ale też wznoszą się lub rosną prosto ku górze, często rozrastają się na głębokości od 0,6 do 1,2 m pod powierzchnią gruntu. Mają barwę czarnobrązową i są nagie, czasem błyszczące, lub pokryte brązowymi, jednokomórkowymi włoskami tworzącymi pilśń. Z ich węzłów wyrastają korzenie, pochwy liściowe i bulwki pędowe. Korzenie zwykle są nieliczne, nierozgałęzione, gęsto pokryte włośnikami lub gładkie. Pochwy liściowe na kłączach zwykle są słabo zachowane, poszarpane. Drobne, kulistawe bulwki magazynują skrobię i mogą z nich wyrastać nowe pędy. Pędy nadziemne Niezróżnicowane i wówczas zawsze zielone (czasem w dolnej części czarnobrązowe) lub zróżnicowane na zarodnionośne pędy bezieleniowe i pędy zielone. Mogą być prosto wzniesione lub przynajmniej w dole ścielące się na powierzchni gruntu. Pędy pożłobione są rowkami między którymi znajdują się wzniesione żeberka, na grzbiecie wypukłe, spłaszczone lub wklęsłe, czasem z podłużnymi rowkami żeberkowymi w liczbie od 1 do 3. Pędy bezzieleniowe są białe, czerwonawe do żółtobrązowych, są miękkie (pozbawione są sklerenchymy) i krótkotrwałe. Zwieńczone są pojedynczym kłosem zarodnionośnym i zamierają po wysypaniu zarodników. Pędy asymilujące są rozgałęzione lub nie. U gatunków rozgałęziających się pędy boczne wyrastają w okółkach u różnych gatunków regularnie lub nieregularnie i mają budowę podobną do łodygi centralnej z tym, że mają zwykle mniej żeberek i rowków. Pędy boczne wyrastają w rowkach pędu głównego i przebijają pochwę liściową. Początkowo są maczugowate i osłonięte tzw. okrywą podstawową, zachowującą się u ich nasady (ma ona nieco odmienną budowę od kolejnych pochew liściowych). Powierzchnia pędów nadziemnych skrzypów jest często szorstka z powodu różnego kształtu wykwitów krzemionkowych. Liście (mikrofile) Łuskowate, często pozbawione chlorofili, wyrastają w okółkach w węzłach pędów. Zrastają się bocznie w pochwy otaczające łodygę i tylko w szczytowej części mają wolne końce tworzące tzw. ząbki. U niektórych gatunków, np. u skrzypu leśnego ząbki zrastają się po kilka w łatki, u innych, np. u skrzypu zimowego, bardzo szybko odpadają. Zarodnie Workowate zarodnie skupione są obok siebie w liczbie od 5 do 10 pod tarczowatymi sporofilami zwanymi sporangioforami. Zarodnie otoczone są jednowarstwową ścianką otwierającą się podłużną szczeliną w stronę trzonka sporangiofora. Sporangiofory wyrastają okółkowo skupione na szczycie pędów w kłosach zarodnionośnych. Ze względu na gęste ułożenie – naciskające na siebie nawzajem tarczki sporangioforów nadają sobie wzajemnie kształt sześciokątny. Kłosy zarodnionośne zwykle mają kształt jajowaty i walcowaty, na szczycie są zaokrąglone lub zaostrzone. Na osi kłosa znajdują się wyłącznie liście zarodnionośne – brak łusek wspierających. Zarodniki Bardzo liczne w poszczególnych zarodniach (zwykle jest ich ponad tysiąc w każdej zarodni), kuliste i niezróżnicowane. Opatrzone są wstęgowatymi wyrostkami ściany komórkowej – elaterami (hapterami, sprężycami), wyrastającymi z jednego miejsca (w zależności od sposobu liczenia są cztery lub dwie przyrośnięte w środkowej części). Przyczyniają się one do rozprzestrzeniania zarodników ze względu na wykonywanie higroskopowych ruchów (rozprostowują się w stanie suchym) i ułatwianie roznoszenia zarodników przez wiatr (anemochoria).Skrzyp olbrzymi (Equisetum telmateia Ehrh.) – gatunek należący do rodziny skrzypowatych. Jest to najokazalszy skrzyp spośród występujących poza strefą tropikalną. W Polsce gatunek ten występuje rzadko, przede wszystkim na pogórzu i w północnej części kraju. Jest to roślina podgórska, związana z wilgotnymi i mokrymi siedliskami o średnim nasłonecznieniu. W Polsce na wielu obszarach traci stanowiska i znajduje się pod ochroną prawną.Węzeł, węzeł łodygowy, kaulom – krótki, często zgrubiały fragment łodygi z którego wyrastają kwiaty i liście oraz w którym łączą się tkanki przewodzące łodygi z tkankami przewodzącymi liści i pędów bocznych.
Podstrony: 1 [2] [3]
Warto wiedzieć że... beta
Barwa zielona (zieleń) – jedna z addytywnych barw podstawowych, w kole barw dopełnia kolor karmazynowy, jest barwą powszechnie spotykaną w naturze. Rośliny są zielone, ponieważ zawierają chlorofil. Ten kolor uzyskuje się z żółtego i niebieskiego.
Korzeń (łac. radix) – część sporofitu, która dostarcza roślinom wodę i substancje odżywcze (sole mineralne), utrzymuje rośliny na podłożu i służy do gromadzenia substancji zapasowych. Występuje niemal u wszystkich roślin naczyniowych, nieobecny jest jedynie u posiadających chwytniki psylotowych i niektórych roślin, u których korzeń zanikł wtórnie (np. u pływaczy i wolffii bezkorzeniowej). Rośliny zakorzenione są zwykle w glebie, u epifitów wykształcają się korzenie powietrzne, u hydrofitów korzenie zanurzone.
Willard Nelson Clute (ur. 1869 – zm. 1950) – amerykański botanik, specjalizujący się w paprotnikach i roślinach nienaczyniowych.
Synonim w taksonomii (skrót syn.) – nierównoważne określenia odnoszące się do tego samego taksonu. Wyróżnia się synonimy nomenklatoryczne (homotypowe) i taksonomiczne (heterotypowe). Taksony opisane synonimami pierwszego rodzaju oparte są na tym samym typie nomenklatorycznym. Zgodnie z międzynarodowymi kodeksami nomenklatorycznymi tylko jedna nazwa może być ważna, tj. zgodna z tymi przepisami. W sytuacji, gdy dwie lub więcej nazw opisują ten sam takson, ustalana jest nazwa ważna (pierwsza prawidłowo opisana), pozostałe stają się synonimami nomenklatorycznymi. Synonimy taksonomiczne powstają, gdy w wyniku rozwoju wiedzy, pewne taksony są dzielone, łączone lub przenoszone. Nazwy określane jako synonimy taksonomiczne odnoszą się do taksonów posiadających różne typy nomenklatoryczne i stają się synonimami w wyniku taksonomicznego osądu.
Bulwa pędowa – zgrubiała część pędu rośliny, pełniąca funkcję spichrzową, tzn. jest magazynem substancji zapasowych, głównie białek i cukrów – szczególnie skrobi. Bulwy pędowe mogą być podziemne, lub nadziemne. Podziemne bulwy pędowe wytwarza np. ziemniak. Tworzą się one na końcach podziemnych pędów – rozłogów. Występują w nich tzw. oczka, będące zawiązkami pędów, za pomocą których ziemniak może rozmnażać się wegetatywnie. Bulwy te nie wytwarzają korzeni przybyszowych.
Skrobia – węglowodan, polisacharyd roślinny, składający się wyłącznie z merów glukozy połączonych wiązaniami α-glikozydowymi, pełniący w roślinach rolę magazynu energii.
Fitofag (gr. phytón – roślina, phageín – jeść), roślinożerca – organizm roślinożerny, odżywiający się roślinami lub częściami roślin (w tym przechowywanymi przez ludzi nasionami, owocami i suszem).