Skryba

Europejski skryba przy pracy w skryptorium

Skryba (łac. scriba) – osoba zajmująca się zawodowo odręcznym przepisywaniem ksiąg lub dokumentów. Zawód skryby występował w zróżnicowanych formach we wszystkich kulturach posługujących się pismem.

Baruch (hebr. ברוך, Błogosławiony) – postać biblijna. Przypisuje się mu autorstwo deuterokanonicznej Księgi Barucha uważanej przez chrześcijan katolickich, prawosławnych i koptyjskich za prorocką i zaliczaną do kanonu Biblii.Scriptorium (łac. scribere – pisać) – w średniowieczu terminem tym określano pulpit do pisania i czytania oraz całość warsztatu pisarskiego. W klasztorze – pomieszczenie, w którym przepisywano ręcznie księgi. Zakonników zajmujących się rękopiśmiennictwem nazywano skryptorami lub skrybami. Z czasem powstały dzięki nim takie specjalizacje jak: kaligrafia i iluminacja (miniatura). Scriptoria były też na dworach królewskich i przy katedrach.

Starożytny Egipt[ | edytuj kod]

Egipski skryba ze zwojem papirusu

W starożytnym Egipcie skryba (sesh) był osobą wyedukowaną w zakresie posługiwania się pismem hieroglificznym, hieratycznym oraz od II połowy I tysiąclecia p.n.e. pismem demotycznym. Egipscy skrybowie najczęściej reprezentowani byli przez płeć męską oraz przynależeli do grupy społecznej, którą można określić jako średnią klasę wyższą. Zatrudnienie znajdowali zarówno w zbiurokratyzowanej administracji państwa faraonów, jak i w egipskich świątyniach i armii. Synowie skrybów wychowywani byli w tej samej, co ich ojcowie, tradycji – wysyłano ich do szkół, po ukończeniu których dziedziczyli ich zawód.

Papirus (gr. pápyros →, łac. papyrus) – materiał pisarski otrzymywany z tzw. trzciny papirusowej (pl. Cibora papirusowa, łac. Cyperus papyrus) rosnącej na bagnistych terenach strefy podzwrotnikowej. Długość jej łodyg dochodzi do 3 metrów. Roślina ta niegdyś powszechnie występowała w delcie Nilu, obecnie rzadko spotykana.Starożytny Egipt (egip. Kemet, Czarna Ziemia) – wysoko rozwinięta cywilizacja starożytnego Bliskiego Wschodu położona w północno-wschodniej Afryce w dolinie i delcie Nilu (z oazami Pustyni Libijskiej włącznie). W okresie największego rozkwitu (Nowe Państwo) obejmująca swoim zasięgiem także Nubię (Kusz) oraz Punt na południu, Syropalestynę (Retenu) na północnych rubieżach azjatyckich, oraz tereny libijskie na północnym zachodzie.

Wiele informacji na temat starożytnego Egiptu przetrwało do dziś dzięki dorobkowi egipskich skrybów. Monumentalne budowle były wznoszone pod ich nadzorem, dokumentowali oni administracyjną i ekonomiczną działalność państwa. Spisywali również treści powiązane z życiem nisko urodzonych grup społecznych Egiptu, a także utrwalali wiedzę pochodzącą spoza jego granic.

Demotyka (stgr. δημοτικά demotika - ludowe, od δημοτικὰ γράμματα demotika grammata - pismo ludowe) – nazwa zarówno odmiany pisma wywodzącego się z regionalnego wariantu hieratyki stosowanej w Dolnym Egipcie w Trzecim Okresie Przejściowym, jak i ówczesnego potocznego języka zapisywanego tym pismem używanego w Starożytnym Egipcie w Epoce Późnej, Okresie Greckim i Rzymskim. Jako pismo codziennego użytku wyparło hieratykę w czasach XXVI dynastii. Po raz pierwszy termin ten został wprowadzony przez greckiego historyka Herodota dla odróżnienia go od inskrypcji zapisywanych przy użyciu hieratyki czy hieroglifów.Seszat – w mitologii egipskiej bogini pisma i rachunków, opiekunka budownictwa i budowniczych, wywodząca się z Sais w delcie Nilu.

Zawód skryby, początkowo powiązany z boginią Seszat, w późniejszych dynastiach zarezerwowany był wyłącznie dla mężczyzn.

Skrybowie uważani byli za część dworu królewskiego, w związku z czym zwolnieni byli zarówno z obowiązku płacenia podatków jak i pełnienia służby wojskowej.