Skandynawowie
Przeczytaj także...
Normanowie (st. nord. Norrmaen, ludzie północy) – określenie stosowane w zachodniej Europie dla określenia mieszkańców Skandynawii w okresie ich ekspansji handlowej i terytorialnej w VIII-XII wieku. Od IX wieku Normanowie na podbijanych terenach tworzyli nowe organizacje państwowe, np. Normandię czy Islandię.Finowie (fiń. suomalaiset) – naród ugrofiński zamieszkujący Finlandię, ok. 7 mln osób. Posługują się językiem fińskim, sporadycznie także szwedzkim i rosyjskim. Finowie najbliżej spokrewnieni są z Estończykami.
Lapończycy (czasami też Saamowie, Łoparowie, Loparowie; lap. Saami, Sámi) – lud zamieszkujący głównie Laponię – krainę historyczno-geograficzną w Europie Północnej obejmującą północne krańce Norwegii, Finlandii, Rosji (Płw. Kolski) oraz Szwecji. Lapończycy są potomkami pierwotnych mieszkańców Skandynawii.
Normanowie (st. nord. Norrmaen, ludzie północy) – określenie stosowane w zachodniej Europie dla określenia mieszkańców Skandynawii w okresie ich ekspansji handlowej i terytorialnej w VIII-XII wieku. Od IX wieku Normanowie na podbijanych terenach tworzyli nowe organizacje państwowe, np. Normandię czy Islandię.Finowie (fiń. suomalaiset) – naród ugrofiński zamieszkujący Finlandię, ok. 7 mln osób. Posługują się językiem fińskim, sporadycznie także szwedzkim i rosyjskim. Finowie najbliżej spokrewnieni są z Estończykami.
Lapończycy (czasami też Saamowie, Łoparowie, Loparowie; lap. Saami, Sámi) – lud zamieszkujący głównie Laponię – krainę historyczno-geograficzną w Europie Północnej obejmującą północne krańce Norwegii, Finlandii, Rosji (Płw. Kolski) oraz Szwecji. Lapończycy są potomkami pierwotnych mieszkańców Skandynawii.
Zasięg języków północnogermańskich
Język islandzki (isl. íslenska) - język z grupy języków nordyckich, którym posługują się mieszkańcy Islandii. Posługuje się nim około 320 tys. osób., głównie Islandczycy w kraju i na emigracji. Zapisywany jest alfabetem łacińskim.Skandynawia – region północnej Europy, obejmujący kraje: Szwecję, Norwegię oraz Danię. Obejmuje część z krajów nordyckich.
norn †
Skandynawowie – grupa ludności zróżnicowana etnicznie, kulturowo i językowo zamieszkująca Skandynawię i Półwysep Skandynawski.
Do głównych przedstawicieli narodów skandynawskich zalicza się te zamieszkujące państwa skandynawskie, a jednocześnie posługujące się językami północnogermańskimi. Spośród nich wyróżnia się:
Często, ze względu na położenie geograficzne, do Skandynawów zalicza się także mieszkańców kontynentalnej Skandynawii. Są to przedstawiciele ludów ugrofińskich, posługujący się językami z nieindoeuropejskiej grupy ugrofińskiej:
Szwecja, Królestwo Szwecji (Sverige, Konungariket Sverige) – państwo w Europie Północnej, zaliczane do państw skandynawskich. Szwecja jest członkiem Unii Europejskiej od 1995 roku. Graniczy z Norwegią, Finlandią i Danią.Skandynawizm - ruch polityczny i kulturalny propagujący idee ściślejszej współpracy kulturowej i ekonomicznej krajów skandynawskich, a w dalszej perspektywie ich zjednoczenia.
Do Skandynawów zalicza się także, ze względu na podobieństwa kulturowo-językowe, ludność posługującą się tą samą grupą języków co Szwedzi, Norwegowie i Duńczycy. Są to ludy północnogermańskie:
Zobacz też[ | edytuj kod]
Przypisy[ | edytuj kod]
- Scandinavia | Countries, Map, & Facts, Encyclopedia Britannica [dostęp 2019-08-05] (ang.).
- Scandinavian languages, Encyclopedia Britannica [dostęp 2019-08-05] (ang.).
- Finno-Ugric languages, Encyclopedia Britannica [dostęp 2019-08-05] (ang.).
- Viking | History, Exploration, Facts, & Maps, Encyclopedia Britannica [dostęp 2019-08-05] (ang.).
Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]
Język szwedzki (szw. svenska språket, svenska) – język północnogermański wschodni (wschodnioskandynawski), używany głównie w Szwecji i częściach Finlandii, przez ok. 9 mln ludzi. W Finlandii język szwedzki jest, obok fińskiego, językiem urzędowym, z uwagi na 5% szwedzkojęzycznych obywateli Finlandii zamieszkałych głównie na wybrzeżach tego kraju. Szwedzki jest dość dobrze zrozumiały dla Norwegów i w mniejszym stopniu także dla Duńczyków. Język standardowy w Szwecji, tzw. rikssvenska (szwedzki państwowy) oparty jest na dialektach regionu sztokholmskiego.Język norn – wymarły język skandynawski (wywodzący się ze staronordyjskiego), którym posługiwali się mieszkańcy wysp Szetlandów i Orkadów, aż do zajęcia ich przez Szkocję w XV w.
Warto wiedzieć że... beta
Język farerski – język z grupy skandynawskiej języków germańskich. Posługuje się nim około 48 tys. mieszkańców Wysp Owczych (Farerów) i 25 tys. mieszkańców Danii; łącznie ok. 80 tys. osób. Język farerski najbliższy jest językom norweskim (odmianie norw. - nynorsk) i islandzkiemu.
Islandczycy - naród skandynawski zamieszkujący wyspę Islandię pochodzenia nordycko-celtyckiego. Liczy około 300 tys. ludności. Posługuje się językiem islandzkim.
Język duński (duń. dansk, det danske sprog) - język z grupy skandynawskiej języków germańskich. Posługuje się nim około 5,2 mln mówiących, głównie w Danii i Szlezwiku-Holsztynie w północnych Niemczech (ok. 50 tys. osób). Duński w charakterze języka urzędowego używany jest w Danii a także na Wyspach Owczych. W Islandii, która aż do 1944 r. była posiadłością Danii, duński jest nauczany jako jeden z głównych języków obcych, obok angielskiego, norweskiego i szwedzkiego.
Wikingowie – skandynawscy wojownicy, którzy od VIII wieku podejmowali dalekie wyprawy o charakterze kupieckim, rabunkowym lub osadniczym.
Farerowie (lub Farerczycy, Farerzy) – naród skandynawski zamieszkujący Wyspy Owcze (ok. 40 tysięcy), a w diasporze zwłaszcza Danię (około 20 tysięcy), Norwegię, Islandię, a także m.in. USA. Posługują się językiem farerskim, większość zna też duński.
Język norweski (norw. norsk språk, norsk) – język z grupy skandynawskiej języków germańskich. Jako że do tej pory nie wyodrębnił się jeden standard wymowy, każdy dialekt ma status oficjalny. Językiem norweskim posługuje się około 4,2 mln mówiących, z tego 3,5 mln do zapisu używa odmiany bokmål, a 700 tys. odmiany nynorsk. Norweski jest językiem urzędowym Norwegii.
Dania – Królestwo Danii (duń. Kongeriget Danmark) – państwo położone w Europie Północnej (Skandynawia), najmniejsze z państw nordyckich. W jej skład wchodzą też formalnie Grenlandia oraz Wyspy Owcze, które posiadając szeroką autonomię tworzą z kontynentalną Danią Wspólnotowe Królestwo Danii (Rigsfællesskabet). Dania graniczy od południa z Niemcami, zaś przez cieśninę Sund sąsiaduje ze Szwecją.