• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Skamielina

    Przeczytaj także...
    Odcisk – typ skamieniałości, będący zachowanym w skale negatywem zewnętrznej powierzchni miękkich i twardych części ciała organizmów, twardych części skamieniałości lub ich ośródek.Ośródka – typ skamieniałości, będący formą naturalnego odlewu pustych przestrzeni po wytrawionych elementach twardych skamieniałości wlaściwych lub po częściach miękkich organizmów. Warunkiem powstawania ośródek jest wcześniejsza lityfikacja skały otaczającej skamieniałość. Puste przestrzenie wypełnione mogą być drobnoziarnistym osadem lub, wykrystalizowanymi w tych przestrzeniach, minerałami (np. kalcytem).
    Paleontologia (od gr. palaios – stary + on – byt + logos – nauka) – dziedzina biologii zajmująca się organizmami kopalnymi, wyprowadzająca na podstawie skamieniałości i śladów działalności życiowej organizmów wnioski ogólne o życiu w przeszłości geologicznej. Ściśle związana z geologią, posługuje się często fizyką i chemią.
    Skamieniała ryba
    Skrzemieniałe drewno w Parku Narodowym Skamieniałego Lasu

    Skamieniałości – zachowane w skałach szczątki organizmów (skamieniałości właściwe, strukturalne), a także ślady ich aktywności życiowej (skamieniałości śladowe). Skamieniałości powstają w wyniku procesu fosylizacji. Najczęściej fosylizacji ulegają tylko części szkieletowe. Proces ten zachodzi w wyniku zastąpienia pierwotnej substancji budującej części twarde organizmu innymi związkami mineralnymi (najczęściej węglanem wapnia lub krzemionką, a rzadziej np. dolomitem, syderytem, limonitem, pirytem lub fosforanami) o tym samym składzie chemicznym (np. przejście aragonitu w bardziej stabilny kalcyt) lub odmiennym składzie chemicznym. W przypadku części twardych zbudowanych ze stabilnych substancji (np. kalcytu, krzemionki) zachowują się one czasami bez żadnych przekształceń.

    Torf – skała osadowa powstała w wyniku zachodzących w szczególnych warunkach przemian obumarłych szczątków roślinnych, najmłodszy węgiel kopalny. Zawiera mniej niż 60% węgla.Graptolity (†Graptolithina, z gr. graptos - pisany + lithos - kamień) – wymarła gromada zwierząt zaliczanych do półstrunowców. Żyły w okresie od kambru do wczesnego karbonu.

    Najrzadszym typem skamieniałości są skamieniałości kompletne, do których zalicza się organizmy z zachowanymi również tkankami miękkimi, czasami w stanie niemal nie zmienionym, dzięki szczególnemu zbiegowi okoliczności (zamrożenie, zakonserwowanie np. w asfalcie, mumifikacja itp.). Swoistą formą fosylizacji są szczątki zachowane w bursztynie (tzn. kopalnej żywicy pochodzącej z różnych gatunków drzew) oraz w martwicach wapiennych.

    Fosylizacja – naturalny proces, podczas którego martwe organizmy albo ślady ich działania przeszły w stan kopalny (skamieniały).Skrzemieniałe drewno – skamieniałości drewna z minionych okresów geologicznych, zachowane dzięki pogrzebaniu drewna w osadzie, a następnie zastąpieniu pierwotnej substancji drewna przez krzemionkę (chalcedon lub opal) pochodzącą z roztworów krążących w osadzie. W procesie tym często zachowane zostają wszelkie szczegóły budowy drewna i jego struktura.

    Osobnym typem skamieniałości są ośródki i odciski pośrednio tylko związane z elementami twardymi, odwzorowujące jedynie ich morfologię.

    Znaczenie skamieniałości[]

    Skamieniałości dostarczają wiadomości o wyglądzie fauny i flory w minionych epokach. Są także jednym z podstawowych źródeł informacji o środowisku i klimacie tych epok, gdyż niektóre taksony żyły tylko w ściśle określonych warunkach (np. koralowce rafotwórcze wymagają wód morskich, płytkich, ciepłych). Wiele grup skamieniałości (np. graptolity, konodonty, amonity, otwornice) jest podstawą datowań skał osadowych, a w konsekwencji podstawą podziału czasu geologicznego na jednostki chronostratygraficzne. Masowe nagromadzenia skamieniałości skutkują ich skałotwórczym znaczeniem, np. węgiel i torf to nagromadzenia sfosylizowanych szczątków roślinnych, kreda pisząca to nagromadzenia glonów z grupy kokkolitów. Na podstawie różnowiekowych skamieniałości jednej grupy organizmów można też prześledzić jej rozwój i zmiany w czasie, toteż skamieniałości dostarczają także dowodów na ewolucję naturalną organizmów.

    Limonit (żelaziak brunatny) - bardzo drobnoziarnista lub skrytokrystaliczna mieszanina minerałów (tlenków i wodorotlenków żelaza), kiedyś uważana za odrębny minerał. Według dzisiejszych podziałów jest to rodzaj skały. Substancja bardzo pospolita, rozpowszechniona i spotykana w miejscach występowania goethytu.Ewolucja (łac. evolutio – rozwinięcie, rozwój) – ciągły proces, polegający na stopniowych zmianach cech gatunkowych kolejnych pokoleń wskutek eliminacji przez dobór naturalny lub sztuczny części osobników (genotypów) z bieżącej populacji. Wraz z nowymi mutacjami wpływa to w sposób ciągły na bieżącą pulę genową populacji, a przez to w każdym momencie kształtuje jej przeciętny fenotyp. Zależnie od siły doboru oraz szybkości wymiany pokoleń, po krótszym lub dłuższym czasie, w stosunku do stanu populacji wyjściowej powstają tak duże różnice, że można mówić o odrębnych gatunkach.

    Czasem stosuje się pojęcie żywej skamieniałości, na określenie tych współcześnie żyjących taksonów, które są obecnie skrajnie nieliczne i słabo zróżnicowane gatunkowo, a w przeszłości były znacznie bardziej rozwinięte.

    Badaniem skamieniałości zwierzęcych zajmuje się paleozoologia, a roślinnych - paleobotanika. Ogólnie nauka o skamieniałościach nosi nazwę paleontologia.

    Przypisy

    1. Mary H. Schweitzer: Blood from Stone: How Fossils Can Preserve Soft Tissue (ang.). Scientific American, 2010-12-06. [dostęp 2010-12-06].

    Galeria[]

    Paleozoologia (od. gr. palaios - dawny, stary + zoon - zwierzę) – dział paleontologii badający zachowane w skałach osadowych szczątki lub ślady aktywności życiowej zwierząt z minionych okresów geologicznych.Koralowce (Anthozoa, z gr. anthos – kwiat + zoon – zwierzę, kwiatozwierz) – gromada wyłącznie morskich, skałotwórczych parzydełkowców (Cnidaria) występujących jedynie pod postacią polipa, zwykle kolonijnie, na niewielkich głębokościach, przytwierdzonych do dna morskiego, głównie w strefie ciepłej i gorącej, w dobrze naświetlonych i natlenionych wodach. W zapisie kopalnym znane są od kambru. Do najbardziej znanych przedstawicieli koralowców należą m.in.: koral czerwony (Corallium rubrum), zwany również szlachetnym, rafotwórcze korale madreporowe (Madreporaria) oraz koral korkowiec (Alcyonium palmatum). W polskiej strefie Bałtyku odnotowano 2 rzadko spotykane gatunki ukwiałów: ukwiał tęgoczułki i ukwiałek arkoński. Ponadto w Bałtyku żyje również kolonijna piórówka świecąca. Trwałe struktury wapienne wytwarzane przez koralowce są podstawą do powstawania nowego ekosystemu znanego jako rafa koralowa.



    w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

    Warto wiedzieć że... beta

    Takson – jednostka zdefiniowana w systematyce organizmów jako grupa organizmów (populacja lub grupa populacji) zwykle uznawanych za filogenetycznie spokrewnione, wyróżniających się konkretną cechą różniącą je od innych jednostek taksonomicznych. Takson obejmuje wszystkie zawarte w nim taksony niższego poziomu. Kryterium pokrewieństwa stosowane jest w systemach filogenetycznych, mimo że taksonem w zasadzie może być dowolna grupa organizmów.
    Skamieniałość śladowa, ichnofosylium (l.mnoga: ichnofosylia) – skamieniały ślad działalności życiowej zwierzęcia (np. żerowania, drążenia w osadzie, tropy, odchody).
    Zwierzęta (Animalia) – królestwo obejmujące wielokomórkowe organizmy cudzożywne o komórkach eukariotycznych, bez ściany komórkowej, w większości zdolne do aktywnego poruszania się. Są największym i najbardziej zróżnicowanym gatunkowo królestwem organizmów. Największą grupę zwierząt stanowią bezkręgowce, a wśród nich owady. Drugą, obok bezkręgowców, grupą zwierząt są kręgowce. Wśród nich tradycyjnie wyróżnia się ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki, do których należy również człowiek.
    Kokolit, kokkolit – mikroskopowe (maksymalnie 0,01 mm) blaszki wapienne zbudowane z kalcytu, będące szczątkami glonów z grupy Coccolithophyceae . Stanowią m.in. główny składnik kredy, zwłaszcza kredy piszącej.
    Żywa skamieniałość (niepoprawnie: żywa skamielina) – pojęcie używane w stosunku do żyjących gatunków czy też grup roślin oraz zwierząt znanych poza tym jedynie ze skamieniałości i nie mających bliskich żyjących krewnych. Gatunki określane tym terminem przeżyły masowe wymieranie w przeszłości i z reguły ograniczają się do jednego czy kilku gatunków.
    Park Narodowy Skamieniałego Lasu (ang. Petrified Forest National Park) to park narodowy położony w Stanach Zjednoczonych, w stanie Arizona. Nazwa parku pochodzi od licznych egzemplarzy skrzemieniałego drewna jakie występują na jego obszarze.
    Ditlenek krzemu (nazwa Stocka: tlenek krzemu(IV); krzemionka), SiO2 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenków, w którym krzem występuje na IV stopniu utlenienia.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.027 sek.