Skamieniałości – zachowane w skałach szczątki organizmów (skamieniałości właściwe, strukturalne), a także ślady ich aktywności życiowej (skamieniałości śladowe). Skamieniałości powstają w wyniku procesu fosylizacji. Najczęściej fosylizacji ulegają tylko części szkieletowe. Proces ten zachodzi w wyniku zastąpienia pierwotnej substancji budującej części twarde organizmu innymi związkami mineralnymi (najczęściej węglanem wapnia lub krzemionką, a rzadziej np. dolomitem, syderytem, limonitem, pirytem lub fosforanami) o tym samym składzie chemicznym (np. przejście aragonitu w bardziej stabilny kalcyt) lub odmiennym składzie chemicznym. W przypadku części twardych zbudowanych ze stabilnych substancji (np. kalcytu, krzemionki) zachowują się one czasami bez żadnych przekształceń.
Paleontologia (od gr. palaios – stary + on – byt + logos – nauka) – dziedzina biologii zajmująca się organizmami kopalnymi, wyprowadzająca na podstawie skamieniałości i śladów działalności życiowej organizmów wnioski ogólne o życiu w przeszłości geologicznej. Ściśle związana z geologią, posługuje się często fizyką i chemią.Torf – skała osadowa powstała w wyniku zachodzących w szczególnych warunkach przemian obumarłych szczątków roślinnych, najmłodszy węgiel kopalny. Zawiera mniej niż 60% węgla.
Najrzadszym typem skamieniałości są skamieniałości kompletne, do których zalicza się organizmy z zachowanymi również tkankami miękkimi, czasami w stanie niemal nie zmienionym, dzięki szczególnemu zbiegowi okoliczności (zamrożenie, zakonserwowanie np. w asfalcie, mumifikacja itp.). Swoistą formą fosylizacji są szczątki zachowane w bursztynie (tzn. kopalnej żywicy pochodzącej z różnych gatunków drzew) oraz w martwicach wapiennych.
Graptolity (†Graptolithina, z gr. graptos - pisany + lithos - kamień) – wymarła gromada zwierząt zaliczanych do półstrunowców. Żyły w okresie od kambru do wczesnego karbonu.Fosylizacja – naturalny proces, podczas którego martwe organizmy albo ślady ich działania przeszły w stan kopalny (skamieniały).
Osobnym typem skamieniałości są ośródki i odciski pośrednio tylko związane z elementami twardymi, odwzorowujące jedynie ich morfologię.
Znaczenie skamieniałości[ | edytuj kod]
Skamieniałości dostarczają wiadomości o wyglądzie fauny i flory w minionych epokach. Są także jednym z podstawowych źródeł informacji o środowisku i klimacie tych epok, gdyż niektóre taksony żyły tylko w ściśle określonych warunkach (np. koralowce rafotwórcze wymagają wód morskich, płytkich, ciepłych). Wiele grup skamieniałości (np. graptolity, konodonty, amonity, otwornice) jest podstawą datowań skał osadowych, a w konsekwencji podstawą podziału czasu geologicznego na jednostki chronostratygraficzne. Masowe nagromadzenia skamieniałości skutkują ich skałotwórczym znaczeniem, np. węgiel i torf to nagromadzenia sfosylizowanych szczątków roślinnych, kreda pisząca to nagromadzenia glonów z grupy kokkolitów. Na podstawie różnowiekowych skamieniałości jednej grupy organizmów można też prześledzić jej rozwój i zmiany w czasie, toteż skamieniałości dostarczają także dowodów na ewolucję naturalną organizmów.
Skrzemieniałe drewno – skamieniałości drewna z minionych okresów geologicznych, zachowane dzięki pogrzebaniu drewna w osadzie, a następnie zastąpieniu pierwotnej substancji drewna przez krzemionkę (chalcedon lub opal) pochodzącą z roztworów krążących w osadzie. W procesie tym często zachowane zostają wszelkie szczegóły budowy drewna i jego struktura.Limonit (żelaziak brunatny) - bardzo drobnoziarnista lub skrytokrystaliczna mieszanina minerałów (tlenków i wodorotlenków żelaza), kiedyś uważana za odrębny minerał. Według dzisiejszych podziałów jest to rodzaj skały. Substancja bardzo pospolita, rozpowszechniona i spotykana w miejscach występowania goethytu.
Czasem stosuje się pojęcie żywej skamieniałości, na określenie tych współcześnie żyjących taksonów, które są obecnie skrajnie nieliczne i słabo zróżnicowane gatunkowo, a w przeszłości były znacznie bardziej rozwinięte.
Badaniem skamieniałości zwierzęcych zajmuje się paleozoologia, a roślinnych – paleobotanika. Ogólnie nauka o skamieniałościach nosi nazwę paleontologia.
Za najstarsze odkryte skamieniałości uznaje się hematytowe struktury, które mogą być śladem działalności bakterii sprzed około 4 miliardów lat (możliwy zakres 3 770 mln – 4 300 mln lat). Znaleziono je w formacji skalnej Nuvvuagittuq w Quebecu wśród prawdopodobnych pozostałości kominów hydrotermalnych.
Ewolucja (łac. evolutio – rozwinięcie, rozwój) – ciągły proces, polegający na stopniowych zmianach cech gatunkowych kolejnych pokoleń wskutek eliminacji przez dobór naturalny lub sztuczny części osobników (genotypów) z bieżącej populacji. Wraz z nowymi mutacjami wpływa to w sposób ciągły na bieżącą pulę genową populacji, a przez to w każdym momencie kształtuje jej przeciętny fenotyp. Zależnie od siły doboru oraz szybkości wymiany pokoleń, po krótszym lub dłuższym czasie, w stosunku do stanu populacji wyjściowej powstają tak duże różnice, że można mówić o odrębnych gatunkach.Paleozoologia (od. gr. palaios - dawny, stary + zoon - zwierzę) – dział paleontologii badający zachowane w skałach osadowych szczątki lub ślady aktywności życiowej zwierząt z minionych okresów geologicznych.
Podstrony: 1 [2] [3]
Warto wiedzieć że... beta
Komin hydrotermalny (ujście hydrotermalne, komin geotermalny) – położone na dnie oceanów miejsca erupcji gorącej wysoko zmineralizowanej wody, zawierającej również gazy wulkaniczne.
Library of Congress Control Number (LCCN) – numer nadawany elementom skatalogowanym przez Bibliotekę Kongresu wykorzystywany przez amerykańskie biblioteki do wyszukiwania rekordów bibliograficznych w bazach danych i zamawiania kart katalogowych w Bibliotece Kongresu lub u innych komercyjnych dostawców.
Koralowce (Anthozoa, z gr. anthos – kwiat + zoon – zwierzę, kwiatozwierz) – gromada wyłącznie morskich, skałotwórczych parzydełkowców (Cnidaria) występujących jedynie pod postacią polipa, zwykle kolonijnie, na niewielkich głębokościach, przytwierdzonych do dna morskiego, głównie w strefie ciepłej i gorącej, w dobrze naświetlonych i natlenionych wodach. W zapisie kopalnym znane są od kambru. Do najbardziej znanych przedstawicieli koralowców należą m.in.: koral czerwony (Corallium rubrum), zwany również szlachetnym, rafotwórcze korale madreporowe (Madreporaria) oraz koral korkowiec (Alcyonium palmatum). W polskiej strefie Bałtyku odnotowano 2 rzadko spotykane gatunki ukwiałów: ukwiał tęgoczułki i ukwiałek arkoński. Ponadto w Bałtyku żyje również kolonijna piórówka świecąca. Trwałe struktury wapienne wytwarzane przez koralowce są podstawą do powstawania nowego ekosystemu znanego jako rafa koralowa.
Bakterie (łac. bacteria, od gr. bakterion – pałeczka) – grupa mikroorganizmów, stanowiących osobne królestwo. Są to jednokomórkowce lub zespoły komórek o budowie prokariotycznej. Badaniem bakterii zajmuje się bakteriologia, gałąź mikrobiologii.
Takson – jednostka zdefiniowana w systematyce organizmów jako grupa organizmów (populacja lub grupa populacji) zwykle uznawanych za filogenetycznie spokrewnione, wyróżniających się konkretną cechą różniącą je od innych jednostek taksonomicznych. Takson obejmuje wszystkie zawarte w nim taksony niższego poziomu. Kryterium pokrewieństwa stosowane jest w systemach filogenetycznych, mimo że taksonem w zasadzie może być dowolna grupa organizmów.
Skamieniałość śladowa, ichnofosylium (l.mnoga: ichnofosylia) – skamieniały ślad działalności życiowej zwierzęcia (np. żerowania, drążenia w osadzie, tropy, odchody).
Quebec (fr. Québec) – prowincja Kanady. Quebec jest największą prowincją w Kanadzie pod względem powierzchni, a jeśli chodzi o liczbę ludności ustępuje jedynie Ontario. Na zachodzie graniczy z Ontario, na północy przez Zatokę Hudsona z terytorium Nunavut, na wschodzie z kontynentalną częścią Nowej Fundlandii i Labradoru oraz z Nowym Brunszwikiem. Od południa graniczy ze stanami USA: Nowy Jork, New Hampshire, Vermont i Maine. Największym miastem prowincji jest Montreal. Inne duże miasta: Québec (stolica prowincji), Trois-Rivières, Sherbrooke i Drummondville.
.jpg)
