Sikorsky SH-3 Sea King

Sikorsky SH-3 Sea King lub Sikorsky S-61 – amerykański dwusilnikowy śmigłowiec wielozadaniowy konstrukcji Sikorsky Aircraft Corporation. Używany przez Marynarkę Wojenną Stanów Zjednoczonych i siły zbrojne wielu państw świata.

Historia[ | edytuj kod]

Śmigłowiec Sikorsky Sea King został oblatany w 1959 roku i wszedł do służby w marynarce amerykańskiej w czerwcu 1961 roku jako HSS-2. W 1962 w ramach unifikacji nazewnictwa zmieniono oznaczenie śmigłowca na H-3, do którego dodawane są przedrostki oznaczające przeznaczenie. Przeznaczeniem śmigłowca było operowanie z pokładów jednostek pływających, dlatego też, w celu zmniejszenia zajmowanej przez maszynę powierzchni, zastosowano składane łopaty wirnika głównego. Początkowo głównym zadaniem śmigłowca była walka z okrętami podwodnymi, a później także działania przeciwko jednostkom nawodnym, jako śmigłowiec ratownictwa morskiego, maszyna transportowa i komunikacyjna. W latach 90. XX wieku śmigłowce Sea King zostały zastąpione w amerykańskiej marynarce wojennej przez maszyny Sikorsky SH-60 Sea Hawk w pełnieniu zadań walki z okrętami podwodnymi i ratownictwa morskiego, nadal jednak pełnią te role w innych armiach świata.

Iran (pers. ايران – Irān), (dawniej znany powszechnie na Zachodzie jako Persja) pełna nazwa: Islamska Republika Iranu (pers. جمهوری اسلامی ايران – Dżomhuri-je Eslāmi-je Irān) – państwo na Bliskim Wschodzie, leżące nad Morzem Kaspijskim, Zatoką Perską i Zatoką Omańską.Włochy (Republika Włoska, wł. Italia, Repubblica Italiana) – państwo położone w Europie Południowej, na Półwyspie Apenińskim, będące członkiem wielu organizacji, m.in.: UE, NATO, należące do ośmiu najbardziej uprzemysłowionych i bogatych państw świata – G8.

W ramach licencji udzielonej firmie Westland Helicopters z Wielkiej Brytanii, opracowano zmodyfikowaną wersję śmigłowca nazwaną Westland Sea King, przeznaczoną dla Royal Navy, która została oblatana w 1969 roku. Brytyjskie Sea Kingi posiadają inne jednostki napędowe typu Rolls-Royce Bristol Gnome, oraz brytyjską awionikę i wyposażenie do walki przeciwko okrętom podwodnym. Ich dalszy rozwój przebiegał niezależnie od wersji amerykańskiej.

Stany Zjednoczone, Stany Zjednoczone Ameryki (ang. United States, US, United States of America, USA) – federacyjne państwo w Ameryce Północnej graniczące z Kanadą od północy, Meksykiem od południa, Oceanem Spokojnym od zachodu, Oceanem Arktycznym od północnego zachodu i Oceanem Atlantyckim od wschodu.Westland Helicopters – brytyjska wytwórnia lotnicza specjalizująca się w budowie śmigłowców. Firma powstała w 1961 roku w wyniku połączenia się Westland Aircraft z innymi brytyjskimi przedsiębiorstwami branży lotniczej: Saunders-Roe, Fairey oraz działem spółki Bristol Aeroplane Company, zajmującym się śmigłowcami. W 2001 roku do spółki z włoską Agustą brytyjski producent utworzył nową firmę AgustaWestland.

Drugim producentem licencyjnym śmigłowców Sea King jest Japonia.

Głównymi użytkownikami śmigłowców Sea King poza Stanami Zjednoczonymi są Arabia Saudyjska, Argentyna, Australia, Belgia, Brazylia, Dania, Egipt, Hiszpania, Indie, Iran, Japonia, Kanada, Katar, Malezja, Niemcy, Norwegia, Pakistan, Peru, Tajlandia, Wenezuela, Włochy, Wielka Brytania (część z nich w wersjach produkcji brytyjskiej).

Egipt (arab. مصر Miṣr; dialekt egipski: Máṣr (/masˤɾ/); łac. Aegyptus, gr. Αίγυπτος Aígyptos), nazwa oficjalna Arabska Republika Egiptu (arab. جمهوريّة مصر العربيّة Dżumhurijjat Misr Al-Arabijja) – państwo położone w północno-wschodniej Afryce z półwyspem Synaj w zachodniej Azji. Egipt graniczy z Izraelem i Strefą Gazy na północnym wschodzie, Sudanem na południu i Libią na zachodzie. Od północy rozpościera się Morze Śródziemne, a na wschodzie Morze Czerwone.Japonia (jap. 日本, trb. Nihon lub Nippon) – państwo wyspiarskie usytuowane na wąskim łańcuchu wysp na zachodnim Pacyfiku, u wschodnich wybrzeży Azji, o długości 3,3 tys. km. Archipelag rozciąga się niemal południkowo (Japończycy utrzymują, że ich kraj ma kształt „trzydniowego Księżyca”) pomiędzy 45°33′ a 20°25′ stopniem szerokości północnej, od Morza Ochockiego na północy do Morza Wschodniochińskiego i Tajwanu na południu. Stolica Tokio jest usytuowana prawie dokładnie na tej samej szerokości geograficznej co Ateny, Pekin, Teheran i Waszyngton.

Uzbrojenie i wyposażenie śmigłowca zależy od pełnionych przez niego zadań. Typowym uzbrojeniem są cztery torpedy, cztery bomby głębinowe lub dwa pociski przeciwokrętowe typu Sea Eagle lub Exocet. Czasami jedynym wyposażeniem śmigłowca jest duży zasobnik z pułapkami radiolokacyjnymi chroniącymi lotniskowce przed ewentualnymi atakami pociskami przeciwokrętowymi.

Arabia Saudyjska (arab. السعودية As-Su’udijja), Królestwo Arabii Saudyjskiej (arab. المملكة العربيّة السّعوديّة Al-Mamlaka al-Arabijja as-Su’udijja) – państwo położone w zachodniej Azji, na Półwyspie Arabskim. Graniczy z Irakiem, Jordanią, Kuwejtem, Omanem, Katarem, Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi i Jemenem. Stolica znajduje się w Rijadzie. Arabia Saudyjska jest jednym z państw założycielskich Ligi Państw Arabskich.Australia (Związek Australijski, Commonwealth of Australia) – państwo położone na półkuli południowej, obejmujące najmniejszy kontynent świata, wyspę Tasmanię i inne znacznie mniejsze wyspy na Oceanie Indyjskim i Spokojnym. Jedyny kraj, który obejmuje cały kontynent. Siłą rzeczy nie posiada granic lądowych z żadnym państwem.

Wyposażenie do walki z okrętami podwodnymi obejmuje: sonar zanurzeniowy, boje hydrolokacyjne, detektor anomalii magnetycznych i systemy zbierania danych.

Konfiguracja SAR (skrót od ang. Search and Rescue – „poszukiwanie i ratunek”) umożliwia zabranie 22 rozbitków lub 9 par noszy i dwóch osób personelu medycznego.

Podczas wypełniania zadań transportowych śmigłowiec może przewieźć 28 żołnierzy.

Belgia, Królestwo Belgii (Koninkrijk België, Royaume de Belgique, Königreich Belgien) – państwo federacyjne w zachodniej Europie w południowych Niderlandach. Belgia jest członkiem Unii Europejskiej (UE), ONZ oraz NATO.Argentyna (Argentina, Republika Argentyńska – República Argentina) – państwo w Ameryce Południowej, nad południowym Atlantykiem. Graniczy z Chile na zachodzie, Boliwią i Paragwajem na północy, Brazylią i Urugwajem na północnym wschodzie. Argentyna rości pretensje do archipelagu Falklandów oraz części Antarktydy. Nazwa pochodzi od łacińskiego argentum (srebro), którym Indianie obdarowali hiszpańskich rozbitków Juana Díaza de Solís. Pod względem wielkości Argentyna jest ósmym krajem na świecie i drugim w Ameryce Południowej (biorąc pod uwagę liczbę ludności i powierzchnię), jednakże biorąc pod uwagę także terytoria sporne do których Argentyna rości pretensje: Falklandy/Malwiny, Georgię Południową, Sandwich Południowy, Islas Auroras wraz z Orkadami Południowymi, Szetlandami Południowymi oraz z częścią Antarktydy administrowanej przez Argentynę na mocy Traktatu Antarktycznego powierzchnia łączna kraju wynosi 3 761 274 km², co czyni kraj ten ósmym na świecie pod względem powierzchni. Terytorium kraju podzielone jest na 23 prowincje i jedno miasto autonomiczne – stolica kraju Buenos Aires. Argentyna jest członkiem – założycielem Unii Narodów Południowoamerykańskich oraz Mercosur, a także członkiem Organizacji Państw Iberoamerykańskich, Banku Światowego, Światowej Organizacji Handlu, grupy krajów G15 oraz G20. Kraj uznawany jest za mocarstwo lokalne z bardzo wysokim wskaźnikiem rozwoju społecznego. W Ameryce Łacińskiej kraj ten ma piąty nominalny PKB na mieszkańca i najwyższy PKB mierzony parytetem siły nabywczej. Według analityków kraj ten zaklasyfikowany jest do rynków wschodzących, ze względu na wielkość, wysoki wzrost gospodarczy, poziom bezpośrednich inwestycji zagranicznych czy eksport w całości wytworzonych usług i towarów.

Kadłub śmigłowca Sea King jest wodoszczelny i specjalnie ukształtowany umożliwiając lądowanie zarówno na lądzie, jak i na wodzie, chociaż wodowanie jest praktykowane tylko w sytuacjach awaryjnych. W celu zwiększenia pływalności maszyny stosuje się dodatkowe pompowane pływaki.

Okręt podwodny – wojskowa jednostka pływająca, konstrukcyjnie przystosowana do prowadzenia działań i operacji zarówno na powierzchni, jak i pod wodą; współcześnie jedna z głównych klas okrętów. Okręty podwodne zdolne są do samodzielnego zanurzenia i wynurzenia oraz kontrolowanego pływania pod wodą, a także do prowadzenia w tym środowisku walki oraz wykonywania zadań transportowych i rozpoznawczych.United States Air Force (USAF) – Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych, jeden z rodzajów Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych, odpowiedzialny za pewną część działań w powietrzu (duża liczba samolotów i śmigłowców bojowych podlega także marynarce wojennej, wojskom lądowym i korpusowi piechoty morskiej). Utworzone zostały jako odrębny rodzaj sił zbrojnych na bazie lotnictwa armii amerykańskiej, 18 września 1947, poprzednikiem USAF były:

VH-3 Marine One Prezydenta USA

VH-3 Sea King jest jednym z oficjalnych śmigłowców Prezydenta Stanów Zjednoczonych, nosząc nazwę Marine One jeśli prezydent jest na pokładzie. Obsługa śmigłowca leży w gestii Marynarki Wojennej USA.

Wersje śmigłowca H-3[ | edytuj kod]

S-61 – fabryczne oznaczenie śmigłowca H-3 Sea King.

AS-61 – fabryczne oznaczenie śmigłowca H-3 Sea King budowanego licencyjnie przez włoską firmę Agusta.

S-61A – wersja eksportowa dla Królewskich Sił Powietrznych Danii.

S-61A-4 Nuri – wojskowy śmigłowiec transportowy i ratowniczo-poszukiwawczy SAR dla Królewskich Sił Powietrznych Malezji, mogący pomieścić 31 żołnierzy.

AS-61A-1 – produkowana we Włoszech wersja eksportowa dla Królewskich Sił Powietrznych Malezji.

AS-61A-4 – wojskowy śmigłowiec transportowy i ratowniczo-poszukiwawczy SAR, budowany na licencji przez włoską firmę Agusta.

S-61A/AH – śmigłowiec użytkowy służący do pomiarów i akcji poszukiwawczo-ratowniczych SAR w warunkach arktycznych.

S-61B – eksportowa wersja SH-3 do zwalczania okrętów podwodnych dla Morskich Sił Samoobrony Japonii.

S-61D-3 – wersja eksportowa dla Marynarki Wojennej Brazylii.

S-61D-4 – wersja eksportowa dla Marynarki Wojennej Argentyny.

S-61L – wersja cywilna bez możliwości wodowania mogąca przewozić do 30 pasażerów.

S-61L Mk II – zmodernizowana wersja śmigłowca S-61L.

S-61N – cywilna wersja transportowa z możliwością wodowania.

S-61N Mk II – zmodernizowana wersja śmigłowca S-61N.

S-61NR – wersja ratowniczo-poszukiwawcza SAR dla Sił Powietrznych Argentyny.

S-61R – wojskowy śmigłowiec transportowy, w nomenklaturze Sił Powietrznych USA oznaczony jako CH-3C.

AS-61R (HH-3F Pelican) – śmigłowiec ratowniczo-poszukiwawczy SAR dalekiego zasięgu budowany na licencji przez włoską firmę Agusta.

AS-61VIP – śmigłowiec do transportu osobistości, budowany na licencji przez włoską firmę Agusta.

ASH-3A (SH-3G) – śmigłowiec transportowy i użytkowy budowany na licencji przez włoską firmę Agusta.

CH-3A – wojskowy śmigłowiec transportowy dla Marynarki Wojennej USA.

HH-3A – śmigłowiec ratowniczo-poszukiwawczy SAR dla Marynarki Wojennej USA.

NH-3A – wersja eksperymentalna ze skrzydłami i silnikami turboodrzutowymi.

RH-3A – wersja do poszukiwania min dla Marynarki Wojennej USA.

SH-3A (HSS-2) – śmigłowiec zwalczania okrętów podwodnych dla Marynarki Wojennej USA.

H-3 amerykańskiej marynarki podnosi załogę Apollo 17

VH-3A – śmigłowiec do transportu osobistości dla Korpusu Piechoty Morskiej.

CH-3B – wojskowy śmigłowiec transportowy dla Sił Powietrznych USA.

CH-3C – śmigłowiec transportowy dalekiego zasięgu dla Sił Powietrznych USA.

ASH-3D – śmigłowiec zwalczania okrętów podwodnych dla Marynarki Wojennej USA, budowany na licencji przez włoską firmę Agusta.

SH-3D (HSS-2A) – śmigłowiec zwalczania okrętów podwodnych dla Marynarki Wojennej USA.

SH-3D-TS – śmigłowiec zwalczania okrętów podwodnych.

VH-3D – śmigłowiec do transportu osobistości dla Korpusu Piechoty Morskiej.

CH-3E – śmigłowiec transportowy dalekiego zasięgu dla Sił Powietrznych USA.

HH-3E Jolly Green Giant – śmigłowiec ratowniczo-poszukiwawczy dalekiego zasięgu SAR dla Sił Powietrznych USA.

MH-3E – śmigłowiec dla oddziałów specjalnych Sił Powietrznych USA.

VH-3E – śmigłowiec do transportu osobistości dla Sił Powietrznych USA.

HH-3F Pelican – śmigłowiec ratowniczo-poszukiwawczy dalekiego zasięgu SAR dla Straży Wybrzeża Stanów Zjednoczonych i Aeronautica Militare.

SH-3G – śmigłowiec transportowy i użytkowy dla Marynarki Wojennej USA.

ASH-3H – śmigłowiec zwalczania okrętów podwodnych, budowany na licencji przez włoską firmę Agusta.

SH-3H (HSS-2B) – śmigłowiec zwalczania okrętów podwodnych dla Marynarki Wojennej USA.

SH-3H AEW – śmigłowiec wczesnego ostrzegania dla marynarki hiszpańskiej.

UH-3H – śmigłowiec transportowy i użytkowy dla Marynarki Wojennej USA.

ASH-3TS – śmigłowiec do transportu osobistości, budowany na licencji przez włoską firmę Agusta. Oznaczany również jako ASH-3D/TS.

CH-124A (CHSS-2) – śmigłowiec zwalczania okrętów podwodnych dla Kanadyjskich Sił Zbrojnych.

CH-124B – zmodyfikowana wersja CH-124A.

YHSS-2 – śmigłowiec prototypowy przeznaczony do testów. Zbudowano 7 egzemplarzy dla Marynarki Wojennej USA.

XHSS-2 – jedyny prototyp śmigłowca H-3 Sea King.

Westland Sea King lub Westland Commando – wersje produkowane w Wielkiej Brytanii.

Sikorsky Aero Engineering Company – amerykańska firma produkująca śmigłowce i samoloty (obecnie tylko śmigłowce), główny konkurent w tej branży dla firmy Bell. Założona w 1923 (pierwsza firma produkująca helikoptery na świecie) przez rosyjskiego inżyniera polskiego pochodzenia Igora Sikorskiego w Stanach Zjednoczonych. Zaprojektował on w 1942 pierwszy w pełni funkcjonalny śmigłowiec jednorotorowy. Firma w 1943 stała się częścią "United Aircraft", obecnie "United Technologies Corporation". Zaopatruje ona przede wszystkim marynarkę wojenną, armię, oraz Prezydenta Stanów Zjednoczonych w Marine One – helikopter będący odpowiednikiem Air Force One. Oferta uwzględnia również odbiorców prywatnych, ale stanowi ona mniejszy procent produkcji, niż dostawy dla rządu USA i innych krajów. 18 grudnia 2006 roku SAC wykupił 100% udziałów w PZL Mielec od Agencji Rozwoju Przemysłu S.A.UH-60 Black Hawk – średni wielozadaniowy amerykański śmigłowiec transportowy i wsparcia piechoty zbudowany przez Sikorsky Aircraft Corporation. Maszyna jest napędzana dwoma turbowałowymi silnikami poruszającymi jeden wirnik nośny.

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)