Seti I – faraon, władca starożytnego Egiptu z XIX dynastii, syn Ramzesa I i królowej Sitre, ojciec przyszłego wielkiego faraona Ramzesa II.

Według różnych opinii egiptologów, jego panowanie przypada na lata od 1294 do 1279 p.n.e. lub 1305/1302 do 1290 p.n.e. Starożytni Egipcjanie liczyli lata od dnia wstąpienia na tron danego władcy jako pierwszy rok jego panowania, podawali imię władcy oraz rok jego panowania. Śmierć władcy rozpoczynała pierwszy rok panowania jego następcy. Aby umiejscowić w naszym systemie liczenia lat, panowanie Setiego I, należy wziąć pod uwagę dostępne przekazy z różnych źródeł oraz ocenić, która z ich interpretacji jest najtrafniejsza. W związku z tym istnieje wiele poglądów na ten temat.

Greckie imię Setiego brzmiało Sethosis. Według Manethona, błędnie, był uważany za założyciela XIX dynastii.

Panowanie[ | edytuj kod]

Zarys genealogii XIX dynastii.

Według Manethona panowanie Setiego I trwało 11 do 15 lat, ale znany brytyjski egiptolog Kenneth Kitchen, uważa, że było to 15 lat, mimo istniejących przekazów, mówiących o krótszym jego okresie – nie ma żadnych historycznych wzmianek ani dokumentów datowanych po 11 roku panowania Setiego, które, co znamienne, jest poza tym bardzo bogato udokumentowane. Brak jakichkolwiek zapisów po 11 roku panowania Setiego dowodzi, iż dłuższe jego panowanie nie jest prawdopodobne. Co ważniejsze, Peter Brand, w artykule The 'Lost' Obelisks and Colossi of Seti I (Zaginione obeliski i kolosy Seti I) zaznacza, iż władca ten w dziewiątym roku swego panowania dokonał otwarcia kamieniołomu w Asuanie, z którego materiał miał być przeznaczony na budowę obelisków i statui. Akt ten dokumentują dwie kamienne stele. Obeliski i statue z kamienia pozyskanego z kamieniołomu w Asuanie (m.in. obeliski w Luksorze) nie zostały, w większości, dokończone za życia Seti I, a dopiero na początku panowania Ramzesa II. Dowodzą tego zapisy, mówiące o tym, że obeliski te i statuy ukończone zostały w dwa lata po otwarciu kamieniołomów i rozpoczęciu ich tworzenia oraz stele Ramzesa II mówiące, że ...dokończył wiele monumentów ojca... (Brand, s. 107) – zapewne wielki hypostyl w Karnaku i Świątynie w Abydos.

Po burzliwych przemianach społecznych i reformie religijnej Echnatona głównymi zadaniami stojącymi przed jego następcami: Horemhebem, Ramzesem I i Setim I, było przywrócenie porządku wewnętrznego oraz ponowne ustanowienie egipskiego panowania w Kanaan i Syrii oraz nad Hetytami. Seti z wielką determinacją i energią poprowadził kilka wypraw wojennych przeciwko nim, nie odniósł w nich jednak definitywnego sukcesu i nie osłabił potęgi Hetytów na tyle, aby nie stanowili potencjalnego zagrożenia dla Egiptu. Jednakże w wyniku tych kampanii Egipt odzyskał większość utraconych wcześniej zdobyczy terytorialnych oraz unormował stosunki z państwem Hetytów. Obrazują to wielkie reliefy na pylonach świątyni Amona w Karnaku. Świątynia grobowa Setiego zbudowana została na zachodnim brzegu Nilu w Tebach. Z jego inicjatywy powstała również wielka świątynia w Abydos, której budowę dokończył jego syn Ramzes II. Stolicą Setiego było Memfis. Uważany był za wielkiego władcę, lecz sławę jego przyćmił jego syn Ramzes II, uważany za największego władcę starożytnego Egiptu.

Według K. Kitchen'a około siódmego lub ósmego roku swego panowania Seti ustanowił koregentem i następcą tronu swego syna Ramzesa. Kilka lat później, już jako samodzielny władca, Ramzes tak wspominał ten pamiętny dla siebie dzień: Gdy mój ojciec ukazał się ludowi, wraz ze mną, obejmując mnie ramieniem, tak oto rzekł: "Niech ukaże się jako król, abym mógł widzieć jego piękność, póki jeszcze żyję!" Zawezwał przeto szambelanów, by włożyli mi na głowę korony. "Umieśćcie Wielką Koronę na Jego głowie!"(...)"on będzie rządził tym krajem, on będzie nadzorował jego sprawy, on będzie kierował mnogim ludem." Tak mówił(...), gdyż wielka była w jego sercu miłość do mnie.

William Murnane, brytyjski egiptolog, autor wydanej w 1977 roku, książki Współwładza w Starożytnym Egipcie, w której opisuje system koregencji w starożytnym Egipcie, wykluczył możliwość istnienia koregencji Seti i jego syna, Ramzesa, mimo iż istnieją przekazy mówiące o kontynuacji obchodów wstąpienia na tron Setiego po jego śmierci za panowania Ramzesa II.