Sentencje
Przeczytaj także...
Stworzenie świata – opis, który rozpoczyna Biblię, przedstawia pochodzenie wszechświata i człowieka od Boga, zależności między Bogiem, człowiekiem i światem, oraz podkreśla doskonałość tego, co stworzone. Interpretacja teologiczna opisów stworzenia jest różna w zależności od wyznania.Patrystyka (łac. patristica, od (łac.) patres, gr. πατήρ) – nauka zajmująca się twórczością i życiem Ojców Kościoła i pisarzy starochrześcijańskich oraz epoką, w której żyli. Patrystyka może być działem historii albo teologii. Jako nauka teologiczna jest ściśle powiązana z dogmatyką (a konkretnie z historią dogmatów).
Teologia (gr. θεος, theos, „Bóg”, + λογος, logos, „nauka”) – dyscyplina wiedzy posługująca się metodami filozoficznymi w wyjaśnianiu świata w jego relacji do Boga. Klasycznie uznawana za dziedzinę naukową, także w Polsce znajduje się na liście dziedzin naukowych, ustalonej przez Centralną Komisję do Spraw Stopni i Tytułów. Stanowi metodyczne studium prawd religijnych objawionych przez Boga, w myśl maksymy (łac.) fides quaerens intellectum – wiara szukająca zrozumienia. Współcześnie zasadność uznawania pytań o Boga za naukowe jest kwestionowana. Według części autorów teologia nie spełnia współczesnych wymagań stawianych nauce, chociażby poprzez brak weryfikowalności stawianych przez nią hipotez oraz oparcie na dogmatach jako punkcie wyjściowym swoich rozważań zamiast na metodzie naukowej, czy paradygmatach naukowych. Polemikę z tymi zarzutami przedstawił m.in. papież Benedykt XVI w Wykładzie ratyzbońskim.
Stworzenie świata – opis, który rozpoczyna Biblię, przedstawia pochodzenie wszechświata i człowieka od Boga, zależności między Bogiem, człowiekiem i światem, oraz podkreśla doskonałość tego, co stworzone. Interpretacja teologiczna opisów stworzenia jest różna w zależności od wyznania.Patrystyka (łac. patristica, od (łac.) patres, gr. πατήρ) – nauka zajmująca się twórczością i życiem Ojców Kościoła i pisarzy starochrześcijańskich oraz epoką, w której żyli. Patrystyka może być działem historii albo teologii. Jako nauka teologiczna jest ściśle powiązana z dogmatyką (a konkretnie z historią dogmatów).
Teologia (gr. θεος, theos, „Bóg”, + λογος, logos, „nauka”) – dyscyplina wiedzy posługująca się metodami filozoficznymi w wyjaśnianiu świata w jego relacji do Boga. Klasycznie uznawana za dziedzinę naukową, także w Polsce znajduje się na liście dziedzin naukowych, ustalonej przez Centralną Komisję do Spraw Stopni i Tytułów. Stanowi metodyczne studium prawd religijnych objawionych przez Boga, w myśl maksymy (łac.) fides quaerens intellectum – wiara szukająca zrozumienia. Współcześnie zasadność uznawania pytań o Boga za naukowe jest kwestionowana. Według części autorów teologia nie spełnia współczesnych wymagań stawianych nauce, chociażby poprzez brak weryfikowalności stawianych przez nią hipotez oraz oparcie na dogmatach jako punkcie wyjściowym swoich rozważań zamiast na metodzie naukowej, czy paradygmatach naukowych. Polemikę z tymi zarzutami przedstawił m.in. papież Benedykt XVI w Wykładzie ratyzbońskim.
Sentencje (dokł. Cztery księgi sentencji, (łac.) Libri quattuor sententiarum, lub Sententiae) – dzieło teologiczne Piotra Lombarda w formie komentarza, napisane ok. 1150 r. Sentencje były podstawowym podręcznikiem teologii katolickiej aż do XVI w.
Dzieło Lombarda jest wyrazem XII-wiecznych dążeń do systematyzacji teologii. Gromadzi tematycznie, porównuje i komentuje fragmenty z pism patrystycznych, przede wszystkim świętego Ambrożego, Hilarego z Poitiers i świętego Augustyna. Piotr Lombard stara się godzić różne fragmenty ze sobą i wyjaśniać wątpliwości. Ostrożne i ugodowe stanowisko autora przyczyniło się w dużym stopniu do popularności. Niektóre jego komentarze spotkały się jednak z krytyką i gorącymi dyskusjami.
Święty Bonawentura OFM, włos. Giovanni Fidanza, pol. Jan Fidanza - Bonawentura z Bagnoregio (ur. ok. 1217 w Bagnoregio w okolicach Viterbo, zm. 15 lipca 1274 w Lyonie) – teolog, filozof scholastyk, doktor Kościoła, biskup, kardynał, siódmy generał franciszkanów. Nazywany Doktorem Serafickim (łac. Doctor Seraphicus).Jan Duns Szkot OFM właściwie Johannes Duns Scotus (ur. 1266 w Duns, zm. 8 listopada 1308 w Kolonii) − szkocki filozof i teolog, franciszkanin, błogosławiony Kościoła katolickiego, nazywany doctor subtilis (doktor subtelny).
W 1222 r. Aleksander z Hales przyjął Sentencje za podstawowy podręcznik do nauczania teologii na Uniwersytecie Paryskim, uzupełniający studiowanie Pisma Świętego. Podobną decyzję podjął w 1245 r. Richard Fishacre na Uniwersytecie Oksfordzkim. Stopniowo, Sentencje stały się podstawowym podręcznikiem na średniowiecznych uniwersytetach, a ich wpływ na teologię katolicką, pozostał znaczący do XVI w. Uzyskanie tytułu magistra teologii wiązało się z umiejętnością komentowania Sentencji, Biblii i Historia scholastica Piotra Comestora. Wszyscy wielcy scholastycy, m.in. Tomasz z Akwinu, William Ockham, Święty Bonawentura i Jan Duns Szkot, napisali komentarze do Sentencji.
Ambroży z Mediolanu, właśc. Ambrosius Aurelius, cs. Swiatitiel Amwrosij, jepiskop Mediołanskij (ur. ok. 339 w Trewirze , zm. 4 kwietnia 397 w Mediolanie) – arcybiskup Mediolanu, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego, Wyznawca, ojciec i doktor Kościoła.Bóg lub bóstwo – istota nadprzyrodzona, której istnienie postuluje większość religii. Zajmuje się nim teologia i filozofia, gdzie jest ono uważane za zagadnienie metafizyczno-egzystencjalne. Ze względu na duże zróżnicowanie rozumienia tego pojęcia, trudno jest o jego jednoznaczną definicję (co dodatkowo utrudniają założenia teologiczne związane z tym zagadnieniem, pochodzące z poszczególnych religii). Jako najbardziej różniące się od siebie, należy wyodrębnić definicje używane przez religie politeistyczne i monoteistyczne, deizm, panteizm oraz panenteizm.
Sentencje składają się z czterech ksiąg, poświęconych:
- Bogu i Trójcy Świętej;
- aniołom, stworzeniu świata, grzechowi i łasce;
- wcieleniu, odkupieniu i cnotom;
- sakramentom i rzeczom ostatecznym.
Przypisy[ | edytuj kod]
- ↑ Slotemaker 2011 ↓, s. 951.
- Slotemaker 2011 ↓, s. 951-952.
- Philipp W. Rosemann, The Story of a Great Medieval Book: Peter Lombard's "Sentences" (Toronto: University of Toronto Press, 2007).
Bibliografia[ | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]
Grzech – przekroczenie konkretnych norm moralnych i religijnych. Pojęcie najczęściej używane w dziedzinie religijnej. W religiach, w których Bóg jest bytem osobowym, jak judaizm i chrześcijaństwo, grzech oznacza dobrowolne zerwanie przymierza z Bogiem poprzez dokonanie jakiegoś złego czynu. W religiach tych grzech powoduje oddalenie od życia, którego źródłem jest Bóg.Odkupienie – w chrześcijaństwie odkupienie związane jest ze zbawczym dziełem Jezusa Chrystusa, dokonanym w Jego śmierci i zmartwychwstaniu, wiąże się z pierwszym dziełem Bożym - stworzeniem świata. Człowiek w swej wolności, danej mu przez Stwórcę, ciągle doświadcza Jego pomocy i Jego działania na przestrzeni dziejów. Historia Bożych interwencji wskazuje na to, że Bóg chce doprowadzić ludzką wolność do pierwotnego planu, który w syntetyczny sposób nakreślił w Liście do Efezjan św. Pawła:
Warto wiedzieć że... beta
Sakrament (łac. sacramentum) – w chrześcijaństwie obrzęd religijny rozumiany jako widzialny znak lub sposób przekazania łaski Bożej, ustanowiony, zgodnie z wiarą, przez Chrystusa.
Piotr Lombard (ur. ok. 1100 r. w Novarze (albo w Lumello) we Włoszech, zm. ok. 1160-1164 r.) – teolog średniowieczny. Studiował najpierw w Bolonii, a później w Reims i w Paryżu. We Francji nawiązał kontakt ze św. Bernardem z Clairvaux. Był słuchaczem Piotra Abelarda. Następnie został mistrzem, prawdopodobnie w szkole katedralnej, a później biskupem Paryża, ale piastował krótko ten urząd, na którym w r. 1158 lub 1159 zastąpił go Maurice de Sully, budowniczy katedry Notre-Dame.
Tomasz z Akwinu, Akwinata, łac. Thoma de Aquino (ur. ok. 1225, zm. 7 marca 1274) – filozof scholastyczny, teolog, członek zakonu dominikanów. Był jednym z najwybitniejszych myślicieli w dziejach chrześcijaństwa. Święty Kościoła katolickiego; jeden z doktorów Kościoła, który nauczając przekazywał owoce swej kontemplacji (łac. contemplata aliis tradere).
Trójca Święta, Święta Trójca – chrześcijański dogmat stwierdzający, że Bóg jest Bogiem Trójjedynym, istniejącym jako trzy Osoby - po grecku hypostazy - pozostając jednocześnie jednym Bytem. Wszystkie trzy Osoby są rozumiane jako mające tę samą jedną istotę czyli naturę, a nie jedynie podobne natury. Od początku trzeciego wieku doktryna Trójcy zaczęła być formułowana następująco: jest "jeden Bóg istniejący w trzech Osobach i jednej substancji, Ojciec i Syn, i Duch Święty". Wiara w Trójcę jest wyznawana przez wszystkie Kościoły katolickie, prawosławne, oraz wszystkie główne wyznania wyrastające z nurtu reformacji takie, jak luteranizm, kalwinizm, anglikanizm, metodyzm i prezbiterianizm. Dogmat o Trójcy Świętej jest więc uważany za „centralną prawdę wiary teologii chrześcijańskiej”.
Hilary z Poitiers (ur. ok. 315, zm. 367 w Poitiers we Francji) – biskup Poitiers, święty Kościoła katolickiego, anglikańskiego, ewangelicznego i prawosławnego, ojciec oraz doktor Kościoła.
Aleksander z Hales (także Halensis, Alensis, Halesius, Alesius, zwany doctor irrefragabilis (doktor, któremu nie można się oprzeć) theologorum monarcha) (ur. ok. 1183 w Hales, dziś Halesowen w West Midlands, zm. 21 sierpnia 1245 w Paryżu) – teolog i filozof średniowieczny, jeden z pierwszych komentatorów Arystotelesa na Zachodzie, franciszkanin.
Łaska (gr. χαρις, charis, łac. gratia) – w teologii rozumiana jako dar udzielany człowiekowi przez Boga, a którego przyznanie nie jest związane z żadną zasługą. Łaska może dotyczyć życia duchowego lub materialnego. Może być niezbędna do osiągnięcia niektórych celów religijnych.